Kürt alimin kayıp mezarı bulundu

Kürtçe ilk yemek tarifleri, çeşitleri ve zevklerini nazıma döken Nakşibendi şeyhlerinden Şeyh Muhyeddin Heni’nin mezar yerinin Diyarbakır’ın Hani ilçesinde olduğu tespit edildi.

Klasik Kürt Edebiyatı’nda şu ana kadar bilinen ilk ve en eski simatiyye (simetname) kitabı olan “Fî Beyanî’l Et’îme we Mezaqîh” (Beyana Xwarinan û Zewqên Wan-Yemek Tarifleri ve Zevkleri) isimli manzum eserin yazarı Şeyh Muhyeddin Heni’nin mezar yeri kayıptı.

Şeyh’in bu eserini 2015’te Aramice’den Kürtçe’ye çeviren yazar Mele Birhan Tarini, yaptığı araştırmalar neticesinde Şeyh Muhyeddin Heni’nin mezar yerini tespit etti.

Rûdaw’a konuşan Tarini, 5 yıllık araştırmalarının neticesinde Şeyh Muhyeddin’in mezarını Hani’deki Dereli Mezarlığı’nda bulduklarını söyledi.

Tarini, “Şeyh Muhyeddin Heni, Şeyh Ahmed Karazi’nin oğludur, babası Şeyh Muhammed’in halefi ve o da Mevlana Halid Şarezori’nin halefidir. Bu zat Nakşibendi tarikatı silsilesinden geliyor. Kürtler için değerli bir miras bırakmıştır. Şimdiye kadar mezarının nerede olduğu bilinmiyordu. Fakat biz araştırmalarımız neticesinde keşfettik” dedi.

Şeyh’in 176 beyitten oluşan “Beyana Xwarinan û Zewqên Wan” adlı kitabında bahsedilen yemek tarifleri ve çeşitleri 20 grup şeklinde tasnif edilmiştir; Ekmek, çorba, börek, dolma, otlu yemek, zebzeli yemek, etli yemek, bulgurlu yemek çeşitleri; kebap, köfte, sakatat, turşu, hoşav, tatlı, helva, hamurlu tatlı çeşitleri şeklinde ayrıştırılmış.

Kitabı ilk olarak Ahtepi kitaplığında bulduğunu ifade eden Tarini, “Kürtçe mesnevi tarzında yazılmış bir eser olarak Kürt edebiyatı araştırmacıları için önemli bir kaynaktır ayrıca Klasik Kürtçe Edebiyat’ında yeni bir yol açmıştır. Kürt mutfağından ve yemeklerinden bahsediyor. Yine 140’a yakın yemek tarifini, çeşitlerini, tat ve zevklerini anlatıyor” dedi.

1849 yılında Diyarbakır’ın Karaz (Kocaköy) ilçesinde dünyaya gelen ve 1897’de Hani’de vefat eden Şeyh Muhyeddin Heni’nin simetnamesinin yanı sıra Kayıp Diwan ve Kürt aşiretleri hakkında iki kitabı daha bulunuyor.

Rudaw