Felsefe

Di hebûna te de tu ked û teserufa te tune. Bona tu bikaribî bijî, her çi pêwist be, yek ji wan ê te nîne. Tu naxwazî êş û eleman, tengasî û nexweşiyan bikişînî. Lê nikarî xwe ji wan azad bikî.. Naxwazî pîr bî û bimirî. Lê, îradeyeke ku li ser te bi bandor e te dimirîne û dibê.. Tu bi …

Bandora cudahiyan li ser civak, çand, kes û têkiliyan roleke girîng dilîze. Ciyawaziya mirovan dikare ji gelek aliyan ve cuda be, wek raman, nirx, bawerî, hêviyên wan, şêwaza jiyanê û serpêhatiyên wan. Bandorên van cûdahiyan dikarin li ser hinek tiştan bibin: Dewlemendî û Afirînerî: Perspektîf û ezmûnên cihêreng cihêrengiyê zêde dikin û afirîneriyê geş dikin. Lihevhatina cûdahiyan dikare alîkariya afirandina …

Îdeolojî sîstemên ramanê ne ku rêberiya civakê dikin û hin nirxên siyasî, civakî, aborî an çandî nîşan didin. Îdeolojî li dora bawerî, nirx û armancên komeke mirovan çêdibin û armanc dikin ku bandorê li nîzama civakî bikin. Her îdeolojiyek xwedî nêrînek taybet, bingehek felsefî û stratejiyek siyasî ye. Li jêr çend ji herikandinên îdeolojîk ên hevpar hene: Lîberalîzm: Îdeolojiya ku …

Mirov ti carî neçûbe bajarê Dublînê jî tenê pirtûkên nivîskarê îrlandî James Joyce (1882–1941) bixwîne dê kolane, avahî, dikan û sîmayên xelkê wekî wêneyekî xwezayî bêt ber çavên mirovî, wekî ko mirov jiyana xwe hemiyê li wî bajarî bihurandibe. Joyce bajarê xwe baş nas dike, ew dikare bi çavên girtî li kolaneyên wî bigere bêyî ko qet rêya xwe jî …

Felsefe, bi awayê xwe yê herî berbiçav jî razber e û felsefe, ji bo her gotinên ku bên gotin, avahiyên ramanî yên bêne lêkirin, ji bo her tiştî hilweşînere. Hildiweşîne û berdide. Helbet hin kesên ku bi saya felsefeyê avakirina hin pergalan weke armanc didin berxwe hene, lê tiştên ku ava dikin bi kevirên wan tê xwarê. Bi felsefeyê tişt tên hilweşîn …

1- Pirsgirêka Têkiliya Spehîtî û Xweşiyê Hinek feraset û ekolên hunerî, têgiha ‘spehî’ û ‘xweş’ ê, wekîhev dibînin. Ji vê nêrînê re ‘Hedonîzma Estetîk’ (Coşîparêzîya Estetîk) dihê gotin. Li gor vê nêrînê, spehî ew tişt e ku xweş e û xweşiyê dide mirovan. Lêbelê, hemû tiştên xweş, ew dizanin ku ne spehî ne. Di vê babetê de Kant, têgeha spehî …

Felsefeya ku bingeha xwe dispêre ‘reşbînî’yê, bi hişmendiya ‘dîstopya’yê, di sedsala bîstemîn de belavê her derê dinyayê bûye. Ev reşbînî bi encam û rûxîneriya herdu şerên cîhanê, bi awayekî eşkeretir, li ser fikra ‘wê pêşeroj ji doh xerabtir be’ xwe bi cih dike û reşbînî wekî ekola felsefeyeke birêkûpêk derdikeve holê. Qencî û xweşiya jiyanê ji bo reşbînan ‘xapandinek’ e …

Welatê Yewnanê navend û destpêka şanoyê ye. BÎ (Berîya Îsa) 550PÎ (Piştî Îsa) 220 de dema zêrîn a Şanoya Antîk bû. Payîtext Atîna bi şano û şanogehên we cihê herî navdar bû Helbestvan Thespîs şanogerê yekemîn e. (Koro-Bersiv) Lîstîna şanoyê ji jinan re qedexe bû. Karekterên jin ji alîyê zilamên ciwan yên bê simbêl ve dihatlîstin. Feqîra nedikarî lîstikvanî bikira. …

“Rêberên ku soza afirandina çîna karker a azad dabûn ji karkeran çi dizanîn?” Şoreşger û fîlozof Simone Weil, di jiyana xwe ya kurt a 34 salan de gelek çalakî û xebatên siyasî û rewşenbîrî berhev kir. Min Weil bi Dersên Felsefeyê ku di mehên borî de ji hêla Weşanên Pinhan ve hatî weşandin nas kir . Pirtûk ji aliyê Beyza Akaturk ve …

Sosyologa (sociologist, civaknas) amerîkayî, ku di dawîya sedsala 19an û destpêka sedsala 20an de, di xebatên Dibistana Chicagoyê (Şîkago) de, karekî baş kiriye. Li ser ramanên Charlotte Perkins Gilman û Emily Greene Balchê ku di warê civaknasîyê de dixebitîyan, tesîra wê heye. Di sala 1889an de li Chicagoyê, avahîya Hull Houseyê ava kiriye ku wekî xanî yan jî navendeke ciwarbûna …