Gelo Pereyên Krîpto Çi ye?

Diravê krîpto diravek tevahî dîjîtal, şîfrekirî, rastîne ku dikare di danûstandinên taqasê de were bikar anîn. Ji bo hinekan, ew perê paşerojê ye.

Roja me de, diravên krîpto diyardeyek e ku ji hêla gelek kesan ve hatiye bihîstin, û ji serokên dewletan bigire heta pargîdaniyên mezin gelek bal kişandiye. Krîptografî ji bo rastkirin û ewlehiya pêkanîna danûstandinên paqijkirinê tê bikar anîn. Tu hevparê fîzîkî tune.

Di aslê xwe de, diravê ku bi kartên bankayê û qertên krediyê re hatî xerckirin û veguheztin di heman demê de diravên virtual/nîgaşî/sanal in, ji ber ku tenê daneya pergalê di encama van danûstandinan de diguheze. Pereyên krîpto xwedî heman prensîba operasyonê ne. Lêbelê, pergalek heye ku ji hêla tu rayedar an hikûmetê ve nayê rêve kirin, ango, na navendparêz e, ku pergalê ewletir dike.

Krîptolojî çi ye?

Krîptolojî zanistek şîfrekirinê ye. Ew şîfrekirina daneyê li gorî pergalê ye. Krîptolojîbi rêya afirandin û deşîfrekirina şîfreyên li ser navîn têne veguheztin. Algorîtmayên wekî fonksiyonên hash têne bikar anîn.

Dîroka Diravên Krîpto

Ji 90-an ve, serdema pengizî ya teknolojiyê, gelek hewldan hatine çêkirin ku diravek dîjîtal çêbikin. Pergalên wekî Flooz, Beenz û DigiCash hatin pêşve xistin, lê ev hewldan ji ber sextekarî, zehmetiyên darayî, û nakokiyên navxweyî têk çûn. Van hemî lêkolînan ramana nêzîkbûnek pêbawer, destê sêyemîn pêş xistine.

Bîtcoîn, yekem dirava krîptoyê, ji hêla kes an kesên ku di serê sala 2009-an de bi navê kod Satoshi Nakamoto derketin hate pêşve xistin. Her çend tê gotin ku ji hêla Satoshi Nakamato ve hatî pêşve xistin, ew ji hêla kesek (a) nenas ve wekî nermalava çavkaniya vekirî hate parve kirin. Vê torê li ser platformek ku têgehek wê ya dişibihîne platformên parvekirina pelê yên şîfrekirî yên serî-bi-serî va dimeşîne.

Ewlekariya diravên krîpto

Yek ji pirsgirêkên herî girîng ên pergalên diravdan gengaz e ku meriv heman diravan du caran xerc bike. Rêbaza kevneşopî ya pêşîgirtina li vê yekê ew e ku meriv têxe nav brokirek navendî (bank) ku şopandina danûstendinên hatine çêkirin.

Lêbelê, ev rêbaz wateya ku desthilatdariyek ku dikare hemî sermiyanê kontrol bike destwerdanê bike. Ev pêbaweriyê kêm dike. Lêbelê, di nav torek nenavendî de, bi gotinek din, belavkirî, wekî Bitcoin, her perçeyek pergalê divê erêkirina danûstendinê pêk bîne. Van danûstandinan bi navgîniya blokkîneyê têne kirin, ji ber vê yekê her danûstendinek çêkirî ji hêla her kesî ve tê dîtin.

Hemî danûstandinên veguhastinê bi navnîşanên walletê yên şandin û wergir û mîqdara ku dê were şandin têne çêkirin. Pêdivî ye ku danûstendina danûstendinê an veguhastinê ji hêla şandin ve were rast kirin û piştre ji hêla pergalê ve were pejirandin. Pesendkirin tenê ji hêla mînînan ve bi çareserkirina xaçerêza krîptografîk ve tête kirin. Gava ku danûstendinek hate pejirandin, ew nayê paşve xistin. Rîskên herî mezin ên ji bo krîptoyê mumkuniya hackkirin û êrîşkirinê ne. Diravê krîptoyê çawa tê hilberandin?

Diravdana dravî ya kripto çi ye?

Hilberandina krîptoyan li ser pergalek belavkirî mîna xwe tê kirin. Ji ber vê yekê ew bingeha bikarhêner e. Sînorê hilberandina krîptoyan heye, lewra her ku mîqyasa krîptoyên têne hilberandin zêde dibe, danûstandinên ku hewce ne ku werin çareser kirin da ku krîptoyên hilberandin dijwar bibin.

Pêvajoya hilberînê bi riya kanzayê ye, heke madenek fîzîkî tune be jî, operasyonên li ser bingeha çareserkirina pirsgirêkên bîrkariyê têne kirin. Bi gotinên din, heke hêza we ya pêverokê û pêwendiya înternetê heye, hûn dikarin bêyî ku ji hêla kesek ve were peywirdarkirin karê mînînekirinê bikin.

Pereyên Krîpto qanûnî ye?

Qanûniya krîptoyê ji welatekî li welatek cûda dibe. Gava ku rewşa qanûnîbûna hinekan hîn ne diyar e an guhêrbar e, hin welat eşkere destûrê didin karanîn û bazirganiya wê. Hin welatan karanîna diravên krîpto qedexe kirin an sînordar kirin.

“Ma Bitcoin qanûnî ye?”

Pirsên weha ji hêla gelek kesan ve têne pirsîn. Vêga li ser karanîna Bitcoin ji hêla hukumeta Komara Tirkiyeyê ve tu qanûn û asteng tune, ji ber vê yekê ne mimkûn e ku hûn ji ber parastin, kirîn an firotina Bitcoin an diravên krîptoyên din ên di berîka xwe de werin cezakirin. Lê li ser kanûnekê dixebitine.

Gelo madenvanî qanûnî ye?

Hilberandina pereyê krîpto an jî bitcoin, bi gotinek din kanîn, ne sûc e. Rewşek neqanûnî tune.

Ma qezencên we yê pereyên krîpto kane were bac kirin?

Ger emanetek bi rêkûpêk li ser hesabê we were dîtin, dibe ku bac li ser dahatên we were xwestin. Heke ji hêla Wezareta Darayî ve hatinên we were pirsîn, hûn dikarin diyar bikin ku we vê dahatê ji pevguhertina dirava krîpto an kanzayê girtiye, û heke hewce be, hûn dikarin van danûstandinan bi karanîna daxuyaniyên hesabê xwe rast bikin.

Awantajên krîptoyê çi ne?

Ji ber ku ew ne girêdayî ti bankek navendî ye, ji hêla mercên aborî yên welatan ve bandor nabe. Ne mumkune ku hesab were sekinandin an girtin.

Werger: çandname

Çavkanî: bitlo.com