Di sîtoplazmaya xaneyê de bi navbeynkariya enzîman, hilweşandina glukozê bo pîruvatê wekî glîkolîz (bi înglîzî: glycolysis) tê navkirin. Peyva glîkolîz ji du peyvên grekî; glykos û lysis pêk tê. Di zimanê grekan de peyva “glykos” ji bo şekir, şîrînî tê bikaranîn. Wateya peyva “lysis” jî dabeşkirin, helandin, parçekirin e. Ango wateya “glîkolîz” parçekirina şekir (glîkoz) e.[1] Hemû enerjiya ko xaneyên zindî ji bo …
Adar, 2024
Rêbendan, 2024
-
15 Rêbendan
Ferhenga Têgehên Bedenê
JI WEŞANXANEYA SÎTAVÊ BERHEMEKE NÛ! Van salên dawî gelek xebatên girîng têne kirin li ser ferhenga kurdî. Her ku ew xebat têne kirin, dewlemendîya zimanê kurdî derdikeve pêş. Ev xebata li ber destê we jî yek ji wan xebatên girîng e ku li ser ferhenga kurdî hatîye kirin. Heta niha di kurdî de ferhengeke xweser li ser peyvên ku ji …
-
11 Rêbendan
Dîroka ‘Hegemonyaya Polîtîkaya Dewletê Li Ser Çand û Zimên’
Polîtîkayên Dewletê Yên Sala 1923 – 1991: Avahiya Hegomanyayê û Sazîkirin Komara Tirkiyeyê avahiyeke hişk a navendîparêz û yekpare qebûl kiriye. Piştî ragihandina Komarê polîtîkayên çandî û perwerdehiyê li dora neteweya tirk hatin avakirin. Ji ber vê yekê kêmneteweyên olî û etnîkî ji mafên xwe yên zimanî û çandî bêpar mane. Di nav van gelên ku ji mafên xwe bêpar …
-
7 Rêbendan
Nirxandina Gotara ‘Fêrkirin û Fêrbûna Kurdî li Kurdistanê: Serkeftin û Zehmetî’
Di vê gotarê de, perwerdehîya kurdî li pêş û piştî 1920an tê dabeş kirin. Di gotarê de rewşa perwerdehiya kurdî li her welatê ku kurd lê dijîn li gorî welat tê nirxandin. Pêşî pênaseya perwerdeyê hat kirin û li ser perwerdeyê ev tişt hatin gotin: ‘Perwerde weke saziya herî bi hêz û bi bandor a ku ziman pê rewa dibe, …
Hezîran, 2023
-
19 Hezîran
Ala Kurdistanê; berhemê têkoşîna netewî ya miletê Kurd e û berîya sed (100) salan hatîye çêkirin
Ala Neteweyî Remz û sembolên wekî ala, di dirêjayîya dîrokê de ji pirr berê ve, ji alîyê gelek kom, dewlet û miletan ve ji bo armancên ciyawaz, bi şikil û awayê cihê cihê hatine bikaranîn. Di vê nivîsê de, ez dê nekevim nav babeta dîroka alayan (aleman), bi giranî dixwazim behsa alaya neteweyî ya ku piştî peydabûna netewe-dewletan çêbûne bikim. …
-
16 Hezîran
Taybetmendiyên Kurmanciya Efrînê
Bê gûman her mirovek di hundir welatekî de, her wiha, di hundir zimanekî de gava daxive di riya devoka xwe tê naskirin ku ew ji kîjan herêmê û ji kîjan xaknîgarî ye. Devoka Efrînî yek ji devokên kurmancî ye, ango ji kurmanciya jêrîn e. Her kes ji Efrînê bi hêsanî dikare zanibe mirovekî din ji Efrînê ye yan na ji …
-
11 Hezîran
Ji Kovara Nûbihar Akademîyê: SEMPOZYÛMA NAVNETEWEYÎ LI SER ZIMAN EDEBÎYAT Û ZANISTÊN CIVAKÎ -1-
Nûbihar Akademî di navbera 4-5ê Gulana 2024ê da bi awayekî online sempozyûmeke navneteweyî li dar dixe daxuyaniya Nûbiharê li Jêr e: ji bo agahiya berfirehî lînka jêr bitikînin https://nubiharakademi.com/home/sempozyum/1147
-
10 Hezîran
Romana Semerqand – 47 (Amîn Me’lof)
Cherborg, 10ê Avrêla 1912ê. Li pêşberî min Deryaya Manşê ya bê serî û bê binî, bi ava xwe ya zîvîn ve weke mehfûrekî ya Îranê dirêj dibûya. Li rex tenişta min: Şêrîn. Di baholên me de: Destnivîs. Li derdora me qelebalixek belav û tev Rojhilatî! Behsa gelek kesên navdar yên li Tîtanîkê siwarbûyîn hat kirin, lê hat ji bîrkirin ku …
-
5 Hezîran
Ji Nûbiharê Dosyaya Zimanê Kurdî
Nûbihara 165an bi dosyeya Zimanê Kurdî derket. Edîtorê kovarê Süleyman Çevik dibêje, van mehên dawîn weke sazî beşdarî gelek pêşengehan bûne, salnama xwe derxistine, gelek pirtûkên nû çap kirine û ev jimara kovarê jî di vê pêvajoyê de derxistine. Navê dosyeya ku di vê jimarê de cih digre ZIMANÊ KURDÎ: QUO VADÎS? e. Edîtorê dosyeyê Abdullah İncekan e. Di dosyayê …
-
5 Hezîran
Romana Semerqand – 46 (Amîn Me’lof)
Di parlementoyê de heftê û şeş parlementer, li benda wî bûn. Hin bi şaşik, hin bi fes, an bi kum bûn. Ji Benîademan yên rapir, weke Ewropiyan xwe pêçabûn. Serokwezîr saet yazdehan, wek çawa herê ser kursiyê sêdarê, welê çû ser kursiyê parlementoyê. Ultimatoma ji alê Londonê ve jî hatî pesendkirin, bi dengeke nivz xwend û biryara hikumetê ragihand: Yê …