Sed Gotinên Pêşiyan-3

Ev gotînên pêşîyan ji devera gundê min ê Qerto(Girêdayê Çêrmûga Diyarbekirê) hatiye berhevkirin.

1. Aqil ji aqil zêdetir e
2. Aqilê sivik barê giran
3. Aya vê destê ji deste din re namîne
4. Bayê kûr erdê dike çekûr
5. Bela li ber nigê wî be (nifir)
6. Berf xezîneya erdê ye
7. Bext, bexta ewûl
8. Bi tir û fisan hindir germ nabe
9. Bigre kala, bixwe mala
10. Bila ew be bila hew be
11. Bila sor be bila qurişekekî wê zêde be
12. Bila Xwedê lêxe
13. Bira mirina kerê ji ceh be
14. Bira rûyê mirov bişewûte dilê mirov neşewûte
15. Çav têr nabe
16. Çiya bê dar nabe
17. Çiya li cihê xwe here jî bawerbikî, însan bibêje min xuyê xwe terk kiriye pê bawer nekî
18. Dev ji dizan berdan lê diz dev jê bernade
19. Dev tijî xwîn be jî li cem xelkê tû neke
20. Di bin siya darekî de hezar pez mexel tê
21. Di hereketê de xêr û bereket heye
22. Di nav de wekî diriyê reş e
23. Dinya li ser gohekî wî ye
24. Dinya siya darê ye
25. Dîtin û gotin ne wek hev e
26. Em ji hev re xurt in, ji xerîb re na
27. Erê lawo, rizqo belawo
28. Ewilî li qusurê xwe mêze bike paşê yê xelkê
29. Ferqa jin û mêrê weka sêv şên û kesk e
30. Gohê xwe kiriye palas
31. Golikê malê ji gayê malê natirse
32. Gur li ku miriye
33. Gur tên hesp û cehniyan, qisexweşan ker da guran
34. Gurbin ku gur we nexwin
35. Henek xweş e lê carekî
36. Her însan bi dil û xatirê xwe
37. Her însan ehleqek lê ye, her çiyayek gihayek lê ye
38. Her kes aş û bajarê xwe dibêje
39. Heta xera nebe ava nabe
40. Heyfa serê çûyînê
41. Him ziyaret him tedarek
42. Ji çiya xeyîdiye çiya bê xeber e
43. Ji hev re qul in
44. Ji kê tirsiyan, wî pirsiyan
45. Jê ve davêje
46. Karên betalan çi ye?
47. Kevir li cihê xwe giran e
48. Ku derguş negrî dê şîr nadyê
49. Li mala xwe rûne, kulikê xwe xwarke
50. Mala fireh, çekê fireh, dilê fireh
51. Malbeta keçikê bi naz e
52. Malên nekesa comerd dixwin
53. Maşalla çel bi te nekeve (nifir)
54. Min li pêşiya min nepisîne, li paş min bipesîne
55. Mîna xerîbê heftê bavî
56. Mirin hespa boz e, her carê li ber derê yekî ye
57. Mirin pakî ye
58. Mirov bi çekan, xanî bi eşya, heywan bi goşt xweş e
59. Mirov ku zanibe kîjan rojê bimre wê mezara xwe vede
60. Mirov ne ji germê re ne ji sermê re dibe
61. Mirov rez dayê nikare goşîyekî bidiyê
62. Mirovê bê xanî weka qereçiya ye
63. Mirovê nefê qewmê xwe neyê, nefê tu qewmê jî nayê
64. Mirovên mirov, ji mirov nayê şûştin
65. Nan û ava wî li dinyayê maye
66. Ne dixwe ne dide
67. Ne dixwe nedirrî
68. Ne ji defê re, ne ji zirnê re dibe
69. Newala kûr bê av nabe
70. Nifir bi nêvî ye
71. Nigê dîk di tawê de dîtiye
72. Paşî û paşîya wî hew be
73. Pêlên mêran mîna pêlên behrê ye
74. Pênc deqe sebir bike, pênc sala bijî
75. Pêşa wan davêje serê wan
76. Piçiyên mirov wekhev nabin
77. Pîr bûye dîsa piçûk bûye
78. Porê xwe jê re kiriye sindik
79. Qehpetî ne hindik bû, qundetî da ser
80. Qelî bi serê çîvikan çê nabe
81. Qisura xwe nabîne yê xelkê dibîne
82. Qîz û kurê vî zemanê bê yar nabin
83. Rih şêrîn e
84. Rizqê her kesî pê re tê
85. Rojên bijartî zû diqedin
86. Rovî neçû qulikê tevalek bi qûna xwe ve kir
87. Sewirî dewirî
88. Siwarê hespê bi siwarê kerê qayîl nabe, siwarê kerê jî bi siwarê hespê qayîl nabe
89. Tas çingiya, ha rast ha derew
90. Texmîna sekinandinê nabe
91. Tim hesinê xwe lê dixe
92. Tirs û rev jî yê mêra ye
93. Weka marê reş e
94. Weka pisika heft rih e
95. Xanî nekirin, ciranan bikirin
96. Xelk bû kebanî, ez bûm cebanî
97. Xelkê xwe da ber mala wî, xwe da ber dîwara
98. Xelkê qîzên me birin guran lawê me birin
99. Xêran bike bira bi avê re here
100. Xwedê bidiyê, lê pê nede xwarin(Nifir)

 

Amadekar: Paşa Amedî