Sibat, 2021

• 28 Sibat

  Pirsekê di rûpela zimanê Kurdî de li ser peyva “abla”yê û bersiva wê

  

  Tîpa “A”yê di zimanê Kurdî fe were pêşiya her peyvekê, ew payv taybet dike û di warê wateyê de jî peyv mezin û bilind şênber dike weku: zad-azad mar-amar kar-akar hûra-ahûra ves-ta-avesta heng-aheng û bra – abra Herweha di Pehlewanî de ji birayê mezin re digotin: abra ango brayê mezin. ew peyv yek ji wan peyvan e ku hevbêje bû …
• 27 Sibat

  Pira Malabadê

  

  Pira Malabadê an jî Pireya Malabadê di navbera navçeya Farqîna bi ser Amedê ve û Batmanê de ye û li ser çemê Batmanê ava ye. Ev pire di sala 1147’an da hatiyê çêkirin. Dirêjiya wê 150 m, firehiya wê 7 m û bilindiya wê 19 m ye. Pire bi kevirên rengîn hatiyê hûnandin û di dinê de di nav pireyên …
• 27 Sibat

  Çima NORSÎ kirin NURSÎ?

  

  Ji ber ku NORS navê gundê Mele Seîdê Kurdî ye. Peyvika NUR jî, bi erebî navê reuhniyê ye. Îcar di salên 1940 û 50 de gava Mele Seîdê Kurdî li sirgûnê ye, Kemalîzma Tirkiyê wî li Anatoliyayê bi cih dikin. Seyda Mele Seîd jî dest pê dike û bi tîpên erebî ”Risaleyên Nûr” dinivîse, navê xwe jî bi tirkiya nû …
• 26 Sibat

  LO ŞEKIRO

  

  Li gor salixdana Apê Husên, salê wî sed û deh in. Lê hîn li ser xwe ye. Gepalê di destê xwe de wek aksesuwarekî bikar tîne. Bê gepal jî wek xortekî dimeşe. Hele ku min dît ew bêrawest merdîwenê tîk hilkişiya û xwe gihande ser banî, ez ketime şikê. Min got, “Apê Husên salê min ne pênce ne ez zor …
• 26 Sibat

  Xewnek Dîrokî

  

  Di zaroketîya xwe de gelek şeva min û çend hevalên xwe di demsalên payîza paşîn û zivistanê, li mala cîranê me apê Hemûd li çîrokên wî yên navdar guhdarî dikir. Di hizrên wî de cihê xwe girtibûn û weke rêze filîmekî yeko yeko digel serborîyan, bi nav û herem heta derengîya şevê gotûbêja apê Hemûd berdewam dikir. Me jî jî …
• 25 Sibat

  KULAV

  

  Kulav, ferenc ji çêkirina cîrax, binrax, kulavîn, cilûberg ûêd ku ji hiriyên (herwiha mû jî) tên çêkirin re dibêjin. Kulav navê tişta xam a vê karê ye, qumaşa ji dakutandina hiriyê (kêm be mû jî) tê amadekirin e. Pirranî hiriya pez, hêştirê tê çêkirin. Li derveyî Kurdistanê ji ya lama û kêrguhan jî amade dikin. Hirî, mû bi alîkariya av, …
• 25 Sibat

  Mekanîzmaya henasedanê

  

  Henasedan, ango henasewergirtin û henasedayîn (bi îngilîzî: breathing). Peyva henasedan, ji boy karê alûgora gazan a navbera xaneyên laş û hawîrdorê tê bi karanîn. Henasedan ji du gavên sereke pêk tê. Gava yekem girtina hewayê boy pişikan an jî dûrxistina hewayê ji pişikan e. Gava duyem jî, alûgorkirina gazan e. Di navbera xaneyên pişik û hewayê de alûgorkirina gazan ,wekî …
• 25 Sibat

  Sûra (Beden) Amedê

  

  Sûra Amedê an Kela Diyarbekrê ku li cîhanê piştî Dîwarê Çînê dirêjtirîn beden e, bêguman ji bo dîtinê li Amedê pêştirîn cih e. Bi awayê avakirin û zexmiya xwe, bi nivîsên xwe, bi motîv û şeklên ku lu rûyê keviran hatin e niqartin re niha kîtbeyên 12 şaristaniyan têne xwendin.   Mêjûya avakirin sereta ya kelehê nayê zanîn jî lê …
• 24 Sibat

  Rapora Kovarên Kurdî hat weşandin

  

  Koma Kovargerên Kurd di sala 2020an de çend kovarên Kurdî çend jimar weşandine, di her jimarê de çend nivîs bi zimanê Kurdî (Kurmancî, Soranî û Zazakî) ne, çend nivîs bi zimanên biyanî ne de raporek parve kirin. Li gorî daneyên di rapora Koma Kovargerên Kurd de di sala 2020an de 19 kovarên Kurdî 45 jimar weşandine. Di wan jimaran de …
• 24 Sibat

  Felsefeya hunerê: Rexneyeke sivik li hunerên kurdan ên nekurdî, nekurdistanî û nekurdewarî

  

  Pêşek Hunera kurdan gava ne bi kurdî be çi tê serê wê? Helbet a ku hatiye serê romana Erebê Şemo ya bi navê “Şivanê Kurd” tê serê wê jî. Îcar hûn ê bibêjin: Ma çi hatiye serê wê, ma navê wê yê rastîn ne “Şivanê Kurmanca” ye ku sala 1935an li Rewanê hatiye çapkirin? Bêguman navê wê yê sala 1935an wisan e, lê dema …