ÇandName TR Ataların izinde, geleceğe namzet…
822 yılında, şimdiki İspanya sınırları içinde olan, zamanın Endülüs Devleti’nin önemli şehri Kurtuba’da (Cordoba) Ziryab lakaplı bir Kürd, ülkenin ilk müzik konservatuarını açar. Aralarında cariyesi Mat’ah ve kendi kızı Hamdunah da olmakla beraber (bazı kaynaklarda iki kızı diye geçer), toplamda 30 kız öğrenciye müzik ve şan dersleri veren bu Kürd; …
Şubat, 2024
-
9 Şubat
Kürtçe seçmeli ders kampanyası
İnsanlık tarihinin en köklü dillerinden olan Kürtçe, devlet güvencesinden yoksun olduğundan yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Medeniyetin dünyaya yayıldığı Mezopotamya’nın bu antik dili, nice dillerin eriyip kaybolduğu badirelerden sağ çıkmayı başardı. Ahamenişlerden kalma Eski Farsça’nın (Behistun yazıtları) devamı olan Sasani İmparatorluğu’nun kullandığı Orta Farsça (Pehlevice) Zerdüştlükle ilgili metinlerin dili olmasına …
-
7 Şubat
Takrir-i Sükûn ‘Reformları’
Cumhuriyet’in kurumsallaştığı Takrir-i Sükûn’lu yıllarda ve sonrasında (kadınlara seçme ve seçilme hakkı vesaire) yapılanlara inkılap veya reform derken, mülkün ve ekonominin Türkleştirilmesini, Şark Islahat Planı Harekâtı’nı görmezden gelmek de ideolojik-siyasi körlük değilse nedir? Madalyonun sadece bir yüzüne bakmak tuzaktır! 29 Ekim 1923’te ilan edilen Cumhuriyet’in kurumsal inşası, Takrir-i Sükûn’lu yıllarda …
-
4 Şubat
Gılgameş, Yazılı İlk Destan, Kürt Destanı
Destan, ‘herşeyi görmüş olan’ diye başlar. 12 bölümden oluşsa da son bölümün, destanın ritmine uymadığı ve sonradan eklendiği yönünde değerlendirmeler var ancak aynı dönemde geçtiği ortak yorumdur. Bu özelliğinden dolayı araştırmacılar bu bölümü ilk yazıtlarda yayınlamamışlar, destana bütünlük kattığı için son zamanlardaki kitaplara almışlardır. Burada geçen ruh, ölümden sonra dirilme …
-
3 Şubat
Endülüs toplumuna “Lale Devri”ni yaşatan Kürt müzik ve sanat adamı: Ziryab
Şair, bestekâr ve modacı Ziryab hakkındaki ilk bilgiyi yaklaşık 40 yıl önce, Prof. Dr. Bahriye Üçok’un çevirisiyle 1972’de Türkçeleştirilen “Ortaçağ’da Müslümanların Yaşayışları” isimli kitapta okumuştum. İran asıllı Ali Mazaheri’nin Fransızca yazdığı kitabın özgün adı “La vie quatidienne des Musulmans en Moyen Age” olup, ilk baskısı Ocak 1951’de Libraire Hachette (Paris) yayınevi tarafından birkaç cilt halinde yayımlanmıştı. …
Ocak, 2024
-
7 Ocak
Biz çocuk iken serrnewe nasıl kutlanırdı
Serrnewe, “serr+newe” sözcüklerinden oluşan bitişik bir kelime olup kürdçenin kirdî/dimilî/zazakî lehçesinde “yeni yıl” ya da “yıl başı” anlamına gelir, kurmancî lehçesinde ise “sersal” ya da “serê salê” olarak adlandırılır. Çocukluk dönemi derken de, altı yedi yaşlarından yani 1970’in başlarından bahsediyorum. Bizim o taraflar biraz dağlık olduğu için, köy yolları tekerlekli …
Aralık, 2023
-
25 Aralık
“Said, Kürtlüğün Kayıp Risalesi” söyleyişi
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) ile Eylül Fuarcılık tarafından 16 Aralık’ta düzenlenen ve yarın son bulacak olan Mezopotamya Kitap Fuarı’nda söyleyiş yoğunluğu yaşanıyor. Nûbihar Yayın Evi tarafında Fırat Salonu’nda düzenlenen “Said, Kürtlüğün Kayıp Risalesi” adlı söyleyişle Said’i Nursi’nin sevenleri ve yolunun takipçileriyle bir araya gelen yazar Muhiddin Zınar, onun mücadelesi …
-
23 Aralık
Kürtlerin mezar sorunu
Malum Kürtlerin bir mezar sorunu var: Şeyh Said Efendi, Seyyid Rıza, Bediüzzaman Said Nursi. Bu tarihsel simalar, “tarihe doğum”ları engellenemediği için “ölümlerine izin verilmeyen” Kürt büyükleri. Post-Osmanlı başlangıcı temsil eden zımnî bir konsensüs, bir tür Müslümanlık mukavelesi var idi. Bu Kürt büyüklerini meşruiyetten düşüren şey, Kürtlerin taraf olduğu bu Türk-Kürt …
-
22 Aralık
ZEWAZAN veya ZOZAN el-EKRAD (Kürd Zozanı)
Ortaçağ klasik İslam-Arap kaynaklarında Kürdistan’ın kuzeyini tanımlamak için Zozan, Zûzan, Zewazan, Zûzan el-Ekrad (Kürt Zozanı) gibi isimlerin kullanıldığını görmekteyiz. Yakut el-Hamevi (1179-1229), bu sözcüğü Zewazan şeklinde yazarak, bölgenin, Ermeniye dağları, Azerbaycan, Diyarbekir ve Musul arasında kaldığını, halkının Ermeni ve Kürt olduğunu belirtir. Ayrıca, metinlerde Zewazan bölgesinin merkezi hükmünde olan Zozan …
-
21 Aralık
Hüseyin Siyabend Aytemur: Saîdê Nursî/Kurdî ve Şeyh Said hakkında
Kürt devleti kurmakla suçlanan İngilizler, 1925 yılında Londra’da hazırladıkları Irak Anayasa’sında Kürtlere hiçbir siyasi hak vermediler.Anayasanın bu şartlar altında 1926 yılında uygulanmaya konmasından sonradır ki, Türkiye rahat bir nefes aldı ve İstanbul’da Musul sorununa bir son verdi. Saîdê Nursî/Kurdî ve Risale-i Nur’lara muhatap olan şahıs veya cemaatlerin bir zihniyet tarihi var. Bu …