Ma hûn hewce ne ku her tiştî zanibin?

Ma hûn hewce ne ku her tiştî zanibin da ku rastiyê bêkêmasî bibînin!?…

Mesela koşkek heye û sed derî hene ku têkevin vê qesrê. Du-sê derî jî vekirî bin jî, mirov kane têkeve wê qesrê.  Her çendî yên din girtî bin jî, ji bo ketina qesrê na astengin.  Her wiha ger nod û heft an nod û heşt derî vekirî bin, ger em guh nedin van deriyên vekirî û tenê li ber van du-sê deriyên girtî bisekinin û bibêjin, ya dê ev derî bên vekirin, nexwe em nikanin bikevin vê qesr ê, yan belkî ev qesr ne qesrek e, ji zinaran pêk tê, ma mihakemeyeke saxleme, ango di vê fikrê de hizreke saxlem heye?

Mîna vê nimûneyê, rastiyên îmanê jî mîna qesrê ne. Her delîl û îspat wek miftekê ye, wan deriyan vedike. Digel ku ev ji sedî nod û heft in, ji sedî nod û heşt in, du-sê ji wan mîna deriyên girtî ne, me dike gumanê û li dû komek xapandinên ku li gorî me nayên çareser kirin û ji sedî nod û heft, ji sedî nod û heşt, li ser delîlên îqnaker û çareserker nefikire û meriv dikare were berhev kirin ku li ber çavan negire û nenirxîne, aqilmendîyeke çiqas nebaş e. 

Çawa ku ji zarokê dibistana seretayî di matematîka bilind de pirsên întegral, turev û lîmît were pirsîn, helbet li gorî kapasîteya xwe ew ê bikaribe bêje ku ev pirs nayên çareserkirin û bê bersiv in.  Lêbelê, heke ew paşê ders û formulên matematîkê yên bilind fêr bibe, çareserkirina van pirsên neçareser dê wekî çar kirarîyan hêsantir be.

Ji ber vê yekê, kesê ku di marîfetullahê de, yanî di naskirina Xwedê de pêş neketive, di derbarê îmanê de bi pirs, dudil û gumanên ku bêbersiv dibîne, divê li ber van xapandinên mîna du-sê deriyên girtî nesekine, lê divê bi sedan delîl û îspatê ku wî ber bi baweriyê ve dibin bi bîr bîne.  Dema ku dem û hawîrdor hat, ez hêvî dikim ku derfet û zanîna wî hebe ku bersiva van du-sê gumanên ku nekare çareser bike wê bersiva wan jî bibînê.  Bo nimûne, eger di afirandinê de bi tiştekî bê mebest û bêwate re rûbirû bibe, wek kulmê, di cih de dikare serê xwe bilind bike û gelek rastiyan bibîne ku armanc, mebest û mebestên bêhejmar û bêsînor li dora wî eşkerene bibîne.  An jî, di cîhana zindî de, heke cinawirî û bêrehmî we dudil bike, hûn dikarin tavilê bi hezaran mînakên dilovanî, birehmî û ewlehîya dora xwe bifikirin.  Li vir hûn dikarin her tiştî bi mînakên weha re bidin ber hev.

Kutbeddin Nurlubaş