Min beriya van nifiran, 105 lib nifir berhev kiribûn û di malrûpela Pena kurd de, weşandibûn. Mebesta min ew e, ku ev xebat bibe mînak û gelek kes hêjayiyên folklorîk berhev bikin û biweşînin da ku berhevkarên ku bixwazin ferhenga nifiran çap bikin, ji van berhevkirinan sûdê werbigirin.
Gelek kes cihê cihê nifiran, biwêjan, gotinên pêşiyan, dijûnan, tiştonekan, metelokan û duayan berhev dikin. Lê her yek ji aliyekî ve vî karî dike û haya wan ji hev tune. Heta niha tu enstîtuyekê an saziyekê nikariye xebateke gelemperî çap bike. Dibe ku xebateke wiha hatibe kirin lê nehatibe çapkirin.
Demekê li Înstîtuya kurdî ya Stenbolê, xebata berhevkirina biwêj, gotinên pêşiyan û berhemên din ên folklorîk dihate kirin. Lijneya amadekirina gotinên pêşiyan û lijneya amadekirina ferhenga biwêjan hebû. Lê mixabin tevî ku ji kesên cûda bi hezaran biwêj û gotinên pêşiyan hatin berhevkirin jî, ji ber bê derfetbûn û nebûna mercan; heta niha jî ew berhem di arşîvê de ne.
Lê ger ku her kes ji aliyê xwe ve, wan berheman bavêje ser înternetê; dibe ku camêrek wan di ferhengekê de bîne ba hev û navê kesên ku sûd ji wan wergirtiye jî qeyd bike.
Di dabaşa nifiran de hêjayî gotinê ye, gelo kîjan nifir in, kîjan ne nifir in. Wekî mînak “bisekite” dijûn e, an nifir e? Divê tiştên wiha bêne guftûgokirin. Wekî din rêzkirina nifiran ewê li gorî çi rêzikan be? Ewê bi çi şêweyî bêne nivîsandin. Li hemberê wan ravekirin dê hebe û di nav hevokê de, dê werin bikaranîn an na, gelo? Li ser van dabaşan, axavtin, dan û standin divê.
Ez niha bi tenê nifiran û berhemên din ên folklorîk berhev dikim. Ew karên din jî pişt re tên.
1-Di pozê te ve were
2- Di firnikên te re were
3- Li te bibe goştê berêz
4- Li te heram be
5- Li te nebe sibeh
6- Top li mala te keto/ keyê
7- Malik wêrano/ê
8- Dêranê
9- Quzelqur be
10- Jehr be, li te bibe jehr
11- Zeqûm be
12- Kerafî be
13- Taya mirinê bi te keve
14- Bibe dasî û bikeve qirika te
15- Di ber te de bimîne
16- Tu bibî piç û parî
17- Tu hûr bibî, piçên te li esmanan bikevin
18- Tu li çol û çiyan şeveder bimînî
19- Tu bibî komek hestî, bikevî ber vî destî
20- Tu bibî beniştê devê xelkê
21- Xezeb li te bibare
22- Tu ji her du çavan hitim bibî
23- Ev newal tijî zêr bibin, libek nebe nesîbê te
24- Xwedê ya qenc neke nesîbê te
25- Mera rebî xwedê li te neyê rehmê
26- Xwezî bicehimê
27- Cihê wî cehneme be
28- Kula Helebê bikeve mala wî
29- Înşeleh tu ber bavêjî (bi tenê ji bo jinan)
30- Qotik bi mala te bikeve
31- Qorika te bişike
32- Serê wî di nav zilaman de bilind nebe
33- Li dinya dî destê Şêx Evdilqadir di pêsîra te be
34- Înşeleh, kevir bi ser we de bibarin
35- Nanê baçîk bi dest we nekeve
36- Tu nanê gilgil nebînî
37- Nanê garis bi dest we nekeve
38- Di mala we de şîv hebe, taştê nebe
39- Hey top li serê te keto/ê
40- Tu bibî piç û parî, her perçeyekî te, di tûrekî de veşêrin
41- Bicehime
42- Bikerife
43- Bisekite
44- Biperpite
45- Bikewite
46- Bidehibe
47- Wey kef bi devê te bikevî
Hasan Kaya –pen-kurd.org
