KÜRDISTAN KRALI ŞEYH MAHMUD BERZENCI, KÜRTÇE BANGA HEQ GAZETESINI ÇIKARDI
Tarihte bugün yani 8 Mart 1923 yılında Kürdistan Kralı Şeyh Mahmud, Bangi Hak (Hak Çağrısı) isimli bir gazete çıkardı. Gazete’nin ilk sayısının adı „Cihat“ idi. İngilizlere karşı bütün Kürdistan’da cihat çağrısı yapılmıştı.
Makale sonundaki Kürtçe şarkı Şeyh Mahmud’u dinlemenizi tavsiye ederiz. Çoğumuzun severek dinlediği bu şarkı / stran aslında Şeyh Mahmud Berzenci’yi anlatıyor. Videoda İngiliz uçaklarının Süleymaniye’yi bombalama görüntüleri yer alıyor.
Kürtler o dönem İngilizler komutanlar veya yöneticilerle el sıkışacaklarında ellerini bezle örter öyle sıkardı, bu yazıyı okuduğunuzda size saçma gelebilecek bu uygulamanın aslında çok haklı / onurlu gerekçelerinin olduğunu göreceksiniz.
Şeyh Mahmud neden 8 Mart’ta Bangi Hak gazetesini çıkarmıştı?
Şeyh Mahmud Berzenci hayatını kendi halkına adayan, kendi döneminde Ortadoğu’da ve İslam dünyasında onurlu bir mücadele veren yegane bir lider, Kürtleri’n kralıydı. Özellikle İslam dünyasına kan ve göz yaşı getiren, günümüzde dahi fitne unsuru olan Britanya Krallığı (İngiltere)’ye karşı amansız bir mücadele verdi.
Öyleki İngiltere tarihte ilk kez savaş uçaklarını Şeyh Mahmud Berzenci’ye karşı kullanmış, dönemin başkenti Süleymaniye’de taş üstünde taş bırakmadı.
Şeyh mahmud 1881 yılında Kürdistan Bölgesi’nin Süleymaniye kentinde dünyaya geldi.
Ailesi Kürdistan genelinde geniş ve güçlü bir etki yani nüfuza sahipti.
Dini olarak İslam’ın Kadiri tarikatından olan Şeyh Mahmud Berzenci, halkına karşı sorumluluk sahibiydi, ulusal duyguları güçlü bir gençti.
Aktif ve pratik kişiliği ile sürekli halk ile içiçeydi. Geleceğinin parlak olması işgalci ülkelerin dikkatini çekmiş çok defa kendisi için yakalanma kararı çıkarılmıştı.
Çok defa İngiliz hükümeti tarafından yakalanıp zindana atıldı. O dönem İngiltere (Britanya) Kürt düşmanlığı ile ön plana çıkıyordu.
Sebebi ise şudur; Kürt kral Selahaddin Eyyubi Avrupa ortak güçlerinin elinde olan Kudüs Krallığına son vermişti. O zaman Hıristiyanların dini lideri Papa kahrından ölmüştü. İngiltere o zamandan beri Kürtlere karşı intikam duygusu ile hareket ediyor. 20. yüzyılında başından günümüze dek Kürtlere yapılan katliamlar incelenirse İngiltere’nin planlayıcı, uygulayanların piyonu olduğu görülür. Nitekim son Kerkük ve Afrin olaylarında (2018) dahi İngiltere Birleşmiş Milletler’in Kürtler’in faydasına olabilecek maddeleri sildirdi, imzalanmasına izin vermedi.
Şeyh Mahmud Berzenci 1918 yılında Süleymaniye merkezli Kürdistan hükümetini kurdu. Osmanlı’da Irkçı Jön Türkler’in iktidarı ele geçirmesi üzerine Şeyh Mahmud’un babası Şeyh Said Berzenci de direniş savaşı başlatmış, uğradığı suikast üzerine şehit edilmiş, kendisi de yargılanmıştı.
Şeyh Mahmud resmi kurumlarda Kürtçe’nin resmi dil olmasına karar verdi, Arapça, İngilizce, Farsa ve Türkçe’yi resmi dil olmaktan çıkardı.
Şeyh Mahmud Berzenci hem çok zengin bir ailedendi hem de Kadiri Tarikatı lideriydi. Bununla beraber bir lider edası çocukluğundan itibaren kendisinde görülüyordu. Karizması, kararlılığı, becerisi ve ikna kabiliyeti göze çarpıyordu.
Kürt Devleti’nin kurulması için bütün imkanları ile üstün bir çaba sarfetti.
Kürdistan devletine karşı duran, İngilizlere karşı ilk devrim mücadelesini 1919 yılında, Baziyan Geçidi’nde başlattı. Şeyh Mahmud bu savaşta yaralı olarak esir alındı.
İngiltere Kürt kralı Kuveyt’e oradan da Hindistan’a sürgün eder.
Ancak Şeyh Mahmud devrim mücadelesini durdurmadı, önüne koyduğu proje uzun solukluydu. Kendisi esir olsa da ona bağlı olan Kürt halkı İngilizlere rahatlık vermiyordu.
1922 yılının Sonbahar’ında İngiltere onu Süleymaniye’ye getirmek zorunda kalır.
09.10.1922 yılında ikinci defa Kürdistan Hükümeti’ni ilan eder:
1- Başbakan Şeyh Kadiri Hefid
2- İçişleri Bakanı Şeyh Muhammed Garip
3- Maliye Bakanı Abdulkerim Alaka
4- Eğitim Bakanı Mustafa Paşa
5- Savunma Bakanı Salih Zeki Sahibkıran
6- Adalet Bakanı Hacı Molla Sait Kerkükizade.
İngilizler onu Süleymaniye’ye getirdiğine pişman olmuştu.
Mart 1923 yılında İngilizler Süleymaniye şehrini havadan bombalar. Bu hava bombardımanı bir ilkti. Yani tarihte ilk kez savaş uçakları Kürtler üzerinde denenmişti.
O dönemin İngiliz yetkili Wilson, Kürtlerin olduğu bir yerleşim yerine karşı saldırıp yeni silahlarını deneyecekti. Ancak bir komutanın konuşması o yerleşim yerinin bombalanma kararını iptal eder. Konuşmasında şöyle demişti: „Orada az sayıda da olsa Araplar da yaşıyor. Araplar zarar görür.“
Hava bombardımanı ile kentin viran edilmeye başlanması üzerine Şeyh Mahmud Süleymaniye şehrini terketti. Ve İngilizler Süleymaniye’yi işgal eder.
Şeyh Mahmut, Serdeşt yakınlarında bir mağaraya yerleşip 8 Mart’ta Bangî Heq (Hak Çağrısı) adlı bir gazete çıkarıp ilk sayısını “cihad” çağrısına ayırır. Salih Zeki komutasında “Kürt ulusal ordusuyla” direniş hazırlığını sürdürür.
Haziran 1923 yılında ise İngilizler Süleymaniye’yi terketmek zorunda kalır. Şeyh Mahmud Berzenci tekrar şehre döner. Ve 3’üncü Kürdistan Devleti Hükümeti’ni ilan etti.
Mart 1924 yılında Kürdistan Hükümeti yıkılır.
Ancak Şeyh Mahmud İngilizlerin tüm saldırı ve yıkımlarına karşın Eylül 1930’da tekrar Kürdistan Devleti’ni ilan etti, devrim mücadelesi başlattı.
1931 yılında Avbari Bölgesi’nde Irak ordusu ile savaşa girdi.
Ancak İngiltere ve Irak’a karşı Kürdistan Devleti’ni ayakta tutamadı.
10 Ekim 1956’da Kanser hastalığı sebebiyle hakkın rahmetine kavuştu.
Cenazesi Süleymaniye şehrine getirildi. O zaman oğlu Şeyh Latif zindandaydı. Halk cenaze merasiminde Şeyh Latif’in serbest bırakılması için Şeyh Mahmud’un cenazesi ile yürüyüş yaptı.
Iraklı güçlerin ateş etmesi üzrerine 2 mermi Şeyh Mahmud’a isabet etti, çok sayıda gösterici de şehit oldu.
Şeyh Mahmud Berzenci Süleymaniye Ulu Camii’de Hacı Kak Ehmedi Şeyh’in yanında defnedildi.
ZERnot -1: Şeyh Mahmud Berzenci Kürdistan devletini ilan edince Barzanilerin lideri Şeyh Ahmed Barzani 19 yaşındaydı. Kürt kral Berzenci’nin İngilizlerle savaştığı haberinin gelmesi üzerine hemen Barzan’dan iki askeri birlik Kürt Krala destek vermek için gönderilir. Ancak bu birlikler savaş alanına yetşmeden Şeyh Mahmud Berzenci yaralanmış ve esir alınmıştı.
ZERnot -2: Şeyh Mahmud Berzenci, Kürdistan Devleti’ni ilan edince İran’a karşı mücadele ederek çok sayıda şehri kurtaran Simko Ağa Şikaki ordusu ile beraber Süleymaniye’ye gider. Şeyh Mahmud bu Kürt lideri karşılamak için hazırlıklar yapar. Simko Ağa Şikaki Süleymaniye’ye vardığında Kürtçe okullarda eğitim gören ortaokul öğrencileri onu marş okuyarak karşılar, kendisine çiçekler takdim edilir. Bir devlet töreni ile karşılanmıştı. Askeri güç, başarı ve karizma olarak Şeyh Mahmud Berzenci’den çok daha güçlü olan Simko Ağa Şikaki eğilerek „Ey Kürdistan kralı, emrindeyim“ der (ZERnews)
