1. Di qada zimên de girîngiya jinê çi ye?
Piştî vê zelalkirinê li ser pirsa yekemîn dikarim bêjim ku wekî her qadên jiyanê di qada zimên de jî bandora jinê pir e. Ji ber ku jin tovê jiyanê ye û divê ev tov baş bê parastin. Jin jiyan bi xwe ye. Jiyan jî bi tenê bi zimanê dayikê biqîmet e. Ji bo ziman azad bibe pêşîn divê jin azad bibe ku bikaribe nifşa nû bi zimanê xwe perwerde bike.
Çima em dibêjin jin û ziman bi hev ve girêdayîne? Ji ber ku jin ew kes e ku zarok jê ziman hîn dibe. Ji ber ku azadiya civakê ji azadbûyîna jinê û ya zimanê dayikê derbas dibe.
Mixabin ku di serî de civaka ku em tê de dijîn û bi giştî jî li ser rûyê erdê em dikarin bibêjin ku hem jin û hem jî ziman di her qadên jiyanê de bi astengiyên cûr bi cûr re rû bi rû dimîne. Ji bo vê rastiyê jî pêwist e ku jin zêdetir xwedî li rastiya xwe ya li ser zimên derkeve.
Hê jî ji bo ziman dibêjin zimanê dayikê û hê jî zarokên dayikên kurdîaxêv bi kurdî diaxivin. Ez dikarim li ser du malbatên Kurdên li der û dora xwe jî vê yekê zelaltir bikim.
Zarokên malbateke ku dayik bi piranî bi kurdî diaxive û bav jî bi kurdî nizane bi kurdîyeke zelal dikarin biaxivin. Dayik û bav jî kurd in lê belê bav ji zarokên xwe re bi zimanê xwe naaxive ji ber ku ew bi xwe jî nizane. Dîsa jî zarok ji kurdî fêm dikin û ji tirkî baştir û zelaltir dikarin biaxivin.
Di malbata din de jî bav bi tenê bi kurdî diaxive û dayik jî bi kurdî qet naaxive. Zarokên vê malbatê jî kurdî ji tirkî kêmtir dizanin. Ji ber ku zarokên mezin bêhtir bavê xwe û malbata bavê xwe dîtine ji zarokên piçûk çêtir bi kurdî diaxivin lê dîsa jî kurdiya wan ewqas ne zelal e. Bi tirkî difikirin û wisa axaftinên xwe dikin kurdî. Ji ber ku ji malbata xwe tirkî ji kurdî pirtir dibhîsin. Yanê mijar ne zayend e. Mijar bihîstin e. Zarok herî zêde kî bibînin bandora wan li ser zarokan heye. Di civaka me de jî zarok bêhtir dayikên xwe dibînin û ji ber vê yekê jî bandora jinê bêhtir li ser zarokan heye.
Em bi kurt û kurmancî dikarin wisa bêjin ku hê jî jin zarokan xwedî dikin û mezin dikin. Lewma heya jin nikaribe biaxive wê zarokên wê jî nikaribin biaxivin.
Jixwe qala tv, dibistan, heval û cînarên tirkîaxêv nakim jî. Ji ber ku ev xetere li ser her du malbatan jî hene.
