Pirsgirêkên Têgîhên Kurmancî-2

TÊGIH-2 (kavram, terim)

Wekî li jêr jî xuya dike, di binavkirina têgihên rêzimanî da tevlihevî heye. Divê zimanzanên me ji vê ra çareyek bibînin. Ez komxebetaka berfireh pêşniyar dikim. Dikarin vî karî li ser medyaya civakî jî bikin. Ji kerema xwe van têgihên ku bi çend navan dihên zanîn, yekê ji wan ji bo me pêşniyar bikin. Ji bo em kurd ji hev fam bikin, ev mijareka gelek girîng e.

daçek/amraz/bernav: ilgeç, edat
daçeka dirûv pêxistinê: edati şebeh
daçekdar: edatlı, ilgeçli
daçekên sedemî: nedensellik adatları
dahûrîn: çözümlenmek
dançêker: ettirgen
daraz: yargı
dariştî/darijtî: türemiş
dariştin/darijtin: türemek
dariştina/darijtina peyvan: sözcüklerin türetilmesi
datîf: yönelme
dehekî: ondalık
dem: zaman
dema dahatî/dema bê: gelecek zaman
dema borî: geçmiş zaman
dema borî ya berdewam: şimdiki zamanın hikayesi
dema borî ya sade: -di’li geçmiş zaman, belirli geçmiş zaman
dema borî ya temam: -miş’li geçmiş zaman, belirsiz geçmiş zaman
dema niha: şimdiki zaman
deme: ötre
deng: ses
denganî/dengsazî/dengzanî/fonetîk: fonoloji/fonetik/sese dayalı/ses bilim/ses bilgisi
dengdar: ünsüz/sessiz
dengdarê hişk: sert ünsüzler-sessizler
dengdarên nerm: yumuşak ünsüzler-sessizler
dengdêr: ünlü, sesli
dengdêrên dirêj: uzun ünlüler
dengdêrên dureng: çift tonlu sesler
dengdêrên kurt: kısa ünlüler
dengrêzî/fonotaks: sesdizim
dengsazî/dengnasî/dengzanî/denganî: ses bilimi/bilgisi, sesçil, fonetik, fonoloji
dêrandin: ayrıştırmak, ayıklamak
derbandin: vurgu
derreş: tahta
devok: ağız
difinî: genizsil
dijwate: zıt anlamlı
dijwate: zıt anlamlı, karşıt anlam
dirûv/teşe: biçim, şekil
dirûvpêxistin: benzetme, teşbih
dirûvpêxistî: benzeti, muşebbeh.
dirûvpêxistina kurt: teşbihi mucez
dirûvpêxistina rewan: teşbihi beliğ
dirûvpêxistina kurtana: teşbihi mucmel
dirûvpêxistina xurtkirî: teşbihi muekked
dirûvpêxistina tevakî: teşbihi muffessel
dirûvpêxistina nimandî: teşbihi temsil
dîftong: iki ünlü, çiftünlü
diyargîn: öznitelik, belgeç, öz sıfat
diyargînên têkel: karmaşık belgeçler
diyarkirî: belirtilen, tamlanan
dubestî: ikileme
ducarek/nîlaneya ducarekirinê: denden işareti
dunik: tırnak işareti
erênî: olumlu, pozitif
ergatîf: eden durumu, ergatif
ezmûn: sınav
fêrgeh: sınıf
ferman: emir
fonetik: sese dayalalı, ses bilgisi.
fraz: sözcük öbeği

Hemîd Hewrewî