Zarok bi gelemperî di navbera 2-3 saliya xwe de di pêşveçûna xweya normal de dest bi kontrolkirina mîzdankê dikin. Kontrolkirina şevê bi gelemperî di navbera salên sêyemîn û çaremîn de tê qedandin.
Ji bo teşhîsa bin şilkirinê, pêdivî ye ku zarok herî kêm 5 salî be, heftê herî kêm 2 caran nivînan şil bike, û nexweşiyek wî ya laşî wekî şekir an epîlepsiyê nebe. Digel faktorên biyolojîkî yên wekî genetîkî, pirsgirêkên mîzdankê, pirsgirêkên pêşkeftinê, faktorên hormonal, pirsgirêkên bi qonaxên xewê û enfeksiyona mîzê di zarokan de, şuştina nivînê di zarokan de bandorên psîkososyal jî heye mîna destpêkirina zû perwerdehiya tuwaletê, perwerdehiya tûwaletê ya hişk, guhertinên girîng di pergala malbatê de û dirêj karanîna pelan de tê dîtin. Bêhntengiya mîzê ji zaroktiyê ve wekî bêserûberiyê tê dîtin û piştî ku herî kêm salekê hişk bimîne paşve vedigere.
Piştî 2 sal û nîvan perwerdehiya tuwaletê dest pê bikin
Pir guncan e ku meriv di dora 18-24 mehan de dest bi perwerdehiya tuwaletê bike, dema ku zarok dest bi destwerdana li ser masûlkên mîzê dike. Ji bo perwerdehiya tuwaletê divê bi zarok re hevkarî bê kirin. Ger zarok li hember guheztina pelan li ber xwe nede û gava pêlavê wî qirêj e wî agahdar bike, ew tê teşwîq kirin ku wê di demjimêrên birêkûpêk de bavêje tûwaletê û li cîhê guncan çêbike. Hema ku zarok dest bi gotina tuwaletê bike, êdî ew dikare bi şev bêyî paç razê. Destpêkirina perwerdehiya tuwaletê piştî 2.5 saliya xwe jî dikare zemînê ji bo şuştina nivînan amade bike.
Berî 5-6 saliya xwe pir kêm hewce dike ku dest bi dermankirina bêserûberiya mîzê bikin
Nexweşiyên geşedan û xewê yên wekî paşvexistina ziman û hereketan, kêmbûna baldarî û tevliheviya behrê, bêserûberiya fekal û tevliheviya xeyalî jî di zarokên bi bêserûberiya mîzê de têne dîtin. Pir kêm pêdivî ye ku meriv berî 5-6 saliya xwe dest bi dermankirinê bike. Hilbijartina şêwaza dermankirinê li gorî faktorên laşî, temenê zarok, pirbûna pirsgirêkê, encam û lezgîniya dermankirinê tê çêkirin. Mînak; Ger di nav rojê de kincên zarokek di nav dilopan de bi domdarî şil be , ew dikare bibe nîşaneyek girîng a kêmbûna baldarî û zêdeperestiyê.
Gelek teknîk dikarin bi hev re bêne bikar anîn da ku bêserûberiya mîzê were dermankirin
Di dermankirina bêserûberiya mîzê de divê çend teknîkên cihêreng bi hev re bêne bikar anîn.
Van teknîkan tomarkirin û xelatdayînê, sînordarkirina şilav û şiyarbûna şevê, temrînên perwerdehiya mîzdankê, şêwirmendiya ji bo malbat û zarok, û terapiya ewlehiyê digirin nav xwe.
Sedemên bin şilkirinê:
Faktorên Biyolojîk
* Mîrîtî (Genetîk)
* Pirsgirêkên mîzdankê
* Pirsgirêkên qonaxên xewê
* Pirsgirêkên pêşveçûnê
* Faktorên hormonî
* Enfeksiyona buhirka destava zirav
Faktorên Psîkososyal
* Destpêka perwerdehiya tuwaletê, perwerdehiya tûwaletê ya hişk û helwestên ne guncan an xemsar ên dêûbavan
* Bikaranîna kincê ji bo demek dirêj
*Guheztinên girîng di rêzika malbatê de (mirinên di malbatê de, veqetandin, veqetandin, lihevnekirin, nexweşî, xwişk û bira nû jidayikbûnê)
Dr. Fîgen Karaceylan Çakmakçi
Pisporê Psîkiyatriya Zarok û Ciwanan
Werger: Çandname
Çavkanî: saglikveyasamdergisi.com
