Cenabê te û çend rewşenbîrên din ê li Xorasanê, Rojhilatê Kurdistanê û Îranê bi kurmancî dinivîsîn behsa serdestiya soraniyê ser kurmanciyê dikin. Gelo ethnosentrisma zimanî peyda bûye? Dikarî ji me ra şîrove bikî?
Profesor Dr. Emîr Hesenpûrê gorbihişt ku bixwe kurdê Soran ê Mihabadê bû û nivîsareke dirêj a bi navê Şovenîsma Soranî û Efsaneyên wê nivîsîbû û ji min re şand, min ew kir farisî û ser torrên civakî danî. Hin xwîşk û birayên me yên soran digotin tu xayîn î, çima nivîsên wiha diweşînî. Wan digot Kurmancî, Soranî, Hewramî, Zazakî, Kelhurî yek in û qet cuda nînin. Min got, dema ku wisan e çima wek mînak romanên kurmancî û soranî li hev tên wergerandin, çima besivên xwe ji min re bi Kurmancî nanivîsin, ma yek nînin! Tê de diman! Pirtir devera Mukriyanê Mihabad û derdora wê wisan in. Ligorî wan mixabin Kurdî yanê Soranî û Kurmancî û yên din jî yanê zarave. Ev atmosfêra li vir giran e, li beşa ziman û wêjeya kurdî li Sineyê hemû ders bi soranî ne, li TVya SAHARa kurdî 22 saet Soranî û 2 saet Kurmancî ne. Wergera fermî tenê bi Soranî ye. Hokar û sebeb: Me kar nekiriye û wan mêrikan kar kirine û dikin. Dema dîwarê mirov nizim be her kes ji ser re baz dide. Ma tirk nabêjin kurdî ziman nîne, eger me xwe ji zimanê xwe re qedr bigirtiba, tirkan jî dê ji me re xulamtî bikira.
Wisa dixwiye hevnaskirin û danûstendin di navbera zimannas, nivîskar, rojnamegerên Bakur û Rojhilatê welêt da zêdetir bûye. We serkêşiya tercûmeya bi dehan romanên kurmanciyê kiriye bo farsî û li Tehranê çap kiriye. Herwiha wa bizanim aniha li Rojhilatê li ser Siyahpoş xebat hene herî dawî Dîwana Ceferquliyê Zengelî li Bakurê çap bû. Hewl dihête dayîn pireke edebî pêk were. Di nezera te da em çawa dikarin wê pirê bihêz û mukim bikin?
Erê rast e, danûstandinên çandî, wêjeyî pirr pêwîst in. Tevî ku niha teknolojiyê têkilî hêsan kiriye lê asta pêwendiyên nivîskar, zimannas û çalakvanên çandî gellekî bi dil nîne û divê xurttir be. Îro eger ji çapa berheman pêşwazî nabe, em divê dilsar nebin, divê kar bidome û teqez di pêşerojê de bê-encam namîne.
Ev pire dikare bi lidarxistina civîn, semînar an konferansan, vexwendina her du aliyan, wergerandin û dan wergerandina berheman xurt bibe.
