Qur’an çi ye, Tarîfa wê Çawa ye?

Qur’an tercumeyeke ezelî ya vê kîtaba mezin ya kaînatê ye; îfadeya ebedî ya zimanên cihê ye ku nîşanên hebûna Xwedê dixwînin. Şîrovekera alema xeybê û alema şehadetê ye; keşifkera xezîneya erd û ezman ya manewî ye ku navên Xwedê yên veşartî tê de ne; mifteya heqîqetên zincîra rûdanên alemê ye, wan çareser dike. Li vê alema şehadetê zimanê alema xeybê ye; xezîneya xîtabên ezelî yên Xwedayê pak e; îltîfatên ebedî yên Rehman in ku ji pişt perdê, ji alema xeybê tên.

Qur’an, roj û tava alema Îslamê ye, bingeh û pîvana wê ye. Nexşeya pîroz ya alemên uxrewî ye; ji zat, sifat, nav û karûbarên îlahî re gotina raveker û tefsîra şîroveker e. Ew delîla eşkere, tercumana pîroz û ronî ye; perwerdekera dinyaya mirovan e, wan terbiye dike; av û ronahiya Îslamê ye ku navê wê mirovahiya manewî ye.

Qur’an hikmeta heqîqî ya mirovan e; ji wan re murşid û rêbera herî rast e ku wan bi bal xweşî û kamraniyê ve vedixwîne. Herweha ji mirovan re kîtaba qanûnê, ya dua, hikmet û îbadetê; ya ferman û dawetê ye, ya zikr û fikrê ye. Ji hemî kîtabên ku ji pêdiviyên mirovan re dibin çavkanî û îhtiyacên wan pêk tînin re, jêdera pîroz e.

Qur’an kîtabeke semawî ye û mîna kîtabxaneyeke pîroz e ku ji meşrebên cihê û meslekên cuda yên welî, siddîq, arif û muheqqiqan re berhemeke raveker e, çêj û tamê dide wan meşreb û meslekan, rê û rêbazên wan ronî dike û rastiyên wan derdixe holê.

Ji ber ku Qur’an ji erşê herî mezin, ji navê Xwedê yê herî mezin û ji mertebeya herî bilind ya navên Xwedê tê, gotina perwerdegarê hemî aleman Ellah Teala ye. Ew li ser navê Xwedayê temamê hebûnê, aferînerê erd û esman fermana Ellah Teala û kîtaba wî ye. Ji hêla perwerdegariya bê qeyd û şert ve hevaxaftinek e; li ser navê serweriya Xwedayê pak xîtabeke ezelî ye; ji aliyê rehma wî ya fireh ve deftera Rehmanî ya îltîfat û pesindanê ye. Ji hêla mezinahî û ezameta xwedatiyê ve berhema agahdarbûna ji bûyeran e ku carna di destpêka [sûretên wê] de şifre hene.

Qur’an ew kîtaba pîroz e ku ji warê navê Xweda yê herî mezin nazilî Erşê herî mezin bûye, xîtabî hemî tiştên nava wî erşî dike û hikmetan belav dike. Ji ber vê hikmetê ye ku navê “Kelamullah” yanî “gotina Xwedê” layiqê wê hatiye dîtin û bi wî rengî jî berdewam e, hertim ew nav lê tê kirin.

Qur’an ji kîtabên pêxemberên ji serdem û qernên cihê, ji peyamên hemî weliyên meşrebcuda û ji berhemên hemî mutteqî û alimên mezin re naverokek e. Her şeş aliyên wê ronî ne û ji tarîtiya şik û gumanê pak e. Çavkanî û cihê xwespartina wê wehya semawî ye, kelamê ezelî ye. Armanca wê kamranî û xweşiya bêdawî ye. Hundirê wê hîdayet e; jora wê roniya îmanê ye; binê wê delîl û belge ne. Aliyê wê yê rastê bi zanîneke bê şik û guman teslîmbûna dil û wijdanê ye; aliyê çepê bi awayekî eşkere fermanberkirin û berdestkirina aqil û têgihiştinê ye. Fêkî û berê Qur’anê rehmeta Rehman û bihişta Yezdan in. Ji ber vê jî ew kîtaba semawî ya babet û layiqê qebûlkirin û teqdîrkirina ferişte û cin û mirovan e.

 

Bedîuzeman Seîd Nûrsî

(İşaratu’l-İ’caz: 19)

Çavkanî: Rêbera Xîzmetê Beşa Yekem- Zehra.com.tr