Öz: Osmanlı İmparatorluğu’nda 19. yüzyılın ortalarına doğru devlet dışı çevreler ile imparatorluk bünyesindeki ulusların süreli yayın macerasından söz edilebilir. Söz konusu yüzyılın sonlarına doğru ise, Kürt süreli yayıncılığının başladığı gözlemlenmektedir. İlk sayısı 1898’de çıkan Kurdistan gazetesi ile başlayan bu etkinlik, 1922’ye, yani Osmanlı’nın yıkılışına kadar devam eder. Yaklaşık çeyrek asırlık bu süreçte Elazığ’dan …
Nisan, 2023
-
24 Nisan
Sovyet Kürdolojisi ve Kürt Oryantalizmi
Giriş Hem Çarlık hem de Sovyet dönemi bilim insanları tarafından Kürtler hakkında yapılan Rusça araştırmalar muhtemelen Kürdolojiye yapılan en önemli katkılardandır. XIX. ve XX. yüzyılın büyük bir bölümünde, Çarlık ve Sovyet bilim insanlarının Kürtlerle ilgili yayınları hem niteliksel hem de niceliksel olarak da baskın olmuştur. Aşağıda, Rus bilginlerce ele alınan …
-
16 Nisan
Kerkük’ün Demografik Yapısını Değiştirme Siyasetinin Dünü Bugünü
Kerkük, değişik süreçlerde hüküm süren Erdelan (hicrî 617-1284) ve Baban (hicrî 1106-1267) emirliklerinin bir parçası iken, daha sonra Osmanlılar döneminde miladî 1879 yılına kadar Şehrezûr eyaletinin merkezi olmuştur.[1] Kerküklü meşhur şair Şeyh Rıza Talebanî[2] (m. 1835-1910) Kürtçe, Farsça ve Türkçe yazdığı şiir ve kasidelerinde Kerkük’ün Baban Emirliği ile olan ilişkisine ve ardından …
Mart, 2023
-
26 Mart
Kürd Delegasyonu Heyeti Reisi Şerif Paşa Hazretlerinin Sulh Konferansı’na Takdim Ettiği Muhtıranın Tercümesinin Suretidir [1]
(Kurdistan Mecmuası, Sayı: 9-10-11-12) 1 Geniş bir ölçü dahilinde emperyalist bir gayeyi hedefleyen Ermeni isteklerinin bugün resmen ilan edilmesi üzerine, Kürdlerin de isteklerini Sulh Konferansı huzurunda daha açık bir eda ile ve ayrıntılı bir şekilde sunabileceği kanaatindeyim. Irk noktayı nazarından, Türkiye-Kürdistan’ı hudutları şu suretle başlar: “Ziven”in kuzeyinden başlayarak Kafkasya hududu üzerinden …
Aralık, 2022
-
6 Aralık
İzol Aşireti
Yıllardır merak ederdim İzol aşiretini. Çünkü konukseverlikleri ve yiğitliklerine dair çok hikâye dinlemiş veya okumuştum. Gelin gibi nazlı giden Fırat suyunun akışına kaptırıp vardım yöreye. Bir selam verdim, bin selam aldım. Aşiret mensupları gittiğim her şehir, ilçe ve köyde namlarına yakışır biçimde karşıladılar; misafir ettiler, lokmalarını paylaştılar; köylere götürdüler …
Kasım, 2022
-
30 Kasım
Hawar Dergisinde Egemen Türk İmajı ve Anti-Kolonyal Söylem
1. Giriş on dokuzuncu yüzyılda Osmanlı Devleti’nde, özellikle de Balkan bölgesinde baş gösteren ulusal ayaklanmalardan sonra Kürtler de harekete geçer. İlk olarak Hacî Qadirê Koyî bu yeni dönemin sözcülüğünü yapar ve Kürt edebiyatında anti- kolonyal söylemin ilk sesi olur. Hacî, Kürdistan’ı “ezilmiş ve bastırılmış” bir ülke olarak tanımlar ve Kürtlere …
-
6 Kasım
TÜRKİYE VE İNGİLTERE PENCERESİNDEN MUSUL MESELESİ: KONSTRÜKTİVİST BİR OKUMA
ÖZ Musul, OsmanlıDevleti’nin bir vilayeti olarak yıllarca Müslümanlık, Hristiyanlık gibi dini grupların yanında Türk, Arap, Kürt gibi farklı etnik grupların yaşadığı bir yer olmuştur. Birinci Dünya Savaşında, İngilizler Irak’ı işgal ettikten sonra bu bölgede emperyalist politikaları bağlamından hükmetmeye çalışmışlardır. Musul 1924 yılında Milletler Cemiyetinin de desteği ile Osmanlı Devletinden koparılarak …
-
6 Kasım
Edebiyat Sosyolojisi Açısından Zaza Edebiyatının İlk Hikâye Kitabı Cer Hard Cor Asmen (Aşağısı Yer Yukarısı Gök): Köy Ve Köylüler
ÖZ Edebiyat ile sosyoloji disiplinlerinin kıyısında kurulmuş olan edebiyat sosyolojisinde, edebî eserlerî sosyolojik açıdan analiz etme önemli bir yer tutar. Her ne kadar kurgusal ürünler olsalar da dünyanın birçok ülkesinde öteden beri edebî eserler, içinden çıktıkları toplumu anlamak isteyen araştırmacılar için önemli analiz metinleri olarak görülmüş ve zaman zaman onlara …
-
6 Kasım
ARİSTOKRAT KÜRT AİLELER: GÜLPINARLAR
Özet Ailenin bilinmesi büyük dedeleri Şeyh Halid’in, Diyarbakır’ın Çınar ilçesine bağlı Altunakar (Altoğar) Köyü’nde 1862 tarihinde doğması ile başlar. Şeyh Halid, aristokrat bir aileye mensuptur ve aynı zamanda tasavvuf ehli bir âlimdir. Siverek ilçesine bağlı Gülpınar Köyü’nde irşat faaliyetlerinde bulunmuş ve aynı zamanda çok yönlü bir ailede büyümüştür. Türbesi de …
Ekim, 2022
-
30 Ekim
1534’DE BİTLİS HÂKİMİ OLAN EMİR ŞEREF’İN BAŞININ KESİLMESİ VE SEPETTEKİ KESİK BAŞ GRAVÜRÜ
Kanuni Sultan Süleyman’ın Safevilere (İran) karşı 1533 (1534) yılında düzenlediği Irakeyn Seferi sırasında adından sıkça bahsedilen Ulama Paşa’nın Bitlis’e saldırdığı ve bu saldırıda Kürd Beyliği’nin başında bulunan Emir Şeref’in de başının kesildiği bir rivayet olarak adlandırılsa da gerçek olduğu birçok tarihi eserde yer almaktadır. Yıllar önce kaleme aldığım ve ilk …