Ahmet El-Kurdî (Ehmedê Kurdî)

Zazakî:

Seyyid Ahmed el-Kürdî (b. 1830, Kur, Çabakçur (Çewlîg) – m. 1921, Xarpêt) xelîfeyanê Şêyx Alî Septî ra yew o, şêxê Neqşîbendî yo. Bi nameyanê Ahmed el-Kürdî el-Hüseynî û Seyyid Ahmed Çabakçûrî el-Kürdî zî yeno şinasnayîş.

Serra 1830 (hîcrî 1246) de dewa Kur (Dikme) yê Çabakçurî (Çewlîg) de ame dinya. Ê çaxan qezaya Çabakçurî girêdayeyê Wîlayetê Bidlîsî bî. Kurijî heme kirdkî yanî zazakî qalî kenî. Ziwanê dayîke yê Ahmed el-Kurdî zî kirdî (dimilî) yo. Nameyê pîyê ey Muhammed Şemseddin o.

Duyes (diwês) serrîya xo ra dima, şi Pali û Şêyx Ali Sebtî ra (m. 1871) îlim tehsîl kerd û badê zî întisabê ey kerd. Ey, Şêx Elîyê Sebtî (Palî) ra îcazetê îlmî û xilafetê terîqetê Neqşîbendî-Xalîdî girewt. Şêyx Ali Sebtî, xelîfeyanê Mewlana Xalidê Şehrezûrî el-Kurdî ra yew o û bawkalê Şêx Seîd Efendî yo.

Wefatê Şêyx Alî Sebtî ra dima mudetêk Pali de mend la serra 1892 de şi Xarpêt (Elezîz) û tîya de dest bi fealîyetanê îrşadî kerd. Çarês (14) serrî Xarpêt de mend. Dima serra 1906 de şi Sêwregi û tîya de heşt serrî mend; di serrî zî Wêranşar de mend. 1915 de reyna ageyra Xarpêt û hetanî ke wefat biko tîya de mend. 25ê Teşrîna Peyêne (Qasim) 1921 de Xarpêt de şi rehmet. Mezelê ey baxçeyê Camîya Pîle ya Xarpêtî (Harput Ulu Camii) de ya.

Xelîfetî nêdaya zaf kesan, xelîfeyanê ey ra tewr meşhûr Kastamonu ra Xettatzade Muhemmed Îhsan Oxuz o. Ey derheqê Ahmed el-Kürdî de kitabê “İki Gavs-i Enâm: Şeyh Ali Es-Sebti & Seyyid Ahmed El-Kürdî” nuşto.

—-

Türkçe:

Seyyid Ahmed el-Kürdî (d. 1830, Çapakçur (Bingöl) – ö. 1921, Harput) Şeyh Ali Septî’nin halifelerinden, Nakşibendi şeyhi.

Ahmed el-Kürdî el-Hüseynî ve Seyyid Ahmed Çabakçûrî el-Kürdî olarak da bilinir. Miladi 1830 (hicri 1246) yılında o dönem Bitlis Vilayeti’ne bağlı olan Çapakçur (Bingöl) ilçesinin Kur (Dikme) köyünde dünyaya geldi. Kur köyü Kirdkî yanî Zazaca konuşulan bir köy olup, Ahmed el-Kürdi’nin lisanı da “Kırdî” (Zazaca) idi. Babasının adı Muhammed Şemseddin’dir.

On iki yaşından sonra, Palu’da ikamet eden ve Mevlana Halid-i Bağdadi’nin (ö.1827) halifelerinden biri olan Şeyh Ali Sebti’den (ö. 1871) ilim tahsil etmeye başlamış ve ona intisap etmiştir.

Şeyh Ali Sebti’den Nakşibendi-Halidi tarikatı için icazet ve hilafet alan Ahmed el-Kürdî, şeyhinin vefatından sonra Palu’dan ayrılıp 1892’de Harput’a yerleşti. On dört yıl Elazığ’da irşad faaliyeti yürüttükten sonra, 1906’da Siverek’e gitmiş ve burada da sekiz yıl kaldıktan sonra 1913’te Viranşehir’e geçmiştir. Viranşehir’deki iki yıllık ikametinden sonra 1915’de tekrar Harput’a gelmiş ve vefatına kadar burada kalmıştır. 25 Kasım 1921 tarihinde Harput’ta vefat eden Ahmed el-Kürdî, Harput Ulu Camii’nin bahçesine gömülmüştür.

Çok az kişiye hilafet veren Ahmed Kürdî’nin en meşhur halifesi Kastamonulu Hattatzadelerden Muhammed İhsan Oğuz olup, “İki Gavs-i Enâm: Şeyh Ali Es-Sebti & Seyyid Ahmed El-Kürdî” isimli bir eser yazmıştır.

 

Lêkolîner: Bîlal Zîlan

Çimeyî (Kaynaklar):
– Hattatzâde Muhammed İhsan [Oğuz], İki Gavs-i Enâm: Şeyh Ali Es-Sebti & Seyyid Ahmed El-Kürdî, Necm-i İstikbâl Matbaası, İstanbul, 1342 (1926), r. 22 ve r. 26-30
– İshak Sunguroğlu, “Seyyid Ahmedülkürdî”, Harput Yollarında, 2. Cilt, İstanbul 1959, r. 143-145
– Rahîm Er, “Sohbet-Vasiyetname”, Türkiye, 29.06.1998 ra neql: Türktakvim sitesi. (erişim: 21.04.2021)
– Bekir Köle, “Seyyid Ahmed Çapakçûrî’nin Müridi Muhammed İhsan Oğuz’a Gönderdiği İrşâd Mektupları”, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 17, h. 2, 2015, rr.79-83
– Ramazan Muslu, “Bingöllü Bir Hâlidî Şeyhi: Şeyh Ahmed Çabakçûrî (1830-1921)”, 1. Bingöl Sempozyumu, Bingöl 10-11 Haziran 2006, (Kitap Baskısı: Bingöl Tarih ve Kültür Araştırmaları Dergisi Yayınları, Şubat 2007) rr. 125-137.
– Günerkan Aydoğmuş, Harput Kültüründe Din Alimleri, ELESKAV Yay., Elazığ 1998, r. 174-175