Her ku em mezin dibin, mirov, bûyer û cihên ku em di zarokatiyê de pê re rû bi rû mane jî ji bîr dikin. Îcar çima?
Kesayetiya me di zarokatiya me de çêdibe, lê çiqas îronîk e ku em bi zorê dikarin bîranînên xwe yên çend salên pêşîn bi bîr bînin? Ev ji bo her kesî derbas dibe, û tewra têgehek fermî jî heye: amneziya zaroktiyê.
Amneziya zaroktiyê çi ye? Amneziya zaroktiyê kengê çêdibe?
Amneziya zaroktiyê ew e ku mezinan nekarin hûrguliyên bûyerên ku beriya 4 saliya xwe qewimîne bi bîr bînin. Bi rastî, em nikarin hemî bûyeran bi tevahî bîr bînin, ne tenê hûrguliyan. Lekolînwanan dît ku zarokên ji 7 salî biçûktir dikarin “%60an zêdetir bûyerên jiyanê yên destpêkê” bînin bîra xwe, lê zarokên 8 û 9 salî tenê dikarin 40% bi bîr bînin.
Bîranînên me ji nêz ve bi kapasîteya me ya axaftinê ve girêdayî ne
Yek ji teoriyên ku çima em nikarin bîranînên xwe yên zaroktiyê bi bîr bînin ev e ku me wê demê nikarîbû bi devkî têkilî dayînîna. Dema ku em bîrekê bi bîr tînin, em peyvan bi kar tînin û dikarin wê bi gelek hûrguliyên ku hewcedarê ziman in, vebêjin. Piraniya pitikan beriya 2 saliya xwe dest bi axaftinê nakin, ji ber vê yekê ew nikarin bîranînek hevgirtî ava bikin.
Pêşveçûna mejiyê me rolek mezin dilîze
Her ku em mezin dibin, mejiyê me gelek hilgirtina giran dike, ji ber vê yekê lêkolînek encam da ku “dema mêjî mijûlî mezinkirina gelek şaneyên nû be, ew bîranînên demdirêj nahêlin.” Di heman demê de, em nekarin bûyerên rojane yên beriya 3-4 saliya xwe bi fizîkî jî bînin bîra xwe ji ber ku hêj bîra meya episodîk dest pê nekiriye. Ji ber vê yekê em dikarin bîranînên razber bi bîr bînin mîna ku tu çûyî kîjan parkê, lê ne ku diya te carekê tu biribû kîjan qeşafiroşê.
Dê û bavên me bi tundî awayê bîranîna me diguhezînin
Lêkolînek din nîşan dide ku dêûbavên me dikarin vegotina zaroktiya me biguherînin. Dema ku em bîranînek bi bîr tînin, em mêl dikin ku wê çêtir xwe bigirin, ji ber vê yekê em bûyerên ku dêûbavên me girîng dibînin bi bîr tînin. Di heman lêkolînê de derket holê ku zarok heman bûyerê piştî ku bi bavê xwe re dipeyivin, ne mîna dayika xwe cuda têne bîra wan. Zarok dikarin bandor bibin, ji ber vê yekê pir girîng e ku meriv alîkariya wan bike ku tenê bîranînên xweş bihêlin û rast fêm bikin.
Her tişt girêdayî ye ku çi bandorek mayînde li ser me dike
Psîkologek zarok dibêje ku zarok bîranînên ku bi hestên erênî û neyînî tijî ne diparêzin. Ev tesbît rê dide zarokên biçûk jî ku wek şahid li dadgehê îfadeyê bidin. Ji ber vê yekê, heke hûn dikarin bîranînek pêşîn bînin bîra xwe, ew ji we re herî girîng e û ji ber ku ew bersivek hestyarî ya bihêz çêdike.
Werger: Çandname
Çavkanî: https://brightside.me/inspiration-psychology/why-its-difficult-to-remember-things-that-hapened-to-us-before-the-age-of-4-799503/
