Ve İstiklal Marşı Kürtçe’ye Çevirildi

Mehmet Akif Ersoy’un 1921 yılında mazlum İslam ordusu için yazdığı ve tüm Müslümanlığa armağan ettiği asıl adı “Kahraman Ordumuza” olan İstiklal Marşı Araştırmacı Yazar ve Aktivist Dilazad ART tarafından “Strana Azadîye” adıyla Kürtçeye çevrildi.

“Kahraman Ordumuza” şiirinin günümüzde bilindiği gibi salt bir unsurun malı değil,  M. Akif Ersoy tarafından başta Müslümanlar olmak üzere tüm ezilen halkların hakkı olduğunu dile getiren Dilazad: “Âlimler ve bilginler her ne kadar bir toplumdan çıkmışlarsa da bilgileriyle bütün insanlığın ortak malıdırlar. Akif çağın bir bilgini olması hasebiyle şiirleri evrenseldir.

Malumunuz Akif’in kendisi Arnavut. İstiklal Marşı’nı Türkçe kaleme almış. Milli marş olmadan önceki adı Kahraman Ordumuza olan İstiklal Marşı kapsadığı geniş anlam nedeniyle kurulan cumhuriyetin milli marşı olarak kabul edilmiştir.

Akif, marşı evrensel mana ile yazmıştır. İçinde yüceltilen hiçbir ırk ve unsuriyet kalıntısı yoktur. Yüceltilen –ki yüce olan- yalnızca Allah’tır. Akif’e göre geniş anlamda mensup olduğu millet İslam milletidir. Bütün Müslümanlar bu milletin kapsamına giriyor. Topyekûn özgürlük savaşı veren İslam milletlerinin sesi soluğu olmuş Akif.

İstiklal Marşı ezilen bütün milletlerin başkaldırı sembolüdür. Sömürülen, talan edilen; halkların, kültürlerin, tarihlerin, beyinlerin ve coğrafyaların sesi olan Akif, yıkılışlar içindeki halkların çırpınışı olarak İstiklal Marşı’nı insanlık zemininde yeşerti.” dedi.

İstiklal Marşı’nın şuanda tam manasıyla anlamı bilinmeyen bir eser ve diğer hak sahiplerinden mahrum edilen bir miras olduğunu dile getiren Dilazad “Edebi eserler yazıldığı dil dışındaki dillere çevrildikçe tanınır. Günümüz toplumunda İstiklal Marşı’nı anlayan çok az insan bulunmaktadır. Bunun yegâne sebebi şiirin Osmanlıca kaleme alınmış olup harf ve dil inkılâbıyla kendi geçmişine yabancılaştırılan toplumun artık anlayamayacağı kadar diline yabancılaşmasıdır. Bu durumda Kürt halkının bu şaheserden mahrum kalması daha fazla geciktirilemezdi. Çeviride Kürtçe’nin en saf ve en doğal halini kullandım ki okuyan herkes anlasın.’dedi

Son olarak çevirinin tarajikomik yönüne değinen Dilazad: ‘İstiklal Marşı’nın yıllarca inkâr edilen bir dile çevrilmesi kaderin garip bir cilvesi olsa gerek. Prensip gereği iyi, doğru, hak ve adalet kimden veya hangi kurum/kuruluştan gelirse gelsin taraftar olmak gereğine inanıyorum. Yeter ki bize sunulan zehirli bal olmasın. Şuna inanıyorum ki insanın doğuştan getirdiği hakları hiç kimsenin gasp etme lüksü olamaz. Eğer gasp edilirse zülümdür, zorbalıktır, kul hakkını çiğnemektir. Bu zulme hangi kılıfı uydursanız veya hangi maskeyi taksanız da zulümdür. Nasıl ki adaletin küçüğü büyüğü olmuyorsa zulmün de küçüğü büyüğü olmaz, olmamalıdır. Umutluyum ki ‘Strana Azadîye’ kısa bir süre içinde gerekli ilgiyi görür. Halkları tekrar uyanışa getirir. Ve Akif’in dediği gibi Allah bir daha ezilen milletlere İstiklal Marşı (Strana Azadîyê) yazdırmasın.’ dedi

İstiklal Marşı’nın çevirisi olan Strana Azadîyê’nin tam metnine (10 Kıta) zaningeh.net adresinden ulaşılabilir. İstiklal Marşı’nın çevirisi olan Strana Azadîyê’nin ilk üç kıtası aşağıdaki gibidir.

Ridwan Xelîl | ridwanxelil@hotmail.com |Rojnamegerê Azad

Strana Azadîyê – Dilazad ART

Netirse, ji asoyan nakevê ala sor,
Heta ku hebê li welatên min maleke ava.
Ev sterka gelê min e, yê biberiqê,
Ev a min e, tenê a gelê min e.

Ey heyva nazik, gorî te bim, nevegerêne rûyê xwe ji me,
Carekê bikene ji gelê min ê egît re, ev çi tundîye ev çi tirse.
An li te helal nabê ew xwîna me,
Azadî mafê gelê min ê Xwedaperest e.

Ez ji roja rojve azad jiyame ez ê azad bijîm,
Kîjan dîn dikarê min bendbikê. Şaşdibin ji mejîyê wî.
Wek lehîyeke har im, benda diqetînim, diçim,
Li çiyan dixim, teng ten ji min re derya, ez difûrim.

İstiklal Marşı’nın Osmanlıca Orjinal Hali