Nê serranê peyênan de mabenê kirdanê ma de dudîliya ziwan û domanî peyda bîya. Tayê wendayê kirdan cuya xo serê ziwanê xo ra awan kenî û wazenê her wext kirdkî ra eleqedar bibi. Nê merdimî zehfane warê xo ra dûr kewtê. Ê suka xo de yan zî sukanê dûran de şixulîyenî û vera vera cuya xo ya kulturî-ziwanî ra dûr kewenî. Na rewşe, kirdanê ma dejnena û tersê înan kena zêde. No dej û ters prosesê zewacî û weykerdişê domanan de wina rameno. Na merhela de her çî yew rey xerepêno. Zerra to kewena kesêk û ti zewecênî/a. No/a kes/e kird, kurmanc yan zî tirk beno/a. Tîya ra tepîya cuya merdimî bedelêna. Domanê merdimî ke virazîya, keda to ya heta ewro to bi cehd, bi dej û bi xeyal caarda, kewena talûke.
Derheqê nê prosesî de hewce keno ke merdimê ke zehmetî dîyê yan zî seba na dudilî çareserîyêke peyda kerda merdimanê bînan rê vaco û hetkarîye bikero. Ez zî wazena cerebnayîşê xo tîya de bîyarî ziwan. Wexto ke ma pê hesîyayî ke ma rê domanêke bena, zehf keyfê ma pê ame, la stresê ma zêde bi. Ma nêzanayîne se bikere. Keyfweşîya ma şiktî bî. Ez û hevsera mi Zeynebe, ma dudîlî bî; Gelo senîn beno? Zerra ma do senîn deyax bikero ke domana ma kirdkî nêzanibo, qisey nêkero. Seba nê tersan mi zehf xem werdine. La ê wextan de ez rastê yew merdimî ameya. O zî kirdanê Amedî ra bi. Mi tersê ma ey ra vatî. Wina ewnîya mi ra û hewa. Dima dest pê kerd vat:
-Keynayêka mi zî esta, nameyê aye Vîyal a. Ma keye de Vîyale der tim kirkî qisey kerd. Maya Vîyale, Kalê Vîyale, Pîrîka Vîyale zî kirdkî. Ma pêrona Vîyale dir kirdkî qalî kerd. A zî kirdkî musa. Seba naye, meterse. Eke ti biwazî ti eşkenî nîyeta xo ca bîyarî.
Ez şîya mi Zeynebe rê her çi yew bi yew qalî kerd. Keyfê aye zî ame. Ma hinî qerarê xo dabi. Gêra domana ma kurdkî bizanibayîne. Gorê qerarê ma ez domane dir kirdkî aye zî kurmancî qisey bikero.
A roce ra dima ma mabenê xo de tirkî qisey kerdine. La mi timûtim zereyê keyeyî de muzikê kirdkî dayêne piro. Zereyê keyî de ma Zarok tv akerdine. Mi çi wext bidîyêne, mi xo dayêne verê pîzeyê Zeynebe û domana ke zereyê pîzeyê aye der a rê kirdkî qalî kerdine. Tena qiseykerdiş zî ney, mi aye rê estanikî zî wendine.
Dima wext ame. Ma rê keyna bî. Ma nameyê aye Reya rona. Ma dest pê kerd domana xo der bi ziwanê xo qisey kerd. Mi aye der kirdkî qisey kerdine. Aye rê estanikî vatine. Maya aye zî aye der kurmancî qisey kerdine. Ma qerar da ke zereyê keyeyî de muzikê ke keye de yênê goşdarene bi kurdkî bî. Embazî ke bêrê keye yan zî Reya der bikewî têkilî wa kurdkî qisey bikerî. Çiqas ma ra bêro ma Reya ziwananê bînan ra pawite. Wext ame îznê maye qedîya ma rê hetkarîkerdoxe hewce bî. Ma derûverê xo ra persa û ma yew hetkarîkerdoxe peyda kerde. Tena yew şertê ma bibi; wa hetkarîkerdoxe kurde bo û Reya der kurdkî qisey bikero.
No proses de çend rey qezayî virazîyayî. Reya teber ra yan zî televîzyon ra tirkî musabî. Ma na mesele nêkerde pîle. Seke aye qet ziwanêko bînî de qisey nêkerdbo kurdkî ra dewam kerd. Ma cuya xo Mêrdîn de ramenî. Tîya de merdimî kirdî zehf çînî yî. Coka tena ez Reya der kirdkî qisey kena. Maya aye û embazê ma yê bînî Reya der kurmancî qisey kenî. Nika Reya hem kirdkî hem zî kurmancî zana; qisey kena, wanena û nusena.
Reya ra dima ma rê Ravîn bi. Ma Ravînî de zî no proses şixulna. Ravîn zî nika hem kurmancî hem zî kirdkî zaneno. Hetê Ravînî de şansê ma no bi ke çend embazê ma yê kirdkî ameyî Mêrdîn. Ravîn înan der bi kirdkî têkilî rona.
Gêra ma xo vîr ra nêkerî ke eke ma biwazî ma eşkenî her çî bikerî. Zehfê embazanê ma seba ke vernîya înan de numuneyêk çînî bîyo domananê xo der kirdkî qisey nêkerdo. Nika domanê înan kirdkî nêzanî û nêeşkenî qisey bikerî. Dima ra ke ti zor danî domanî doman yoreyî to ra durî şino û ziwanê xo zî qebul nêkeno. Tayê merdimî estî ke vanê, bi no tewir domanî ziwanê fermî nêzanî û dibistane de zehmetîyan ancenî. Merdimê ke derheqê naye de tersê înan estî, wa bizanî ke tersê înan bêbin î. Reya nika dibistane wanena û tirkî zî weş zana. Kêmasîya xo çinî ya.
Zerrweş Xodî- zazakinews.com
