Gotinên Pêşiyan

Bêguman gotinên bav û kalanên me tev hatine ceribandin û tev jî tijî şîret û marîfet in. Eger ku mirov li pey gotinên bav û kalên xwe here mirov tu car: ‘Esl, ol û edetên xwe yê rind jibîra nake. Her wiha ku meriv rind fêra xwe ji van gotinên payedar wergire, bêguman meriv bi saya van gotinên zêrîn dikare xwe ji taristanê derîne ronahiyê û xwe ji qeda û bobelatan jî dûr bixîne û qet ji rêya xwe jî şaş nebe.

Ev Gotinên Pêşiyan tev li devera gundê ‘Qerto’ (Gundê girêdayî Çêrmûga Diyarbekir) hatiye berhevkirin.

Amedekar: Paşa Amedî

• Aqil taca zêr e, li ser sere her kesî tune ye
• Ar û barût li cem hev nabe
• Ava sewûlê nû her tim sar e
• Berê gul bû, baran barî şil bû
• Berê xungê bi bira re, berê bira jî bi çiya re
• Berxa çê li ber dê belî ye
• Beza pisikê heta kadînê ye
• Bi karkirê xwe bi şîrînê hevalan
• Bi qisên xweş mal ji qula xwe dikşê
• Bi tifinga xelkê mêrani nabe
• Bi xweziya kesek ranehîştiye baxê keziya
• Bira mirin hebe bira yextiyarî tunebe
• Bizina kol elimiye dana
• Bûk anî bi lez û bez, sivika malê her tim ez
• Bûk li ser hespê ye, kesek pê nizane ku nasîbê kê ye
• Bûka salekî qeşmerê malekî
• Bûkekî têxin tunebûnê, Pîrekî têxin hebûnê
• Cîzê bûkê bi bûkê re ye
• Çav li deriya xwelî li seriya
• Çavê dê û bavan li ewladan, yê ewladan jî li çiyayê Qaf
• Çêlika mar bê axû nabe
• Çi dibe bi hevalan re
• Çi dike jin serê mêr bilind dike
• Çile ye, gur file ye
• Çûçik naçin mala temihan avê venaxwin
• Çûye seferê lê hîna kerê berê ye
• Danûgê bidin birçiyan, berfmotikê bidin tiyan
• Dawiya sebrê selamet e
• Dê û dotê pevçûnî, kêm aqilan bawer kir,
• Dengê defê ji dûr xweş tê
• Derdê qeraş, ew e ku av here aş
• Destê xwarinê dirêj e
• Di dema zaroktiyê de kurm dikeve çokê wan, ku zarok dibe ciwan kurm dikeve nava wan, ku mirov pîr dibe kurm dikeve zimanê wan
• Di mecbûrtiyê de ji yarê dêya xwe re dibêjin ‘bavo’
• Dinya bi dor e
• Divê jin jintiya xwe, mêr mêrtiya xwe zanî be
• Dîwarê rast nahilşê
• Diwaro ji te re dibêjim, bûkê ji te ve davêjim
• Du dawet du eydê li cem hev nabin
• Dûr be, nûr be
• Ev nîna ye hê têr nîna li para ye
• Êvar e jina gavan bi kar e
• Golik navê naxirekî xerab dike
• Haya zikê têr ji zikê birçî tune
• Heft jin qasê mêrek topal nabin
• Helem qulem neke
• Her giya li ser koka xwe şên dibe
• Her kes xazî ye, bi xwe raziye
• Heta bûk xemilî, berbî li der qefilî
• Heya dewê xelkê hat nan qediya
• Heya gotin gur û rovî, îşîn xwe bîrîn nîvî
• Heya ku dilê xwesî nekeve zavê, xwesî keça xwe nade zavê
• Hezar sal li dinê bî tu yê dîsa nîvanê qebrê bî
• Him ji kerê bû him ji perê bû
• Hindik rindik
• Hinek malan şên dikin hinek jî malan xerab dikin.
• Îşê xwe nehêle sibê
• Îşekî gavekî qesaweta salekî
• ji baranê reviya, çû ber zîpikê
• Ji nexweşan re çûye zeweşan
• Ji tifikê here pifikê
• Ji xelqê re masî ji xwe re kosî digre
• Jina xwe têr ke, diya xwe razîbike
• Jinê bi qisên şîrîn û jinê pir rind herdu felaket in
• Kalo nemre bihar tê, pîrê nemre pincar tê
• Kar micewhera canê mirov e
• Kar pir e lê em tune nin
• Karên qîza bazingê destê wan e
• Keça mêran bixwazin keça jinan nexwazin
• Keçên jinbiyan nexwazin keçên mêran bixwazin
• Ker û kurî li hev zûrî
• Kerê xurt ço bi xwe nake
• Kevirê havînê bavêje kulînê
• Kezeba herî dilşewat kezeba kerê ye
• Ku eceleyê gêle were, qenet pê ve tê
• Ku ga dimre kêr pir dibin
• Ku Xwedê bide wê mele çi bike
• Ku zarok negrî dê şîr nadyê
• Li bavoka yarê mêr bê jin dimînin
• Li derve xelkê diteqînin, li malê hevudu diteqînin
• Li ku êvar e ew jê re war e
• Li mala bavê nexş û tevnan çê dike, li mala mêr tevan ji bîr dike
• Mal tê, can nayê
• Mala pîrê stara pîrê
• Malê helal bê nîmet e
• Mange mir dew biriya
• Mêrikê du jina kûçikê ser rojingan
• Mirov bi pirsê dere qursê
• Mirovê ku bi nîşan dibe, êleka xwe darda dike
• Mîrovê xerîb kor e
• Ne deyndar be ne maldar be
• Ne dîn e, dînan baqil dike
• Ne ji mirovê xerab be, gur û mih bi hev re diçêre
• Niha ji xwesî re dibêjin: “Bûk çawa ye?” Berê jî ji bûkan re digotin: “Xwesî çawa ye?”
• Nimêja wext, padîşahê li ser text
• Nîsan bê serî, gulan bê pirnar naçe
• Nîsan e çilka baranê bi kêsane
• Pêlên mêran weka behr e
• Pênc deqe sebir bike pênc sala bijî
• Piranî mêranî betal dike
• Qerto zozan e, kesek pê nizane
• Qisan mekin kevir bi goh in
• Qise tê ser qisê
• Qîsexweşan ker dan guran
• Qiz radibe teşiya dê digre, law radibe misasê bavê digre
• Reş e bi xwediya xweş e
• Rêviyê geriyayî ji şêrê veketî çêtir e
• Serê ku nayşê dipêçe
• Serê salê binê salê, Xwedê kurikê bide vê malê
• Sewîrî dewirî
• Şîva gerokan tune
• Teyr ji refê xwe naqete
• Tirî li tirî yê reş mêze dike reş dibe
• Tu ji ku yî, ‘ez hîna nezewujime’
• Xuyê jinê ku pere tune be tê fehm kirin, yê mêr jî ku pere pir be tê fehm kirin.
• Xûyê pîrê heya serî
• Xûyê şîrê heya pîrê
• Xwedî kir bi nanê xwe, berda canê xwe
• Xwedyê mangê çu mala xwediyê keran got: “Ka dew”
• Ya xwarinê xal û xwarzî, yê piştê ap û birazî
• Yê dawiya koçê bimîne nagîhîje koçê
• Yê dewlemend ku tiştekî dikirê jê re: “Serxêrê be” ku yekî feqîr tiştekî dikire jê re dibêjin: “Te ji ku hanî?”
• Yê ku ji êşiyê here wê bi reşiyê keve, yê ku ji reşiyê here wê bi xweşiyê keve.
• Yê ku meyweyan dipejrîne tav e
• Yên ku derdên wan tunebin bila herin du jina bikin
• Zar di gûyê zer de, bûk di fûta zer de terbiye dibe
• Ziman leqo serî teqo
• Zimanê xwe bibire cihê xwe bikire
• Zivistanê bê orxan, havînê bê dew nabe

Amedekar: Paşa Amedî

 

Paşa Amedî Kimdir?