Seydayê Serhedê (Şehîd İzzettin Yıldırm)

Sal 1946, ji paşila çiyayê Agirî zarokekî bi navê Îzeddîn çavê xwe li dinyayê/gerdûnê vekir.  Jiyan li gundê Panosê Kizilkayayê weke zivistanê dijwar bû. Îzeddîn ji ber bê derfetbûnê, di zarokatiya xwe de, dest bi xebatê kir. Dixwest ku di hêla aboriyê ea alîkariyê ji malbata xwe re bike. Demekê şûnda dest ji xebatê berda û riya ilmê girt.

Di medreseyên  Kurdistanê de tehsîl dît û pêra Rîsale-i Nûr naskir. Xebata xwe li ser Rîsaleyê berdewam kir. Ji ber ku xebatên wî  yê li ser rîsaleyê hebûn bi vê sedemê, ji hêla desthilatdaran hate girtin û bi çend hevalên xwe re kete girtîgehê. Paşê hate beratkirin/berdan û xebatê xwe domand.

Di nav şert û mercên dijwar de tu caran hêviya wî neşikiya/neşikest. Mebesta wî hişyarkirina Kurdan û xelasiya mirovahiyê bû. Seydayê Serhedê bi çend hevalên xwe re, di  sala 1990î de weqfa çand û perwerdeyê ya Zehra damezirand. Bû serokê weqfa Zehrayê.

Seydayê  Serhedê jiyana xwe weqf kir. Seyda di doza xwe de rast bû. Dilsoz bû. Li çar aliyên welêt ji bona xwendekaran, cih vekirin. Di saya van xebatan, bi hezaran xwendekar ev riya pîroz girtin. Xwendekarên wî, wek gulên biharê vebûn, her der kirin gul û gulîstan.

Bi teşwîqkirina Seyda, Kovara Nûbiharê hat damezirandin. (Ev kovara, rûmeta gelê me ye. Keda Pirr kesan li ser vê kovarê heyê. Lê bi taybet Kekê Muştehîr KARAKAYA, Kekê  Sabah KARA, Kekê Suleyman ÇEVÎK  hwd.)  Mîsyona Nûbiharê, di nava gelê Kurd de mîsyoneke bêhempa ye. Di pêşveçûna çand,  hûner û zimanê Kurdî de cîhekî sereke digre.

Seydayê Serhedê,  jiyana xwe di nava xwendekarê xwe de derbas dikir. Di sala 1998an min Seyda li Wanê dît. Di galegalek/suhbet wî de, ez li kêleka/rex  wî  rûniştibûm. (Min nizanîbû ez li rex pakrewanekî/ şehîd rûniştime) Galegal qedya û ji min pirsî, got:

– Xorto/ciwan tu ji ku yî ?

– Min got ez ji Siwêrega xopan im. Got

-Tu ji kîjan gundî ye? Min got

– Ez ji Taşliyê Şêxa me. Got:

– Tu Qizireliyê nasdikî? (Di navbera gundê me û wî gundî de 1 km dirêjahî heye)

– Min got erê.

Seyada berdewam kir û got: “Min meletiya xwe ya ewil li wî gundî kir.” Seyda berê xwe da hevalan û wisa got : “Qedr û qîmeta vî xortî zanibin ev xorta, ji cîhekî bi esil e.” Bi vê gotina Seyda ez gellekî kefxweş bûm.

Seydayê Serhedê di çiriya pêşîn a sala 1999an de ji hêla kesên nediyar/hêzên kûr û tarî  ve hate revandin. 28ê çileyê paşîn a sala 2000î bi awayekî  hovane hatê şêhîdkirin. Di riya Xwedê de hate şehîdkirin û bû cîranê pêxemberan.

Li goristana Eyyûbê hate veşartin . Bi a min ba, minê Seydayê xwe li ber çîyayê Erekê (Bajarê Wanê xwe sipartiye çiyayê Erekê) veşarta, da ku li nav axa xwe bûya.

Slav ji te re pakrewanê Îslamê.

Slav ji te re Seydayê serhedê.

Slav ji te re cîranê pêxemberan.

Xwe dê me bike cîranê te. Bizanibe, bi çûna te xebatê te qels neman. Em bi hêz, di riya te de dimeşin Seydayê min.

Min ji xwe re kir edet, dema ku dilê min bi pexşanê rehet nebe, ez xwe diavêjim bextê helbestê de ka (bi destûra xwendekarên hêja) bila helbest were hawara min.

Ez nizanim te çawa bînim ser zimanê xwe

Di paşila Miryema Îmranî de tu hatiye xweyîkirin

Tu bi wêrekbûna Hz. Elî

Tu bi wêrekbûna  Rustemê Zal hatiyî afirandin

Dilê te Behra Wanê

Hesreta te axa kurdistana rengîn e

Seydayê min, ez nizanim te çawa bînim ser zimanê xwe

Dîrokê tomar nekiriye jiyana te

Ez, te bi rengê Ebû Ducane dibînim

Desmala sor li serê te pêçayî

Ne li şerê Uhudê,  Li Qada şaristaniyê

Bi xwînxwaran re tu di şerekî giran de yî

Rêberê te Qur’an

Şûrê te Rîsale ne

Ber bi min were ku ez hesreta te bizanibim.

Va ye ez dibînim

Herîrî ji bona te helbestan çêdike

Ehmedê Xanî Nûbiharê ji bona te nûjen dike

Melayê Cizirî li  Medresa Sor dersê dide

Mijara dersa wî tu yî

Mêze ke, Feqiyê Teyran li hember dîlberê

Helbestek bi navê Saydayê min nivîsandiye

Seydayê min, bi dûrketina te, ez bûm dînekî çolistanan

Pirtûk nikarin nirxên te binivîsin

Ez dibînim Şêxê Kal ala serxwebûnê radestî te kir

Li civata Seîdê Kurdî tu xwendekarekî xweyî doz î

Seydayê min, ez nizanim te çawa bînim ser zimanê xwe

Zarokên me, li zindana Amedê li benda te ne

Waye ez dibînim ji bona te raperîn derxistin

Li hewşa zindanê

Li ber çavê Esat

Sirûdên serxwebûnê dixwînin

Dibêjin an Seydayê me, an jî  mirin

Were Seydayê min

Kekê Mihemed Ûzûn romaneke nû bi navê Seydayê Serhedê nivisandiye

Haya te jê hebe

Seydayê min, ez nizanim te çawa bînim ser zimanê xwe

Min berê xwe da Mûşa şewitî, bi deşt û kanî ye

Ez ê herim dîwana dengbêjan

Û bi kela dilê xwe

Û bi axîna welatê xwe

Û bi hêviya hezar salan

Xwe bavêjim bextê şahê dengbêjan

Ez ê bêjim kekê Şakir, tu yê kilama seydayê min bêje bi dil û bi yeqîn.

Seydayê min ez nizanim te çawa bînim ser zimanê xwe

Li çar hêlên Kurdistanê bigerim

Slav û rêzên rêzanên me ji te re bînim

Binêre li qada çarçira Qadî Mihemed

Binêre li barzan Mele Mistefa

Binêre li çiyayê dersimê Seyîd Riza

Binêre li ser sêpêyan li ber xeniqandinê Şêx Seîd

Binêre li Qostirmayê Seîdê Kurdî

Binêre li qada Hittînê Selaheddînê Eyûbî

Ji te bi hevî ne

Seydayê min, ez nizanim te çawa bînim ser zimanê xwe

Çûme Stenbola şewitî bi heftgir e

Li kolan û qadê bajarê şewitî geriyam,  lê min tu nedî.

Ez çûm goristaneke bênav

Bêhna serhedê ji goristanê dihat

Li ber gora te sekinîm û min du hestirên bixwîn weşandin

Dilopên hestiran li ser gora te lê xençer di dilê min de

Ev çi ye dengek ji gora te hat.

Seydayê min şîretek wisa li min kir

“ Mamoste, xwendin xwendin xwendin desthevgirtin desthevgirtin desthevgirtin.”

Mehmet Bozkoyun

www.candname.com