Hîkaye û Kirdkî

Hîkayeyî yan zî meseleyî ma de zaf meşhur î. Hem zî hîkayê û meseleyê ma zaf î. Keso ke bêhîkaye û meselan pîl nêbîyo, mîyanê ma kirdan de çin o. Xeyal û vîrî ma bihîkaye û meselan dekerdeyo. Kirdo/a ke qelema ey/a hol a semedê nuştişê hîkayeyan gelek waharî îmkan o. Ma no îmkanî wareyê kirdkî ya nuştekî de vînenî. Kitabî edebî yê ma kirdan zafê yin hîkaye yê.

Nuştox, rojnameger û xebatkarê ziwanê kurdî/kirdkî Seyîdxan Kurij demanê peyînan de yew bereket kewto qelema ey. Ez vana qey zerrê yew serre de hîrê ra zêder kitabî weşanayê. Înan ra di kitabî telîf, yew zî açarnayîşî bi. Helbet ma, Seyîdxan Kurijî ma rewna şinasnenî. O sey endamê Gruba Xebate ya Vateyî nêzdîyê vîst serran a kirdkî rê xebat keno. Heto bîn ra na xebata xo ya grubî wareyê rojnamegerîye de tetbîq keno. Her ware ser o nuşteyan nuseno.

Kesê ke alaqadarê kirdkî yê, nuşteyanê Seyîdxan Kurijî kovara Vate û Peyama Azadî, Newepel û Şewçila ra şinasnenî. Seyitxan sîyaset ra bigir heta tarîxo fekkî tewir tewir nuşteyî nuştî. Kitabo peyin yê Seyîdxan Kurijî yê hîkayeyan o. Ma hîkayeyanê ey Vate û Şewçila ra nas kenî. Kitab de hikayeyê xo yê vêrîn û ê ke nêweşanîyayê arêdayî. Semedo ke wendoxê kirdkî hetê ey ê edebî bivînî na xebate cayê xo de ya. Helbet Weşanxaneyê Roşna zî xebata erjaye kerda.

Kîtabê Seyitxan Kurijî de heşt hîkayeyî estî. Nameyê înan “Veyvê Çemî Muradî”, Astarê Warê Ma”, “Agêrayîş”, “Trajedîya Zebeşan”, “Horîyes”, “Şitî Kilkorî”, “Grev” û “Derdê Kezebe” yî. Mewzûyê hîkayeyan zafî cûyê dewe ser î. Mekanê mewzûyanê hîkeyeyan zafî dew î, Çewlîg û Xarpêt ê. Qehremanê hikayeyan zî  dewij î. Hikayeyan ra yeno famkerdiş ke mewzûyê hikayeyan “raştiqîn” ê. Beno ke nuştoxî, nê hedîseyê raştiqînî bi uslubê xo yê zengîn reyna nuştî. Hikayeyan de teyna cuyê dewe çîn a. Heyato modern ra zî mewzûyî estî. Mavajî, “Grev” ke nameyê xo dayo kîtabî, wendekar û dewijî ke hamnanan ocaxê kerpîçi de xebitîyenê, semedê şertanê xebat û heqê xebatî mucadeleyê înan kerda mewzûyê hîkayeyî.

Kîtabê Seyitxan Kurijî ra yeno famkerdişî ke kirdkî de semedê hikayenuştiş îmkano pîl esto û nuştox zî no îmkan ra zaf hol îstîfade kerdo. Uslubê hikayeyanê klasikî mewzûyanê rojanî de rind şuxulno û cûyê ewroyîn de kabîlîyetê kirdkî nîşan daya. Nê ra ma şikenê vajî ke Seyitxan Kurijî semedê hîkayenuştoxan rayîr bineyna kerdo hera û numûneya erjaya mota.

N.CELALÎ-kirdki.com