Dîrok

Bedirxan Beg kî ye? Mîrîtiya Botanê ya ku navenda wê Cizîra Botan e, di bin birêveberiya Bedirxaniyan de bû. Bedirxan Beg di sala 1812’an de dibe birêveber. Di qada birêveberiya wî de li gel eşîrên kurd gelên weke; asûrî, suryanî, nastûrî, ermenî û kurdên êzîdî jî dijîn. Bi naskirina mercên sedsala 19`an ve dixwaze valahiya ku derketiye, bi Kurdistaneke di …

Navên li heremê, piraniya wana bi zimanê Horî-Ûrartûyan e. Navê Erdexanê, li dema Ûrartûyan A/Îrdanîûnî ye. Bi zimanê Horîkî-Ûrartû ardî/ardînî, bajar e. Di vê peyvê de jî diyar e ku Ardîûnî paşê bûye Ardahan. Navê A/Îrdanîûnî ji ardînî û Bianili yê pêkhatîye. Bîanîlî navê federasyoneke, yan jî eşîreke mezin ya Ûrartûyan e. Heta navê bajarê wanê ji wir derketiye holê. …

Pira Dehderî an jî Pira Belek navên pira kevn û dîrokî ya Amedê ye ku li ser çemê Dîcleyê hatiye avakirin. Ji bo deh çaviyên wê yên avê hene, jê re gotine Pira Dehderî. Pira Dehderî, li dervî bajêr, li aliyê başûr, ji Deriyê Mêrdînê 3 km ji bajêr dûr e. Dirêjahiya pirê 180 metre û firehiya wê jî 7-8 …

Ezbera herî şaş a dîroknûsîya kurdî ev e ku, piranîya lêkolîneran, ên kurd bi tenê arîyan ve girê didin û ên kurd tenê weke nevîyên Arîyên kevnar destnîşan dikin. Ev yek heta derekê rast e lê agahîyeke kêm e. Bê zêdekirina Xorrîyan (Horrîyan), ev agahî hem şaş, hem jî kêm e. Kurdên nûjen, nevîyên Arî û Xorrîyên kevnar in. Ev …

Ciyê ji dayikbûn, malbat û perwerdeyî Qazî Mihemed, kurê Qazî Elî ye û Qazî Elî jî kurê Qazî Qasim e. Qazî Elîyê bavê Qazî Mihemed, zanyar û rewşenbîrekî navdar ê herêma Mukrîyan bû û her weha, zanista wî ya li ser stêrknasîyê jî hebû. “Mihemed Qazî kurê Axa Mîrza Elî ye, merhûm 11yê Banemerî 1279ê Şemsî beramber bi 2yê Miherema …

Kurdistan Belavoka hizra Partîya Demokrata Kurdistanê (Jimara 1, sala yekem, pêncşemba 20 -10 -1324/ 11- Janvîye (1) -1946) Kurdistan ji layê heyeta tehrîrîyê tête amadekirn  Wergera ji soranî: Kafî Alawî Amanca Me Niha ku axa Kurdistanê li her demekê zêdetir pêdivî bi fidakarîya xelkê xweye. Di vê deme da ku hemî neteweyên cîhanê ji bo ragirtin, ji bo destveînana s …

Damezrandina Komara Kurdistanê, berhemê bîr û îradeya neteweyî ya miletê Kurdistanê bû û di dîroka hevdem a neteweya Kurd de dewleta yekemîn bû, mixabin temen kurt bû û nêzîkê 11 meh li ser pîyan ma. Li ser rûxandina Komara Kurdistanê 74 sal derbas bûn. Bêguman sedemên navxweyî û derveyî yên têkçûna Komara Kurdistanê hene: Di civaka Kurd de li şûna …

Yekem mînaka nivîskî ya wêjeya kurdî ya berî islamê: Yekem helbesta kurdî ya naskirî B.Z. Di sala 330-an de ji hêla Baraboz ve hatiye nivîsandin. • Yekem helbestvanê wêjeya Kurdî ya Klasîk (wextê îslamê) Baba Tahir Hemedanî (Uryan) û Alî Herîrî ye. • Yekem dengbêjê navdar yê kurdan: Evdalê Zeynikê ye(Wan – Mûks). • Dengbêja yekem a jin: ku li …

Ji bo derxistina bajêr xebatên arkeolojîk dest pê dikin. Li Ercişa Vanê bajarekî dîrokî yê 2 hezar û 600 salî hatibû dîtin. Arkeolog ji bo bajêr derxin ser rûyê erdê, dest bi xebatên kolanê dikin. Dîwarên ji kerpîçê, amûrên seramîk û riyên avê…Ev der li Ercişa Vanê, li hêla Girê Zernakiyê ye. Bajarekî 2 hezar û 600 salî hat tespîtkirin.Ji bo derxistina bermamiyên bajêr, dest bi …

Di destpêka salên 1900an de, Îttîhat û Terakkî xwest aboriya welatê Osmanî bi tevahî bike malê dewletê. Bo wê jî dest danî ser hebûna Rûm û Ermeniyan, armanca wê ew bû ku împeratoriyetekê li ser bingeha Tirkbûnê ava bike. Ji ber vê jî dewletê derbarê Kurd, Ermenî û Ruman de siyasetên nû meşandin û biryar da Rûman sirgûn bike, Ermeniyan …