Nexweşîyeke Psîkolojîk: Xerabbûna Bîpolar

Nexweşiya bipolar rewşek derûnî ye ku di serpêhatiyên modê de cihêrengiya giran e. Ev rewş qonaxên guheztina moda bipolar ku jê re manî û depresyonê têne gotin vedihewîne. Di dema serpêhatiyên manîk de, mirov pir bi enerjîk, azwerî û dilşewat e, nîşanên xwebaweriya bilind, xewa hindik hewce dike, û zêdebûna leza ramanê nîşan dide.

Di serdemên depresyonê de, mirov xemgîniyê, bêhêvîbûnê, windakirina enerjiyê, nexweşiya xewê û pirsgirêkên giraniyê dikişîne.

Sedemên nexweşiya bipolar bi tevahî nayên fêm kirin, lê tê fikirîn ku dibe ku ew ji ber berhevdana gelek faktoran wekî faktorên genetîkî, nehevsengiya kîmya mêjî, faktorên hawîrdorê û stresê pêşve bibe. Di heman demê de hate pêşniyar kirin ku nexweşiya bipolar dibe ku bi nerêkûpêkiyên di hin norotransmitteran (serotonin, dopamine) re têkildar be.

Nexweşiya bipolar dikare gelek encamên xwe hebe. Di nav wan de:

Pirsgirêkên Civakî û Karbidest: Kesên bi nexweşiya bipolar re dibe ku di têkiliyên xwe yên civakî de ji ber guheztinên modê de dijwariyan bibînin. Ew dikare têkiliyan bandor bike, performansa kar kêm bike, û di çalakiyên jiyana rojane de pirsgirêkan bijî.

Rîska xwekuştinê: Ramanên xwekujî û hewildanên xwekujî di dema serpêhatiyên depresyonê de di nav mirovên bi nexweşiya bipolar de pirtir in. Ji ber vê yekê, di pêvajoya dermankirinê de divê xetera xwekujiyê were hesibandin û ji nêz ve were şopandin.

Pirsgirêkên Aborî: Di serdemên manîk de, dibe ku kes di kontrolkirina ramanên xwe de dijwar bibin û dibe ku mêldarê xerckirina diravê zêde bibin. Ev dibe sedema pirsgirêkên aborîyê.

Pirsgirêkên Tenduristî yên Din: Kesên bi nexweşiya bipolar re dibe ku bêtir pirsgirêkên tenduristiya laşî yên wekî nexweşiyên din ên derûnî (nexweşiyên fikar, îstismara maddeyan), nexweşiyên xewê, nexweşiyên dil û şekir hebin.

Nexweşiya bipolar bi dermankirin û piştgirîya guncan rewşek birêvebir e. Tedawî bi gelemperî têkelek dermanan (stabilîzkerên modê) û psîkoterapî (dermankirina kesane, terapiya piştgirî, terapiya cognitive-behavioral (bilişsel/davranişsal) pêk tîne. Tedbîrên piştgirî yên wekî rûtînek xewê ya birêkûpêk, adetên şêwaza jiyanek tendurist, û stratejiyên rêveberiya stresê jî ji bo mirovên bi nexweşiya bipolar girîng in.

 

Çandname