Kimberlît: Maxmayê ku navberê 100 km û 200 km di kûrahiya erdê binetarê xwe de elementê C, Mg, Fe, Si û mineral ê olivin, diopsit, pirop hat ditîn û ferşê bandorê pêştê dirûwê dayk- sill navberê erdê çêdibe.
Grafit: Ferşê sedîmanterê têkelê ku %95-98 C tê ditîn û organîke.
Dayk: Maxmayê bê tîkane dikeve hundirê erdê.
Sill: Maxmayê bê berwari dikeve hundirê erdê.
Almastê rast (ne texlît) hundîrê kimberlît de tê ditîn. Karbonê (C ) hundîrê maxmayê navberê 100km û 200 km kûrahiya erdê de bandorê pestê zêde û germê zêde belûrîbûn çê dibe. Ew belûrîbûn almastê. Belûrîbûn almastê çê bû, bê hereketa maxmayê germbelavî berva qalikê erde ve dere û teve maxmê bandorê pestê dirûve dayk sill di keve hundirê qalikê erdê.
Bê bandorê hereketa lewha û tektonîkê cuda, dayk sill derdikeve rûyê erdê. Ev almastê hundîrê dayk û sill bi destê mirova tê derxistin. Lê ser almastê derketî yê rûyê erdê xebitîne û jî bo çêbuna almast 3000 Mpa bandor û 800 C0 germ hewceye.
Grafît qalikê hundîrê erdê de germ e û bandorê hîn daketî çêdibe. Grafît bi bandorê teşeguhirin zêde belûrîbûnê almastê piçûk çêdibe.
Almastê hundîrê çem û telpîk tê dîtin, mehitînê kimberlit û tê kişandin çêdibe. Sala 1855 almast vêxistine û jî almast karbon derketiye. Bi vî avayî têkelê almast fehm bûye.
ALMASTÊ SENTETÎK
Seretayî almastê sentetîk sala 1955 da lê ser grafît pestê 100.000 atm û germê 2500 C0 çê buye. Hema hêja (bi kalîte) çê nebûye. Sala 1962 de disa li ser grafît bi pestê 200.000 atm û germe 5000 C0 çêkirin. Ew çêkirin hêja bûye.
Almast di cîhanê de keresê tevê hişk e. Almastê hêja tiştê zîwer, almastê ne hêja pişesazî û endûstrî keresê qutkirîn û mehitîn tê kar anîn.