ÇEKUYA “KURSΔ

Biyî new serrî keyepelê Zazaki.net fealîyet de yo, 2700 ra vêşêr metnî tede weşanîyayê, zafê înan Kirdî yê. Newepel de 2500 ra vêşêr metnê muxtelîfî estê, pêro saf Kirdî. Şewçila de qasê 300 eserê edebî weşanîyayê, meqaleyî estê, pêro Kirdî. Weşanxaneyê Roşna ra 72 kitabî vejîyayê; 6 Kurmancî, 2 Tirkî, 64 hebî saf Kirdî. Enê pêro qasê kulîyatêk ê.

Her metnî ser o tewr tay ez hîrê rey sere ra hetanî peynî xebitîyaya. Qismêkê înan mi newe ra nuştê, newe ra awan kerdê. Rastkerdişê ziwanî de mi zêde mudaxeleyê formê çekuyan nêkerdo, hîna zaf, hetê îmla, sentaks û semantîkî ra, hetê îfadekerdişî ra mi cumleyî kerdê raşt. La ge-ge mi tayê formê çekuyan zî goreyê ziwanê nuştişî kerdê raşt. Mesela, nuştoxê ma çekuya “kursî” sey “kilsî” nuşta, mi kerda raşt, sey “kursî” nuşta. La nuştoxê ma îtîraz kerdo! Vano “Kilsî” raşt a…

Çekuya “kursî” ziwanê Aqadî de sey “kussū” ameya vatiş. Dima, kewta Aramî û sey “כרסא/כרסיא” (wendişê ci: “kursā/kursiyā”) ameya vatiş. Aramî ra kewta erebkî, sey “كرسى” (wendişê ci: “kursî”) ameya vatiş.

Formê ci ziwanan de vurîyayo la manaya xwu eynî menda: text yanî sendelîya ke ser o yeno roniştiş. Quran de, ayeta 225. yê Sûreya Beqera (Ayetel Kursî) de wina viyarena: “Kursîya Ey [Homayî] erd û asmîn gêna xwu zere…”

Erebî ra bi eynî mana kewta Farisî, Kurdî û Tirkî. Labelê hevalê ma îtîraz keno vano: “Ma nêvanî ‘Kursî’ ma vanî ‘Kılsî’: Ez texmîn kena kurmancan kerraya kılmeke ya ke sero ronişti ra vato ‘Kurtsî = Kursî’, ma zî vato ‘Kılmsî = Kılsî’ coka mı ‘Kılsî’ nuştbi.”

Çekuya “Kursî” tenya yew nimûne ya, zaf çekuyan rê wina îtîraz kerdo. Axir nêweşîya etîmolojî (mêrê dîn = Mêrdîn) ya kurmancanê ma resaya ma zî! Ez vajî se?