ÇandName TR Ataların izinde, geleceğe namzet…
Köroğlu’nun Çamlıbel’e yerleştiği ilk yıllarda yolu Derbent’e düşer. Derbent’i, Arap Paşa yönetmektedir ve eşkıya Köroğlu, Paşanın kızı Mömine Xatun’a aşık olur. Birçok olaydan sonra Paşanın huzuruna çıkar ve kızı Mömine Xatun’u kendisine ister.
Köroğlu’ndan bir türlü kurtulamayan paşa onu fikrinden caydırmak için kızının çok ters, sivri dilli, kavgacı, laf dinlemez, hiç kimse ile geçinemeyen asık suratı birisi olduğunu şiirle söyler:
Bizdən salam olsun qoç Koroğlu’ya,
Bizim qızlar yaman odyanar olur.
Ram oluban hərgiz mərtlə uyuşmaz,
Özü bədxoy (kötü huylu), dili zəhrimar(yılan zehri) olur.
Birini deyərsən beşini deyər,
Acı üz göstərsən beynini yeyər,
Hərdən(bazen) qeyzə gelsə(sinirlenirse), ərini döyər,
Ər məhəbbətində sitəmkar olur.
Gəl otur deyərsən, gəlib oturmaz,
Daştülek(evcilleştirilemeyen) atlar tək(gibi) kəmənd atdırmaz,
Könlü yoxsa, biləyindən tutdurmaz,
Qonuma(komşu), qonşuya bəd təhər(kötü gibi) olur…
Paşa’nın sözü karşılığında Köroğlu “Paşa, bana da zaten böyle bir kız lazım” der ve daha sonra da Mömine Hanım’la evlenir.
Mömine Hanım baba yurdunu bırakıp Çamlıbel’e gitmek istemez. Köroğlu, Mömine Xatun’u baba evinde bırakıp Çamlıbel’e yalnız döner. Bir zaman sonra koç gibi bir oğlan çocuğu doğurur ve ismini Kürdoğlu koyarlar. Osmanlıya başkaldırmış Kürd Celalilerinden eşkıya köroğlu’nun hanımı Mümine Xatun, oğlunun başına bir şey gelmesin gidip Köroğlu’na katılmasın diye babasının kim olduğunu Kürdoğlu’ndan saklar.
Kürdoğlu, zamanla babasının Köroğlu olduğunu öğrenir ve yanına gitmek için anasından izin ister. Fakat anası bir türlü müsaade etmez. Kürdoğlu anasına çok düşkündür ve anasına çok yalvarır:
Canım ana, gözüm ana..
Rüsxət ver(izin), mən gedər oldum.
Sənə qurban özüm, ana,
Rüsxət ver, mən gedər oldum…
Sonunda anası razı olur ve Kürdoğlu, Çamlıbel’e doğru yola çıkar. Yolda Mehri adında çok güzel bir Kürd kızı ile karşılaşan Kürdoğlu, kıza ilanı aşk ilan eder. Sazı eline alır kıza şiirler okur ama kız da tam bir dengbejdir ve o da Kürdoğlu’na karşılık şiirler okur. Epey bir atışmadan sonra Mehri Xatun’da Kürdoğlu’nun aşkına cevap verir.
Güzelliği dillere destan Mehri Xatun, Ahmed Han’ın kızıdır. Ahmet Han kızını Kürdoğlu’na vermek istemez. Bir süre gelgitlerden sonra iş savaşa kadar varır ve Kürdoğlu ile Ahmed Han’ının ordusu arasında savaşlar olur, çok kan dökülür ama bir türlü Kürdoğlu vazgeçmez.
Mehri Hatun bu kadar dökülen kanlara razı olmaz ve Kürdoğlu’ndan babası ile görüşmek için izin koparır, babasına gider, Ahmet Han’ın veziri de barış taraftarıdır ve sonuçta Ahmed Han ikna olur.
Koçlar kesilir, sofralar konur dillere destan bir düğün yapılır ve Kürdoğlu ile Mehri Hatun evlenirler. Kürdoğlu artık babası Köroğlu gibi dillere destan bir kahramandır.
—-
Son yüzyılda özellikle Türkiye’de Kürdoğlu’na ait olan tüm kahramanlık destanları da Köroğlu’na mal edilerek “Kürdoğlu” ismi hafızalardan silinmiştir.
Kürdoğlu Destanından:
”Men de Kürd’em, Men Kürdoğlu’yam, şanım var, Gılıncım var, galhanım var, Dağ dayanmaz tufanım var..” Kürdoğlu (Köroğlu) Destanı
Ahmet Turan UÇAR
Kaynak: Azerbaycan Destanları (2005). 5 Ciltte, 4. Cilt, Bakü, Lider Neşriyat. Sayfa 295-300
