ÇandName Li pey şopa bav û kalan…
| A |
| Abûr daye ebûrê. |
| Adar e berf giha guliyê dar e, nema dane êvare. |
| Adar e meşka li dar e, ne li hera, li beriya Sîngor e. |
| Adar e, dew li dar e, şivanî xwe mal e, kebanî bi kar û bar e. |
| Adar e, dew li dar e. |
| Adetên bav û bapîran, kerik xweştir in ji hejîran |
| Adetên bav û bapîran, kerik xweştirin ji hêjîran |
| Afirê gameşa bû warê gelşe mêşa. |
| Afirê gamêşan bû warê qelse mêşan |
| Agir ber piyên wî dibe av. |
| Agir berda kayê û xwe da aliyê bayê. |
| Agir berda kayê, xwe da ber bayê. |
| Agir berda kome, x we da feza zomê. |
| Agir berda konê xwe da zomê |
| Agir berda malê, revî xwe da palê. |
| Agir bi agir venamire. |
| Agir bi rihê yekî ketibû, yekê jî digo ez firîgê xwe li ber biqelînim |
| Agir davêje devê xwe. |
| Agir di kevnebizûtan de dimîne. |
| Agir girte mala yekî, ye din got: “Tu bi Xwede venemirîne, da ku (ez) kewen xwe bibirêjim. |
| Agir girtibû mala yekî, yekî jî ser û pe li ber dikizirandin. |
| Agir ji dawê dibare. |
| Agir ji dev dibare. |
| Agir kirkin germîe pirr kin. |
| Agir li dawê ketiye. |
| Agir li mala derewîna ket, kesî je bawer nekir. |
| Agir li mala yekî ketibu, yekî jî liber firike xwe diqelandin. |
| Agir li sere min ketiye, tu jî liber rune xwe diqijirînî. |
| Agir pêkeve bi xwe nahese |
| Agir pekeve bîhna bîso je naye. |
| Agir pêkeve bîhna pîso jê nayê |
| Agir şunê ku ketiyê dişewtîne. |
| Agir xweş e lê xwelî jî jê çêdibe |
| Agir xweş e, lê xwelî jî jê çêdibe |
| Agirê bi duyî aşkere ye. |
| Agire bin kaye ye. |
| Agirê kuçikê timî germ e dereng sar dibe |
| Agire xwes, agire dare hisk. |
| Agirî sor bextê ronî ye. |
| Agiri sor kesî naşewtîne. |
| Aha Gule bihar, aha Gule zivistan. |
| Akil pirr sermîyan e, ne karê her merîya ne. |
| Alikî sîn e, alîkî sahî ye. |
| Alîkî şîn e, alîkî dawete |
| Aliye xwede je stendiye. |
| Alko malê bi teva ye. |
| Amanet heta qiyamet. |
| An barek derew, an barek dirav. |
| An bike nelerize, an neke nelerize |
| An hero, an mero. |
| An mam, an xal. |
| An naçe as, an jî diçe asvan dikuje. |
| An naçe diziye, an jî diçe sivan dikuje. |
| An nane te genim, an zare te genim. |
| Anê, ewna çuyînê tuye teri, tu çima kun bi xwe ra dibi. |
| Anî ji deriyan, da xera miriya. |
| Ap biraziya, xal xwarziya ra dike |
| Ap li birêz, xal li xwarzê xwey dike. |
| Ap pismam e, xal xwarzê ye. |
| Ape sorvirçî, ji deste wî gurî derket kete deste wî hirçî. |
| Apke (Ape) Faris, niha tu nemirî tuye beyî nav garis! |
| Apo ne gej e, tistan dizane (dibîne) nabeje. |
| Aqil bi dînan çi bike, çav bi koran çi bike. |
| Aqil bi kovike ne kirin seri. |
| Aqil bi peran nêkirîn. |
| Aqil je birîn. ( Aqil je nahbire.) |
| Aqil kemî rê li ber meriyan wenda dike. |
| Aqil le buye av. |
| Aqil sivik e, ling çapal e. |
| Aqil sivikî bar giranî ye. |
| Aqil, dijmin e, ne zanîne ye. |
| Aqilbend tim mezini ye. |
| Aqilê giran mû kere |
| Aqile kew re, risqe bihare |
| Aqile kurî caniya del.. |
| Aqile kurî, bi teyran re firî. |
| Aqile kurî, se te da birî. |
| Aqile min dibire, aqile gilika min nabire. |
| Aqilê sivik barê giran |
| Aqile wî/we di nav çoken wî/we da ye. |
| Aqile xwe bi nan u dew ve xwariye. |
| Aqile xwe bide sere xwe. (Topî sere xwe ke.) |
| Ar ekî sor e. |
| Ar î dorê xwe roni dike. |
| Ar u pelur e, xuy (xwedî) qebul e. |
| Ardê xwe bêjinkir, bejinga xwe bi darda kir. |
| Ardê xwe bit kepaka xwe rit. |
| Ardî malê mede ber bê. |
| Are (Arde) xwe pehtî ye, kapeka xwe retiye. |
| Arê ardêyê, ava him dayik e, him bav e. |
| Are hur di hewana xwe de dîtiye. |
| Are kewan e, risqe betan e. |
| Are keware risqe bihare. |
| Areki ku sor e, pak û şîr e. |
| Arvanê salê bi salêra diçe |
| As berdaye, pey çeqçeqe ketiye. |
| As bi xeyalekî, asvan bi xeyalekî. |
| As digere, çeqçeq dirane xwe diskene. |
| As ji dest çuye, pirsa çeqçeqe dike. |
| Asek nehistiye ku, arvane xwe le ke. |
| Aş çûye li pey çeq çeqê ketiye |
| Aş digere bi avê, law dike karê bavê |
| Aşda di heri, dingenim di kuti. |
| Aşê dîna bê av digere |
| Aşê dînan bê av digere. |
| Aşê xerabe arvan nahêre. |
| Aşê xwari êrd diheri. |
| Av bisekine, ew nasekine. |
| Av di golande genî dibehi |
| Av di golê de genî dibe. |
| Av di serkaniyê de şêlû dibe. |
| Av diçe lê aş li cîhê xwe dimîne. |
| Av dilop dilop dibe gol. |
| Av gewriye, gewrî xeniqî. |
| Av ji kaniyê û nan ji baniyê |
| Av li dev dikeve. |
| Av li êr ne kirin. |
| Av li Nerwane, feyde li Taqwane. |
| Av nade guzike. |
| Av nafetile ba di cîkî da nasekine |
| Av pe germ dibe. |
| Av rabu, sirik (bend) bela bu. |
| Av ronahiye, ji avê metirse |
| Av şûna nan nagire. |
| Av û agir razin, dijmin ranaze. |
| Av xwînê dişo, xwîn xwînê naşo. |
| Av zane di bin wê da çi heye |
| Ava bin kayê deng jê nayê. |
| Ava bin kayê ye |
| Ava bîra bi tedbîra. |
| Ava bîrê bi bîrê tehl e |
| Ava çeman xuş e xuş e koçer nabên dewê min tirş e |
| Ava golan bê tevger e |
| Ava golê dimîne heta salê. |
| Ava hêdî hêdî me ecêb jê dî |
| Ava hêdî hêdî, me ecêb jê dî |
| Ava hêdî me ecêb jê dî. |
| Ava heft girara li dev çu. (diçe) |
| Ava miriyan nerêje nava deriyan |
| Ava rijiyayî nayê berhev kirin |
| Ava ruyan revîye. |
| Ava sare, ser çi da diçî xware. |
| Ava ser beruya, wek zavaye bi dile xesuya. |
| Ava xurtan serhevraz e |
| Ava xwestî naçé ser hestî. |
| Ava xwestî nakeve hestî |
| Ava zêlal jina delal. |
| Ava zimzim, li pey dibezim. |
| Avabûna malan di destê jinên çê dane |
| Avahî nabe bê asas mirov bi rojî û limêj nabe xilas |
| Avahiya ku dû jê here, venamire. |
| Avbûna gundan ji berahiya riyan ve kivş e |
| Avê bi xwe ji kanî esîla, ne ji mesîla |
| Ave da nave. |
| Avê ku da ser serî çi buhustek çi du buhust |
| Ave ku da serî, çi bohistek çi çar tilî. |
| Avê qûna |
| Ave selî dike. |
| Avek (kel) kelandî ser da kir. |
| Avek sar di ser da vexwar. |
| Avek sar ser da kir. |
| Avete pas guhe xwe. |
| Avriyen tirs daveje. |
| Awa awa latkî, awa awa tebabkî |
| Ax û avahî, nav û navdayî. |
| Ax u avayî nav u nandayî. |
| Axa bi deh gundên xwe ve bawer dike Keyxosrew e |
| Axa bi xulam e, xulam bi olam e |
| Axa bi xulam e, xulam, xulam jî bi olam e. |
| Axa got mirtib: ezê rabim li te bixim. Mirtib got: axayê min ezê rûnim. |
| Axa gote Mirtib: “Eze te xim” . Mirtib got “Axaye min eze runim.” |
| Axa ji xulam ra got , xulam ji se ra got, se jî ji dêliya xwe re got |
| Axa ji xulame xwe re got, xulam ji kuçike xwe re got, kuçik jî ji dela |
| Axa li kêfê ye xulam li ber zikrêye |
| Axa li kefe ye, mal maye li bin berfe ye. |
| Axa li kefe ye, xulam di nav zicre ye. |
| Axa rêyan tev dizane lê rêya qenciyên gel nizane |
| Axa tep davêjin, defterên kevn vedikin |
| Axa, bi deh gundên xwe ve, bawer dike Keyxosrow e |
| Axaftina bi zîvî bikire û bizîvî bifroşe. |
| Axaye be xulam e. |
| Axaye me Bil e xwere me ser kul e. |
| Axaye me bu Pilo, sîva kere me bu çilo. |
| Axaye me Om e, xwelî li sere me kom e. |
| Axayê me Pilo şîva kerê me bû çilo. |
| Axaye min wax çave min kor bin ji bo hespe boz. |
| Axayî bi xulam e, xulamî bi olam e. |
| Axê amîna namîne li ser zaliman |
| Axîna kûr ji dilê kûr tê. |
| Azadî firehiya cîhanê ye |
| Azadî hat dinê, zimanê lal hat vekirinê. |
| Azadiyê bêhtir tiştek giran buha nîn e |
| Azaya bi tirs bila qet tunebe |
| B |
| B |
| Ba çawa tê, bêderê weha bide bayê. |
| Ba çawa tê, bêderê weha bide bayê. |
| Ba dere wî/we digire, ba vedike. |
| Ba ji zinar (teht) çi dibe? |
| Ba li Darê nexe Dar naleqe |
| Ba li dîwarê der ve dixe. |
| Ba li dîwarê der ve dixe. |
| Ba merî bê text be, lê ma bêbext nebe! |
| Ba pê ket, kûçik li pey ket. |
| Ba pê ket, kûçik li pey ket. |
| Ba şîrî xirab nekeve para kesî! |
| Ba şunê te li her derê hebe. |
| Ba vî alî dixe, wî alî re debas dike. |
| Baçelmok (bi) sev digerin. |
| Badika hesinî, xwe bi xwe pesinî |
| Bajarî li erdê nêrî. |
| Bajarî li erdê nêrî. |
| Bajarî, li erde narî. |
| Ban qul e, binban sil e. |
| Bane me yek ban e, yalik dest e, yek zozan e. |
| Banê xanî tenê bi keviran bilind nabe. |
| Banê xanî tenê bi keviran bilind nabe. |
| Banek e u bagurdanek e. |
| Banek û bagurdanek. |
| Banek û bagurdanek. |
| Bang kirina xwe bi ga kî şora xwe bi perakî. |
| Bang kirina xwe bi gakî, şora xwe bi perakî |
| Bar ji ser xwe daveje. |
| Bar min naesîne, serbar min desîne. |
| Bar min naêşîne, bin bar min dêşîne |
| Bar mirov nayêşîne, serbar mirov dêşîne. |
| Bar mirov nayêşîne, serbar mirov dêşîne. |
| Bar naçe ber kerî, ker diçe ber barî. |
| Baran dibare ji xwediyê zeviyê re kar e |
| Baran dibare ji xwediyê zeviyê re kar e. |
| Baran dibare ji xwediyê zeviyê re kar e. |
| Baran disekine pey da (du re) ga cil dike. |
| Baran li cîhê avî dibare. |
| Baran li cîhê avî dibare. |
| Barana havîna, sil kir bine kulîna. |
| Barana havînê şilkir binê kulînê |
| Barane erd sil kir, zîpike erd qul kir. |
| Barê giran tim li ker dikin. |
| Barê giran tim li ker dikin. |
| Barê hêştir,li ker nayê kirin. |
| Barê hêştir,li ker nayê kirin. |
| Bare kere li ser pista deve ye. |
| Barê ketiyan kes ranake |
| Barê serê bê aqil, ling dişkînin |
| Barê serê bê eqil, ling dikşînin. |
| Barê serê bê eqil, ling dikşînin. |
| Bare xwe girtiye. |
| Barek dirav, yan barek derew? |
| Barek quran sond bixwe, kes je bawer nake. |
| Barekê dirav an barekî derew. |
| Barekê dirav an barekî derew. |
| Barî giran para kera ne. |
| barî Kera gran nebe, ker perê nare |
| Baş be lê ne belaş be. |
| Baş be lê ne belaş be. |
| Bav ber bi zarok diçe, zarok ber bi çiya diçe. |
| Bav ber bi zarok diçe, zarok ber bi çiya diçe. |
| Bav çi seg be, wê law jî ew seg be |
| Bav harsim dixwe, diranen kur disekihin. |
| Bav hersim dixwo, diranê law diseqînin |
| Bav ji bajêr tê, law jê re qise dike |
| Bav ji es te, kur je pirsa bajer dike. |
| Bav ji es te, kur saloxan dide. |
| Bav ku pak bûya, ev zûriyet bi dû nediket |
| Bav kustiye (ku) gore sond dixwe. (bixwe) |
| Bav rezek da law, law guslek tirî neda bav. |
| Bavê mirov pişta mirov e. |
| Bavê mirov pişta mirov e. |
| Bavo hun çima ker ker xebernadin? |
| Bavo, min bivirek dît. Got: “kane?” Got: “Min winda kir.” |
| Baweriya kurdan her bi çiyê tê. |
| Baweriya kurdan her bi çiyê tê. |
| Bayê gurgurî weke jina virvirî |
| Baye hewana wî li ber çu. |
| Bayî jêr lê têxe |
| Bayî jêrî lê xistiye. |
| Baz bi bazan, qaz bi qazan, mirîska kor bi dîke kulek ra. |
| Bazar xweş e li bênderê, ne li zeviyê |
| Bê aqilî kurîya gîrê mezin e. |
| Be are ji çi ar bike, we kume xwe tim xwar bike. |
| Bê derpê bigere, stûyê xwe li ber zaliman xwar neke |
| Bê dev xeber nayên tev |
| Bê emrê xwedan pel ji darê naweşe |
| Bê heval, bi rê nekevin. |
| Bê himi tunebûn e. |
| Be male, malxe male, neye male qeda sale. |
| Be malo, be xatî be xalo; bi malo, bi xatî bi xalo. |
| Be serî u be binî (ye). |
| Bê serwerî girara pira nakele |
| Bê şêx û pîr neçe dîwana mîr, ku nekevî halê feqîr |
| Bê zanîn dijî ulmêye |
| Be zar u be ziman (e). |
| Bedewe çav kil kir, dile xortan tev kul kir. |
| Bedewê çav kilkir dilê xortan kul kir |
| Bedewe here, xer ji bazara te naye! |
| Beg timî xwînxwar in |
| Behr bi devê se pîs nabe |
| Behra sîn e, av te de nîn e. |
| Behsa gur dikin gur hazir in |
| Beje beje zimane te direj e. |
| Beje min hevale xwe ez bejim tu kî yî? |
| Bêje min hevalê xwe, ez bêjim tu kî yî. |
| Bêje min hevalê xwe, ez bêjim tu kîyî — dişibe gotina tirkan |
| Bejin biriqî, dil xeriqî. |
| Bêjin lal e nebêjin teral e |
| Bejn lal e, (bila) nebejin tiral e. |
| Bejn tît e, mal mecît e. |
| Bejn zer e, dil jehr e. |
| Bejna heyrane her kiras le te. |
| Bejna min sehr e, dile min jehr e. |
| Bela li sere (xwe) wî/ we vekir. |
| Bela xelke ji çol u çiyan te, ya min belengaze Xwede ji ber lingen min te. |
| Bela xwe je venake. |
| Bela xwe le digerîne. |
| Belaye newe newe, dema tu hatî li ser sera u li ser herdu çavan. |
| Belaye! Çaven res u belek min ji te re kildan e. |
| Beledê malê ne biyan e, kesê gund e |
| Belengaze aqile xwe ye. |
| Belengaze Xwede ye. |
| Belga darê dar dixemilîne |
| Benamuse ulme (ilme) xwe ye! |
| Bêndera bê xweyî ji mirov re nabe bênder |
| Bêndera dereng nabe xwirê xweyî |
| Bêndera ku çêlek li ser bigere ew çi bênder e |
| Bendera ku çelek ser bigere, ew çi bender e? |
| Bendike Ruto dudu ne, çave wî li min çave min jî li yekî (yeka) din e. |
| Benîste xwe cu ye, li netika xwe ve daniye. |
| Beq bi avê serxweş dibe. |
| Beq bi avê serxweş dibe. |
| Beq çiqwas kok dibe, qûn ewqas lê qalind dibe |
| Beqe çav da çeleke, zike we teqiya. |
| Ber barane revî, li zîpike qelibî. |
| Ber barene revîm, ber çortane ketim. |
| Ber bi mino ha ji xwe tino |
| Ber defa be deng direqise. |
| Ber defa cuna direqise. |
| Ber ecela xwe ve diçe. |
| Ber ecele xwe direve. |
| Ber goste çuyî nakeve, ber serpiyan dikeve. |
| Ber kere re derbaz dibe, cehsike je didize. |
| Ber li serî, yan serî li ber (î), her serî we biske. |
| Ber(kevir) li cîhê xwe bi rûmet e. |
| Ber(kevir) li cîhê xwe bi rûmet e. |
| Beran bi duw yê xwe naêşe |
| Beran bi duw yê xwe naeşe. |
| Beranê bisko bûya wê li nav pezê bavo bûya |
| Beranî stewr li xwe nîne. |
| Berda sond dixwe. |
| Berdana jinê edeta dinê |
| Berdana jine, edeta dine. |
| Berê biedilîne paşê bi xemlîne |
| Berê bişêwire, piştre bikire. |
| Berê bişêwire, piştre bikire. |
| Bere dest destan diso, pase dest serçavan diso. |
| Berê di pêsîrê xwe ra bigire. |
| Bere merezî bu îja terese jî lexist. |
| Bere pir bi gul bu, barane lexist sil bu. |
| Berê text ya jinan bûye. |
| Berê text ya jinan bûye. |
| Berê xwangê berva bira berê bira berve gura |
| berê xwunga berve Brayê, berî Brayî berve Çîya ye |
| Berf diçe erd dimîne |
| Berf hatiye ku ling (de) bicemide. |
| Berf heliya, ling wesiya. |
| berf jî ê gewr e, kûçkê pêde gûdikin |
| Berf jî spî ye, le kuçik di ser da pîsiye xwe dikin (dirîn). |
| Berf jî spî ye, le tam le tune ye. |
| Berf li çîyê bari. |
| Berfa hûr e, dawî dûr e |
| Berî barane ba ye, berî mirine ta ye. |
| Berî baranê ba ye, berî mirinê ta ye. |
| Berî malê cîran hilgire. |
| Berî xwangê berve bira, berî birê berve kevira. |
| Berike kune zikî bîrçî ye. |
| Berjêrî tuke rune, berjur tuke simêl in. |
| Berkêş bi mêvana geş ? |
| Bermal xwedana malê ye! |
| Bertîl kevir nerm dike. |
| Bertîl kevir nerm dike. |
| Beru da bizine, dest avete qarçike. |
| Beru ji qalike xwe banzda u got: “Magî devî çawa ye!” |
| Berve gur ne zirin. |
| Berx heta hetayî bin selikêde nabe |
| Berx î ku bi beran be, li ber kozê belî dibe. |
| Berx û gurên tirkan bi hev re diçêrin |
| Berxa ku xwedê xweyî kir, guran nekuşt |
| Berxê çê li ber kozê belî ye |
| Berxê çê li ber kozê kivse |
| Berxê nêr ji bona kêr |
| Berxê nêr li ber du makaye |
| Berxê sêwî beran jê dernayê |
| Berxê têr şîr nexwar, bi kavirtî têr naçêre |
| Berxê xelkê ji meriv re nabin beran |
| Berxên pir, ji mihên pir in |
| Berxî çê li ber kozê aşkere dibe. |
| Berxî nêr bo kêrê ye. |
| Berxik spartine gur. |
| Berya sicûrê xwe davê tenûrê |
| Bes hat sere maldaran, avetin sere feqiran. (jaran) |
| Betalî xirab malî |
| Bêwan binê gund û keça rind çavê herkesî lêye |
| Bexdaye jî xurme zef in, ji me re çi ye? |
| Bextê çil ro çile, tajiyê tûle û hespê qule tuneye |
| Bextê feqîra hebûya, gîsnê wan di axa nermda nedişkiya |
| Bexte pesîn, ware hesîn. (Bext bexte pesîn war ware hesîn.) |
| Bextê reş mirovan dike nexweş |
| Bextê reş tim yê xwedî ye. |
| Bextê reş tim yê xwedî ye. |
| Bextî meriyanî di destî xwe da ye. |
| Bextî reş meriyan ber nade. |
| Beyî derî ji te ra vekiriye, heri re ji te ra vekirî ye. |
| Beyî mala me te bibînî hale me. |
| Bez spartiye pisîke. |
| Beza hespê namûsa siwar e |
| Beza mirîskê heta kadînêye |
| Beza pisîkê heta ber kulfikê |
| Bi ava zemzeme (ve) sustine. |
| Bi beçîyek pirtan nê bûyîn mêr. |
| Bi benî dijmin ne daketin bîrê. |
| Bi benî xelkê xwe bermede bîrê |
| Bi çar destan ve girtiye. |
| Bi çavekî le nenere. |
| Bi çavên birçî zik têr nabe. |
| Bi çirtkê li derî xelkê mêxe! |
| Bi çukê mala kuçîkê malane |
| Bi darê zorê tu tişt nayê pêş |
| Bi derziyê bîr nayê kolan |
| Bi derziyê neçe ser şûjinê |
| Bi dest bike, bi dev bixwe |
| Bi destan da, bi lingan pey ket. (im) |
| Bi destê namerda neçe, bila av te bibe |
| Bi destê xwe mala xwe xirav kir |
| Bi destekî nesustî li nav derket. |
| Bi desten xwe mala xwe xera kir. |
| bi deve xwe dixwim.” |
| Bi deve xwe kete belaye. |
| Bi deve xwe ve napeyive (xebernade) |
| Bi dilê mezina bizewice, bi dilê biçûka hez bike |
| Bi ewtîna seyan, ji rê namîne karwan |
| Bi fisan çarşef boya nabe |
| Bi fita Hesene Hewerî. |
| Bi gur re dixwe, bi xwedî re sîne dike. |
| Bi gurmiste, dibeze sujine. |
| Bi guviştinê şîr nê der. |
| Bi guye xwe ve buye yek. |
| Bi heçeta (hinceta) kurke dixwe virike. |
| Bi îlmê mele bike, bi emelê mele neke |
| Bi kapekekî Uris nake. |
| Bi kere nikare dibeze kurtan. |
| Bi kevçiyan ve da berhev bi hesikan ve bela kir. |
| Bi kevîrî sivik herkes xwe dimalêşe |
| Bi kinco, were qunco, bi qerpalo here malo. |
| Bi kîrekî kulavî le dige. |
| Bi kulmê neçe ser dirêşê |
| Bi kulme, diçe direje. |
| Bi lav lavê mirov ji ber jina xwe nare der |
| Bi mêr be ji xwe rindtir bi cîran be ji xwe çêtîr |
| Bi min xurto, li min xurto. |
| Bi mine minê, mirov xelas nabe ji jinê |
| Bi nanekî mirov nabe nandar |
| Bi navranê xwe pît be! |
| Bi nermî mar ji qulê tê der |
| Bi penciruka li guye xwe ketiye. |
| Bi pirse ji kalê zemana, û xortê geriyayî |
| Bi piye xwe kete tele. |
| Bi qîzanî mîr bû, bi jinanî pîr bû |
| Bi qîzanî mîr bu, bi jinanî pîr bu. |
| Bi quna ziya filitî. |
| Bi qune ketiye çala genim. |
| Bi qune, ketiye kodika jajerune. |
| Bi roj bilbil e, bi sev piskul e. |
| Bi roj kefene miriyan je dike, bi sev bulqe bulqa kuza ditirse. |
| Bi roj miriyan diselîne bi sev qurquroneka derî ditirse. |
| Bi roj ronahî li ber min neke. |
| Bi ruyekî spî je xilas bum. |
| Bi sere poz xeberdide. |
| Bi sev sememok e, bi roj pîrebok e. |
| Bi tekbîr, dikolin bîr. |
| Bi tepa li sere xwe ket. |
| Bi testekî du kar ne kirin. |
| Bi ve qune, tu naçî sune. |
| Bi ve qune, tu naxwî hekerune. |
| Bi ve quse, tu naçî Muse. |
| Bi vestîyayî kir, bi vesîyayî xar. |
| Bi vî devî bi vê qunê, herê diziya bizinê |
| Bi vî devî bi vê qunê. |
| Bi vî hisî, tu nagihejî tu par u pisî. |
| Bi viran sond bixwe serî naese. |
| Bi xera kîre min (çike min) buye mîre min. |
| Bi xêra seriya dixwe keriya |
| Bi xwe bume dize sola xwe. |
| Bi xwe pir gul bu, barane lekir sil bu. |
| Bi xwîna xwe xeber dide. |
| Bi zikî birçî nê lîstin. |
| Bibe mal avakirî, nebe mal xerakirî Bi benê xelkê nekeve bîrê — dişibe gotina tirkan |
| Bibe nebe mirov goste kewana jî dixwe. |
| Biçe Bitlîs, we bilîz. |
| Biçe ser kahniye, kahnî we ziya bibe. |
| Biçûk biçûktî, mezin mezintî |
| Biçûk ku ligora mezina nekevin, wê lingê wan timî li keviran bikevin |
| Biçûk li cihê xwe, mezin li cihê xwe |
| Biçûkê malê, kûçikê malê |
| Biçûkê salê, gula malê |
| Bide netirse, bixwaze, bistîne şerm neke |
| Bide xwe bîr, bêje wek jîr ? |
| Bigre û here, li paş xwe nenêre |
| Bihar hat rakirin, payiz hat dakirin |
| Bihar û havînê rez, zivistanê jî pez |
| Biharê xwe têr neke, payizê xwe derengî nexe |
| Bihata mîvanekî bi xêr vê ra bixwinî têre têr. |
| Bihata mîvanekî bi xêr, vê ra bixwinî têre têr |
| Bîhn le çikandin. |
| Bîhna biso je te. |
| Bîhna ceheneme ji dev te. |
| Bîhna kiz te ji mala diz. |
| Bîhna kiz, tê ji mala diz |
| Bîhna sîr ji dev te. |
| Bihur bi dînan sax nabe |
| Bihusta ku ez ne te de bim (ne le bim) bila ker te de vegevizin. |
| Bikê bi kîzê, li ber cennetê bilîzê. |
| Bikute bikute xwe danena |
| Bila avis be, kenge dize bila bize. |
| Bila bejin xençera Xaço heye. |
| Bila bextê mirov hebe bila çavek mirov tunebe |
| Bila bixwenda paşê bigota |
| Bila bizê nêr û mê ferq nîn e |
| Bila diz hebin, şevereş gelek in |
| Bila ev jî daxek be li deste min be. |
| Bila hindik, bila rindik. |
| Bila jê bihata bila pêşî serê min bişkandana |
| Bila jina mere çe bim, bila roje heft caran sere min be sikandin. |
| Bila ker ji mirov bibe, mirov ji kerê nebe |
| Bila kuçike gunda bim, ne piçuke bira bim. |
| Bila kuçike sa bim, ne piçuke bira bim. |
| Bila kuleka te du negire. |
| Bila lawik şane be, bila maaş qet tune be |
| Bila li xwede xwes here, bila li evdan xwes neçe. |
| Bila me be, sîr qismet e. |
| Bila mêr bi destê mêran bêne kuştin, ne bi destê qelse mêran |
| Bila mere min mer be, bila sere min li ser tera er be. |
| Bila ne di min da be, bila di diya min da be. |
| Bila ne li ber agire min be, bila ber agire mala bave min be. |
| Bila razana te hebe, rabuna te tune be. |
| Bila reze min li nav rezan be, bila tirî li min heram be. |
| Bila rûyê mirov bêşê, zikê mirov nêşê |
| Bila sure xweyî tuj baveje quzika min. |
| Bila tu gurbiyayî bila te bere kera min bixwara. |
| Bila tu xwes bî, gula siwara bî. |
| Bila xwes bî, gula govenda bî. |
| Bila ya dehan ji li ser ya nehan be. |
| Bila zike mela bel be, bila gîha u pel be. |
| Bilbil bi dengê xwe, mêrxas bi cenga xwe |
| Bilbil xistine qefesa zerin, gotiye: “Ax welate min.” |
| Bilbil xistine qefesa zerin. Got: “Ka gula mina bi bîhn?” |
| Bilind firiya, nizim ket. |
| Bin ga da golikan digere. |
| Bindest û ser dest, nabin yek dest ? |
| Binê malê heram mûye, serê wî çiyaye |
| Bipêje hê birêje |
| Bîr bi çotê tijî nabin. |
| Bîr bi dewla tiji navin |
| Bîr bi dewla tiji navin. |
| Bira ancax hewara bira da tê |
| Bira xêra bira bixwesta, jina bira mar nedikir |
| Biratî bi baran, hîsab bi mîsqalan |
| Biratî, bi rastî. |
| Biraye ji de ye, silava dide li pe ye; ew jî ji bo lome xelke ye. |
| Birayê min î biçûk li pî min xist. |
| Birayek din, yek hisyar, dan muyeke neqetandin. |
| Birayî min î mezin li pêyê min xist |
| Birçî bu ter nabe, ter bu birçî nabe. |
| Birîna bi xwe nexwure rehet nabe |
| Birîna hevalan, tîra kendalan. |
| Birîna min, min keder te. |
| Birîna sura kurtir, birîna sura heye. |
| Birîna xeberan ji birîna şûr xiravtir e |
| Birîne diherisine. |
| Birinê kêrê çê dibe ê zimên çê nabe! |
| Birnê giran derdê seran. |
| Bistîne kalan bixwe malan, tu çi dikî bi xortê kundir valan |
| Bitirse ji germa germ û mirovê nerm |
| Bivirî te hênî di goncda ye. |
| Bivirvan dar birî, ye li ser dare guman ji xwekde nebirî. |
| Bixebite heta xwîn di ber neynûgê te re bavêje |
| Bixwe mîna mêran, rabe mîna şêran |
| Bixwî çavekî min, nexwî derdu çaven min. |
| Biyanî bidî goste canî, we li ser te de bet posmanî. |
| Biye kevçî xwîn, ketiye pesa min. |
| Bizanibe giliya, welat xwestir e ji hemiya. |
| Bizin bizin e, bere cîhe xwe pekol dike du re mexel te. |
| Bizin firot bi hefta, beze we kirî bi heysta. |
| Bizin ketiye derde sere xwe, sivan ketiye derde beze bizine. |
| Bizin mir, gir damirî. |
| Bizina belek, şivanê kulek, êvarê bihev re tên guhara teng |
| Bizina gurî, ber dêwir tiqurrî |
| Bizina kol elimiye danukan. |
| Bizina kol hînê danûya bibe, fetha wî nabe |
| Bizina kol, hîn bu (ye) daniyen sor. |
| Bizina kulek u sivane bezek (sivik) tev digehen ber derî. |
| Bizina nehletî, dev leketî. |
| Bizina res e, her roj nexwes e. |
| Bizinê ji mîyê ra got; min ewa te dît. |
| Bizinê kulek tim ê çilek e. |
| Boçik ketiye nav lingan. |
| Boçika wî dixure. |
| Boçika wî ketiye qune. |
| Boçika xwe ba dike. |
| Boçika xwe bilind digire. |
| Boxê ku quloçê xwe li diwara bixe, wê rojek quloçê wî bişkê |
| Bu (ye) destare kizina. |
| Bu çala bi derziye. (vedayî) |
| Bu gur, hef golik jî xwarin. |
| Bu mesal xal u xwarzî. |
| Bu xerman e, ne bu derman e. |
| Bû xwê ket agir |
| Bûk bi dilê zavê ye çi pilepila melê ye |
| Bûk bi dilê zavê ye, çi kul bi dilê xelkêye |
| Buk bi dile zave ye. |
| Buk di sorike de, dergus di lorike de. |
| Buk li hespe ye, hefsar li miste ye, kes nizane qismete ke ye. |
| Buk ma heviya baltuze (dise) dile we bu kela dîze. |
| Buka ape kete kape, buka xale delaliya male. |
| Bûka li ser haspê, kes nizane qismeta kê |
| Buka male, qesmera male. |
| Buka paş perdê, kes nizane nasîbê kê. |
| Bûka xalê delaliya malê |
| Buka xale ezîza male. |
| Buke (buka ku) xeniqandiye heft xesî, ji bulqiniya cer ditirsî. |
| Bûkê bi bext xwedan text e. |
| Bukê li ser hespê kes nizanê nasîbê kê. |
| Buke pe pepar, sivan (o) dar gopal. |
| Buke tune zar-ziman, xesuye tune dîn-îman. |
| Bukê zar û ziman tune xwasi yê dîn û îman tune. |
| Bûkê zarî û ziman tune, xwesiyê dîn û îman tune. |
| Bûke Ziman tune, Xwasîye îman tune |
| Bume gaye dîz-kiloza. |
| Bune dîk u mirîsk li ber hev sekinîne. |
| Buxtan teniya bin tevê ye. |
| Buxza wî buxza deva ye. |
| Buye ava bin kaye. |
| Buye bereta li ser berata. |
| Bûyê bijêrka ser sêlê. |
| Buye buka barane. |
| Buye cirm ketiye hustiye min. |
| Buye çeleka sor, sîre xwe dide dawiye de linge xwe ledixe direje. |
| Buye çira ber kora. |
| Buye çiyaye Sîpane, sere xwe danaxwe. (natewîne) |
| Bûye çoyê dest dînan. |
| Buye dasiye masiye. |
| Buye defa ber kera. |
| Buye diware ser buze. |
| Buye dîzika Behlul. |
| Buye Eliye xem xwar. |
| Buye findiqa ser nergize. |
| Buye gaye cot, ne kisî mese ser xwe dike ne ji ye ciranan. |
| Buye gola reqe (u) beqan. |
| Buye hîva bin ewr. |
| Buye keleme ber çavan. |
| Buye kere Bute, yek salî bu du kel hilgirt, du salî bu kelek hilgirt. |
| Buye kevir, xwîn je naye |
| Buye kewa dafike. |
| Buye male mirî. |
| Bûye marê nîv kuştî. |
| Buye mesela jinik u meqese. |
| Buye mesela masiyen sove. |
| Buye mîza seytîn. (dipeke her dere) |
| Buye nivista mele. |
| Buye qîza qurqur bege. |
| Buye riya kadize. |
| Buye roviye ji mirîskan xwe re mezin buyî. |
| Buye serikî kera. |
| Buye tajiya kuça. |
| Buye xesuya seyan. |
| Buye xweya hemi giraran. |
| C |
| C |
| Ca (ce) nalekî (hesinekî) bavejin ber linge wî/ we. |
| Ca bihelin ez jî anaxazeke biherim. |
| Cam dibe kitan dew dibe derman |
| Camêr e, şêrê şêra ne |
| Camerî karê her kesî nîne |
| Can nê şunê, mal tê şunê |
| Canik û camêr, jin û mer |
| Cano min tu danî, kesî tu hilneanî. |
| Car caran tîne, gaye res baran tîne. |
| Caran werin ber caran bi kerê werin ber bara |
| Careke te bixapîne ar di mala wî keve; bu di cara, du caran ar di mala wî |
| Carina dibe kura kirece, carina dimbe dîware buze. |
| Carina dimis-run e, carina qetil-xwîn e. |
| Carina mirov ji mecburî goste kewan jî dixwe. |
| Carina mirov ji yare diya xwe re debeje “bavo”. |
| Caw bu kitan, dew bu derman. |
| Cawa (bersiva) wî kire dest. |
| Cawe sil firotine. |
| Ceger le sewitî ye. (sotiye) |
| Cegere be mefere bira kustin (mire) neçu sere. |
| Cehşik mezin be jî dîsa ker e |
| Cejna salê bi salê ra dibûhure |
| Cem mîhe çave berxe derdixe. |
| Cêr di riya avê de dişkê |
| Cer nu ye, av cemidî ye. |
| Cêrê nû avî sar e |
| Ceribandin ji neceribandinê çêtire |
| Cewrên seyê dir timî dir in |
| Cîger nê teslîm kirin pisikê |
| Cîh heye rev ji mêraniyê çêtire |
| Cîhe be def direqise, ma dora cîhe bi def. |
| Cihê bilind, ji mirovê nivz çêtire |
| Cihê pakî hebe, xerabî çiye |
| Cihê şêra rovî lê dikin gêra |
| Cila sil e, ketiye mil e. |
| Cila xwe ji ave derdixe. |
| Cilê ku li ser rûnîştî kêr meke |
| Cile u kulev ji hev dipiskeve. |
| Cilen xwe sil kir beriya barane. |
| Cimatê dînan nabe |
| Cîran berî birê ye |
| Cîran cîranê xwe nas dike |
| Cîran derîyê malê ye |
| Cîranê pak ji birayê nepak çêtire |
| Cîranê xerab bihêle, diranê êşyayî bikşîne |
| Cîranê xweş şênîya wara ne |
| Cîranî çê ji birê pêşvatir e |
| Cîranî mixtacî xwê yê cîrêne |
| Cîranî xîrab merîan xwedan tişt dike |
| Ciwan mîse ne , bele xwîn serîn u kit-kite ne. |
| Ciwanekî bavejin resiya pîreke bavejin xwesiya. |
| Ciye jina xera kiriye, hînava ye. |
| Ciye ku pakî le heye, xirabî çi ye? |
| Ciye seran rovî dikin geran. |
| Comardî bi dayînê dibe |
| Cota bira neçin guran |
| Cote xwe daye kevir. |
| Cottar li bervî mal e, kebanî nu bervî kar e. |
| Cotyaro ew çiye tu diçînî? Got: “Dema hesîn bu te bibînî.” |
| Cucan: Gundekî Gîhadîna giredayî Agiriye ye. |
| Cuhî da (ka) te bibim buhiste. Got: “Ne îro semî ye, ker naye.” |
| Cumê xeyî cuyê li henîya xwe xistiyê. |
| Cun le taste kirine. (kirin) |
| Ç |
| Çalî kun pîne nagirê |
| Çar çav (buye.) |
| Çar gurçikî (ye.) |
| Çav birçî (ye.) |
| Çav çavan nabîne. |
| Çav çune ser serî. |
| Çav giredan. |
| Çav girtî ye. |
| Çav girtîbun. |
| Çav ji Çavan şerm dike |
| Çav ji çavan şerm dike bertîl keviran nerm dike |
| Çav le derxistin. |
| Çav le tirsandin. |
| Çav leketin. |
| Çav nînin şurin |
| Çav sor. |
| Çav têr nebû, zik têr nabe |
| Çav ter. |
| Çav vekirî. (Çav bel.) |
| Çav wek sekir spî buye. |
| Çava ji xwe diborîne. (dibuhurîne) |
| Çavan giredide. |
| Çavan je girtiye. |
| Çave de u bava li ewladan, çave ewlada li çiyaye Qaf. |
| Çave hev derdixin. |
| Çavê kor tune lê bextê kor heye |
| Çavê li derî ya xweli bi seri ya. |
| Çavê li derîya, Xwelî bi serîya |
| Çave li deriya, xwelî li seriya. |
| Çave min î kor nenere, bexte min binere. |
| Çavê tirsonek singê sipî nabîne |
| Çave we/ wî le bar nabe. |
| Çave xwe kutaye destan. |
| Çavek kor be, mirov deste xwe dide ber ye din. |
| Çavên birçî tucar têr nabin |
| Çavên li deriya, xulî bi seriya. |
| Çaven we/ wî je dibire. |
| Çaven we/ wî je girtiye. |
| Çaven we/ wî ter nabin. |
| Çaven wî/ we res bune. (kor bune) |
| Çaven wî/ we tistekî nabînin. |
| Çaven xwe belle vedike. |
| Çaven xwe je re diçirîne. (diqelisîne) |
| Çaven xwe zoq kirine. |
| Çavresiyan dike. |
| Çawa direse, wulo badide. |
| Çawa suk e, gaz piçuk e? |
| Çawa suk e, wisa jî buk e. |
| Çaxe neçîra min te, guye tejiya min te. |
| Çaxe piçuk bum ji mezinan ditirsiyam mezin bum ji piçukan ditirsim |
| Çel u dotin, kezwan u kelotin ne vek ketiye. |
| Çeleka me avis be we rojeke bize. |
| Çeleke didose Xate, to dixwe Fate. |
| Çeleke rex kiriye di ser destiye bivir de. |
| çeleke u golike. |
| Çêlekek bi şîr, ji deh mihên bê şîr çêtire |
| Çêlekek rêxotî garanê dilewitîne |
| Çem bê bihur nabin |
| Çem ji kaniyan çêdibe |
| Çem tim naye qirs u qal li ber naye. |
| Çeme Mirade çiqasî rabe, nikare tistekî ji quling bike. |
| Çend çiya hene yê Kurdane |
| Çend nîsk ji serî kem in. |
| Çend sala çû seferê, hat tim Kerê berê |
| Çend texte ji serî kem in. |
| Çêre çiqwas nerm bibe di bin kevirda nasekine |
| Çerme golike li ber me we xwedî be li ser me. |
| Çerme sane çerme seane |
| Çi bêjî jî li bejna siwarê min tê |
| Çi buyî kundir, çi jî hustiye te direj-bu. |
| Çi di hur de, çi di tur de. |
| Çi giriya ku çi jî beecî? |
| Çi kirîye li deran, ew tê ber nigan |
| Çî neçê para keçê. |
| Çi tê serê quling, ji qarîna quling e |
| Çi tune, kum tune |
| Çi xwar ku çi jî pe veresî? |
| Çi zu buyî kundir, te çi zu sax veda? |
| Çilê reş debarê diqedîne li gayê beş |
| Çilek tu zeman têr nabe |
| Çilkek, milkek. |
| Çima buye kerta kevir? |
| Çima guye xwe xwariye? |
| Çima ji min mîh u meîn mane? |
| Çima razem newala kur, çima bibînim xewna dur. |
| Çima rihe xwe kur nakî? Got: “Dile min bi qune ne xwes e.” |
| Çima seyek nikare, cendedekî bi deve xwe bigire? |
| Çiqas bibî mîr xwe neke ji bîr |
| Çiqas dinya li hev dikeve, tistek ji me re ser dikeve. |
| Çiqas sax bimînî, ewqas ecêban dibînî |
| Çiqasî li ser erde ye, ew qasî jî li bin erde ye. |
| Çira ber kora, defa ber kera. |
| Çira nîne ko heta sibehê pêkeve |
| Çira xizanî ji nezanî. |
| Çîva ber gana |
| Çivîk çivîk e ave vedixwe, li ser xwe re xwede dinere. |
| Çivîka wîlwîlanî ez kor bum min nizanî, te mala xwe xera kir kone min jî pe re danî. |
| Çivîkek girtî ji qazek çolê çêtire |
| Çiya bi ser hevre hene |
| Çiya çiqas bilind be wê rê pêkeve |
| Çiya hewceyê çiyane |
| Çiya naçe, dewres diçe. |
| Çiyayê bê gul weke mirovê bê dil |
| Çiyayê bilind bê berf û bê rê nabin |
| Çiyî feqîran, derge mîran? |
| Çoken xwe nerm kirin. |
| Çu bajer u got: “Baba kenger nerede biter?” |
| Çû ber tira golikan |
| Çu dermane mîze, gu le esirî. |
| Çu gergere, hat dîsa ew kere bere. |
| Çu gunde nenas pesne xwe da be qiyas |
| Çu heyfa bave, quna de jî da ser. |
| Çu kare kar jî nebu, taye jî ket. |
| Çu Rewane birinc ji saware male jî bu. |
| Çu ser dare, dara bin xwe birî. |
| Çû şamê hat dîsa kerê berê |
| Çûçik li ser garisên feqîran datîne |
| Çuk e diçe li ser heke betan rudine. |
| Çukan xem e, Xabur çem e? |
| Çuke bira, çelike gura. |
| Çum li sere çiya, zuriyam weke gura, birazî nabin bira. |
| Çume derva Fatekor, hatim hundir xatekor. |
| Çume mala ape xwe ketme kape xwe. |
| Çume mala dewresa, danî ber min maste gamesa. |
| Çun dewsa miriya, hemi kes li miriye xwe giriya. |
| Çun welate kera, anîn bare pera. |
| Çune Konyê ketina qata, serî xwe ratidine mîna Tota |
| Çuye tolana (tole bigire) seyda (neçîra) hestiyan digere. |
| Çuyîn ji me, hatin ji xwede. |
| D |
| D |
| Da kes weke wî bi sev kere xwe nagere. |
| Da tu bizanî (bî) dew biraye mast e. |
| Dane ber bere res. |
| Dar bi tûye, lê xwedî tûleye ? |
| Dar bir verotine, mirov bi gotine. |
| Dar dikeve, berî bi ku ve? |
| Dar ez dikutim, intîn ji te te. |
| Dar li kewe neket, kew li dare ket. |
| Dara biye be ker e, ne bistan e, ne ber e. |
| Dara dixe qula mesa (moza) |
| Daran di ser xwe re mebire |
| Darbiro daran bibir, gumana xwe ji xwede nebir. |
| Dareke digire hezar darî (devî) dihejîne. |
| Dareke texed quna wî, kulîlkeke dide ber behna wî. |
| Darî xware, hosteyî rast e. |
| Daro skesto, xwaro besto. |
| Dasek nikare bi dehlek |
| Dasek u dehlek? |
| Davî sist hawê nagre. |
| Dawet daweta mîran, agir ketiye feqîran. |
| Dawet fetikî (fetilî) berbu hetikî. |
| Dawet tune li kefçiyan digere |
| Daweta duduyan cenge cola hemûyan |
| Daweta duduyan e, gire (agire) hemuyane. |
| Daweta mîran agirê feqîran |
| Daweta mirtiban be u mirtib lenedin? (le bidin) |
| Dawiye de ji bo paniya linge xwe erdek hisk dît. |
| Daye buhike, jine ruhike. |
| Daye, ewa ku tu dibejî min derda ye. |
| Dayîk tim lawe nînê/Alik tim lawkan nînê. |
| Dayika du dotan, li xwe dide du lotan, ne li vir, ne li Cizîra Botan. |
| Dayîkê got: Kane-kaçike go-hane- |
| Dayiken dergusan re herin zu vegerin. |
| De îja (îcar) te girte xwe. |
| De ka kuma daynin pirsa je bikin. |
| De li qîze sîret kir, qîze got daye hela tu çîke kere binere çend e. |
| De u dote ser kirin, kemaqilan je bawer kirin. |
| Def di desTe min da ye, çomax tu ledixî. |
| Def u zirne berdaye, bi kendale abes girtiye. |
| Def ya xelke ye tu çomax ledixî. |
| Defa heware lexistin. |
| Deh bi duduyan e, Hirmiz xwedane Gololan e. |
| Deh mal in danzdeh rispiyen wan hene. |
| Deh siyar çun pesiya rutekî, rut silamet li nav derket. |
| Del ba ye, kuçik li pey Bexda ye. |
| Dela xwe daye ser mile xwe. |
| Delale min ji sîr jî, sekir jî sirîntir e. |
| Delîlê baranê baye, delîlê mirinê taye |
| Dem bi deme re herdem xwede re. |
| Dema bextewerî nebe dost, feyde nake gera bost bi bosr |
| Dema hirç pîr bû kudik pê gunikan dilîzin |
| Dema ker bikeve heriyê, ji xwedî zeximtir kes tune |
| Dema seg bezî gur, gur mir |
| Dema siud hat serî, bila bizire wek kerî, dîsa jî xelke beje aferî. |
| Demek a gule ye, yek ya sîlane. |
| Demika gûla, yeka sosina. |
| Deng nekirim, zere zer im. |
| Denge defe nas dike, mala dawete nas nake. |
| Denge ezmana, nîsana barana. |
| Dengê kûra nare kerra |
| Denge te xwes te le heke xwendina te quran be. |
| Dengî dolê ji dûrva xweş te. |
| Dera jina xera ne kiriye hîna ava ye |
| Dera sor e, çavî kor e. |
| Derb ku hat serî, xwede we çawa xilas bike? |
| Derba evda asasê kilsêye xera nabe |
| Derbeke li nal dixe, yeke mix (bizmar) dixe. |
| Derd hatin derda, kul hatin li ser da. |
| Derdan derevedike. (dereveneke) |
| Derde hewiya, jana tiliya. |
| Derde wî (ji) girara sibe ye. |
| Derdî dil ne kişandin/Dîl sarî ro tarî. |
| Derê jina xera nekirye hîna avaye |
| Dere sore xwe ba kir, dile xortan tev kul kir. |
| Derê xwe rind kilît ke, cîranê xwe diz dernexe |
| Derek ava kir, mizgeftek xira kir. |
| Derew dujminê Xwedê ye |
| Derew sêwî ye |
| Derew sêwiye |
| Dereweke wan ji deh raste me çetir e. |
| dergusan re herin, zu vegerin. |
| Derî daye ser piste. |
| Derî ne berdideyî, kuleke re dikeve hundir. |
| Deriyê gomê vebeberx ber bi mêşinê, kar ber bi bizinê dere |
| Dermane her tistî xwe ye, le xwe xirabibe derman çi ye? (derman nîne) |
| Dermanê xwestinê dahane |
| Derpiye jine sor e, merî kor e. |
| Derpiye min xwe ke, le te de tir u fisa neke. |
| Derse degire ji jine, de re dibe dijmine. |
| Derzî di ber guh re kirin (e). |
| Derziya xwe di serê xwe ra kir |
| Dest bi tenî ruy merîyan reş dike. |
| Dest deste dişo, dest jî ruyen dişo. |
| Dest hilanîn fereca xêrêye |
| Dest je sustine. |
| Dest ji cote res berdaye bi zirna zer girtiye. |
| Dest ji emele wî sar bu. |
| Dest ji erd u esmana qetiya ye. |
| Dest li ser destan, heya esmane heftan. |
| Dest nakeve. |
| Desta dawo, bi piyan li pey geriyawo. |
| Deste ber derî ye, bikesî we bimerite, nekesî we biherise. |
| Destê bi tenê, deng jê nayê |
| Deste de peske qîze. |
| Deste de reng u ruye qîze. |
| Destê desta bişon, destê çexbin rûya bişon. |
| Deste me naye ber deve me. |
| Deste min di hingir da be cî dihelim tem. |
| Deste raste dide, bi deste çepe distîne. |
| Deste sex maç kin, ew sere Qutbe Razî ye; tac u teylesena wî gist xebata deste jar (sar) u tazî ye. |
| Destê te ne destê mêrkujaye |
| Deste vala, ruye res. |
| Destê wî rast naçe paxila wî |
| Deste wî tije garis be, livek je narije. |
| Deste wî, ma li ber ruye wî. |
| Deste wî/ we giran e. |
| Deste xwe de hekerune çekî u bidî (ye) ewe beje deve min sewitî, deste (wî/ we) te nesewitî. |
| Deste xwe dixe qula moza. |
| Deste xwe je biso (sustine). |
| Deste zore pîre davejin bîre. |
| Destî vesîyê, li ser zikê birçî. |
| Destkuja wî ne helal e. |
| Desto bi xwe gesto, ha diwesto, ha diwesto. |
| dev Hakîm e, mal kuling e |
| Dev je berdan (bernedan). |
| Dev jev mayîn. |
| Dev ji sîr sewitiye, pifî dew dike. |
| Dev ji zirna zer berdaye, bi qula ebcete girtiye. |
| Dev nerm e pist hisk. |
| Dev Qaric e (orak), Zik Sarînc e |
| Dev tuneyî |
| Deva del bi xwar e, piskuleka we jer e, yek li jor e. |
| Deve bi çerm va dixwe, dile xwe bi mese desîne…. |
| Deve dikeve, nav pembu, çaven xwe digire u dibeje: “Kes min nabîne.” |
| Deve hat bi puleke, pul nabî. |
| Deve hirçe negihîst seve got: “Çawa tirs e!” |
| Deve hîz berdaye, quna hîz girtiye. |
| Deve nal kirin, rovî (jojî) got: “Piye min jî.” |
| Deve nal kirin, rovî çû go:pe pe |
| Deve nedît li reze, piskul dît li pireze. (feze) |
| Devê pisîngê negîşt goşt, go min xêra dêw bavê hîşt |
| Deve rovî negihîste tiriyan got: “Tirs e.” |
| Deve te ne deve zirna zer e. |
| Deve te tijî xwîn be, bidî wî/ we nereje. |
| Deve u gere? |
| Deve û gur e |
| Devê wan li gebola wan |
| Deve wî ne li cem wî ye. (ne li wî ra ye.) |
| Deve wî/ we sist e. (nerm e) |
| Deve xwe daye ber baye geliyan. |
| Deve xwe dide ber deve wî/ we. |
| Deve xwe guhirand(iye). |
| Devî hebe wê bibe dar, xwelî li serê bê war |
| Devî ku xwarî yê fedî bike. |
| Devî me yî ceribandî |
| Devî paç e, zikî xaç e. |
| Devî sist derdan kêm nake, devî sistî guhan rehat nihêle. |
| Devî siwêr mêske hespê nalke |
| Devî sîwer mêske hespê nalke. |
| Devî tirş zerarê li xwe dike. |
| Devî xwe ji hev meke cavên xwe javke. |
| Devî zu dibe dar, xwelî li sere ye be war. |
| Deviye tu dar bî, li ser sere min star bî. |
| Devo |
| Dew birê mast e. |
| Dew dixwaze, kodike jî vedisere. |
| Dew li aşiqa nayê |
| Dew tirs nîn e, vexwarina hemî benda nîn e. |
| Dew tune, run difirose. |
| Dew xwestin u kodik vesartin? |
| Dewar bi bennan, mirov bi sozan tên girêdan |
| Dewê buhara bide neyara |
| Dewe silave, li ber ave. |
| Dewet ferihî, berbûrî hedikîn |
| Dewlet e, bel e, gewr e, bi sev sayî ye, bi roj ewr e. |
| Dewlet sere axe, tevka hîve. |
| Dewleta lez, rez u pez. |
| Dewres tîr u direj. |
| Dewsa sera, kund dikin sera. |
| Dewsa seran, maye kunde dera. |
| Dewsa şûra rehet dibe, dewsa gotina rehet nabe |
| Deyn li te (min) caw li xwe kir. |
| Di aliye xweyî çepe ve rabuye. |
| Di ava wî/ we de diçe (naçe). |
| Di bin bar de namîne. |
| Di bin kaye de ave dimesîne. |
| Di dile xwe de disewirîne. |
| Di firnikan ra anî |
| Di guhe ge de radize. (razaye) |
| Di gunda de mer neman, ji dîkara dibên Abdurahman. |
| Di kesî megere, ma kes ti te negere. |
| Di nav de xeriqiye. |
| Di nava diranan de buye benîst. |
| Di nava rune xwe de dihele. |
| Di navbera min u Xwede de bohistek ma. |
| Di navbera wan de av derbas nabe. |
| Di navbera wan de çiya hene. |
| Di orte de dirî li keleke rudine. |
| Di pasila xwe de dikene. |
| Di pasila xwe de mar xwedî kiriye. |
| Di pêş terî gez dike di du tare pîn dike. |
| Di serê xwe bibire di berê xwe nabire |
| Di sîtila dew de muye spî dîtiye. (digere) |
| Di sola wî de av te vexwarin. |
| Di wara da mayî ye. |
| Di xetir nê birîn /darê gir sîyê xwe fere dibe. |
| Di zike xwe de suxule xwe dimesîne. |
| Di zike xwe de xeber dide. |
| Dibê deve çima stûyê te xwar e, dibê çiyê min li kar e |
| Dibê dewlemendo pîroz be, feqîro te ji ku anî |
| Dibê koro bide malê min, dibê nehê mala min |
| Dibê kundo mirî pir in an zindî, dibê zindîkî zêdeye ew jî di bin emrê jinê deye |
| Dibê kûsî tu çima pîsî dibê li eniya min nîvîsî |
| Dibê te dinya çawa dî, dibêli gorî dilê xwe |
| Dibe tu pe re, qeda u bela jî pe re. |
| Dibe xenequtk dikeve gewriya mirov. |
| Dibe, mer be jî, jin be jî bila bize. |
| Dibe: “Dare das hate te.” Dibe: “Wekî destî ji min be, min nikare.” |
| Dibeje le napeje. |
| Diçe cîhe nenas, pesne xwe dide xas u xas |
| Diçim as as xiradibe, tem kahniye kanî zuha dibe; ga dikirim dibe golik genim davejim dibe solik. |
| Digerî li dewleta lez, xweyî ke rez û pez |
| Dijmimî darê ji darêyê. |
| Dijminê bavê nabe dostê lawê |
| Dijminê dijminê mirov dostê mirov e |
| Dikale le sîr nade. |
| Dikana Bekiro du qalib sabun u çar kîs xwe. |
| Dîke min e, li ser kulîlke xelke bang dide. |
| Dîke yekî winda bu, got li dîken xwe bigerin. |
| Dîko tu sibehan, evaran dizanî, ma riya bajer nizanî? |
| Dil bune aye sevî, xof, rem ji dine revî. |
| Dil dixwaze, (le) ji dest naye. |
| Dil germ |
| Dil hay ji derlingê neye. |
| Dil hay ji Derning ne ye |
| Dil heye taqet tuneye |
| Dil hildan |
| Dil kevir |
| Dil kirin |
| Dil kirîn |
| Dil ku fireh be rê jê re gelek in |
| Dil li ser dil e, jê re nîn e tu derd û kul e |
| Dil li ser dil e, je re tune tu derd u kul e. |
| Dil mayîn |
| Dil miqabilê dil e |
| Dil ne sivre ye ku mirov li ber hemî kesî veke. |
| Dil neke jina bi mêr, diçe mal dike ji bîr |
| Dil qewim |
| Dil res |
| Dil sar |
| Dil se |
| Dil sikestin |
| Dil stendin |
| Dil tenik |
| Dil wek şûşêye zû dişkê, lê dereng diceribe |
| Dil xwes kirin (Dile wî/ we xwes kiriye) |
| Dila pirsî, quna hesilî. |
| Dile de li ser dote, ye dote li ser çiyaye Qaf. |
| Dilê fireh pîr nabe |
| Dile merik ji jine ne xwes bu, digot: “Tu ard eleg dikî quna xwe ba dikî.” |
| Dile min ji we (ne) xwes e, erd di bin berfe de res e. |
| Dile sivan kete piskule (kermekî), hur kir sîr u xwar. |
| Dilê tirsok sînga gewr nabîne |
| Dilê xezeb mirov nagihijîne mexsed û miradan |
| Dile yekî diçu goste kere, digot: “Guhen we wek yen kewroskan e.” |
| Dile yekî kete kevirekî heft salan bi xwe re gerand. |
| Dilekî na bi heft dilan. |
| Dilî fere şewq û çira |
| Dilî hişt wîjdan teda nabe. |
| Dilî xwangê bi xwangê bişewtiya çelkê sê(sav) ne davite ber. |
| Dilo bixwaze te boq te pîvaz. |
| Dimirim dibeecim, ceh dibe ez birinc im. |
| Dimise yekî rijiya, got: “Bila xera bav u diya min be.” |
| Dîn u îman nan e, nan ku tunebe, bende îro ezdiye, sibe misliman e. |
| Dîna bi heft top ber binexmîne perekî xwe yê tim pas be. |
| Dîna ne gunê xwedane gunê. |
| Dîna ne gunê xwedane xwe gunê |
| Dîna, nasbike li şîna |
| Dine ava, em tev nava. |
| Dine bi dine re, Mendo bi quna dine ve. |
| Dine ke xwar? Jin u mere ku ji hevdu ra bun yar. |
| Dinê li dinê çavê gur li bizinê |
| Dinê li dinê, çavê gur li bizinê |
| Dine li dine, çave gur li bizine. |
| Dînek kevirekî tevê bîrê çil paqil nikare biderxîne. |
| Dînok di şîn û şahiyan de kifş dibin |
| Dinya bi dor e, ne bi zor e |
| Dinya bûye kes, tu kes negotiye bes |
| Dinya buye kes, tu kesî negotiye bes. |
| Dinya dem e, gav petêxe gav lem e |
| Dinya gulek e, bihn bike û wê bide hevalê xwe |
| Dinya kiriye dara doje. |
| Dinya li ser guhekî wî/ we ye (ser pelikeka guhe wî/ we ye.) |
| Dinya tev de bisewite, gurzek gîhaye wî nasewite. |
| Dinya tijî kir be, bostek ji mirov dur be, ma çi kera mirov je heye? |
| Dinya tijî, mirov te de dijî. |
| Dinya wa hatiye, we wa jî here. |
| Diran bi êş, derman kêş |
| Diran es, derman kes. |
| Dirane xwe disîqîne. |
| Dirane xwe vesere, se hestiyan digere. |
| Diranî wî/ we te da çikya ye. (diçike) |
| Direjaya male deh gav, çi bikim mala be nan u be av. |
| Direse le nikare bide hemberî hev. (hem ber yek bike) |
| Direw li biyaniyê, pesn li pîrîyê |
| Dirika xwe bi destê min dernexe |
| Dirika xwe bi deste min dernexe. |
| Dîsa ew tas e, ew hemam e. |
| Dîsa girara me ji “qet” a wan çetir e. |
| Dît ez im, nedît diz im. |
| Dîtina çavan, qinyata dilan. |
| Dîtiya dît, nedîtiya xwe de rît. |
| Dive ez bejim, kew e, nikil jî sor e? |
| Dîwar tep bu, xubar (toz) rabu. |
| Dîwaro ji te re dibejim, buke li te eyan be. |
| Dîwaro ji te re dibêm, bûkê tu fêm bike |
| Dîwaro min ji te re got, pist diwaro tu guhe xew bide. |
| Dîwaro, eyb u qusur staro. |
| Dixwim nan u ave, min mineta kesî nave. |
| Dixwo gebola zerî, diçe devê derî |
| Diya qîza pruda dîza, dîz çekirin, xelke birin. |
| Diya te ji bo xwede nanekî germ dabu. |
| Diya te li ser nimeje bu. |
| Diya zavê lotik davê, diya bûkê kûke kûke |
| Diyarî qesp in, şûn diyarî hesp in |
| Diyarî qesp in, şûndiyarî hesp in |
| Diz (î) xwe mal e, derî girtin betal e. |
| Diz ji beroso ra dibeje: “We da here ru teniye!” |
| Dîz ji beroşê re dibê wêde here rû teniyê |
| Diz u malxe bune yek, ga di bin xeliye de derxistin. |
| Diz xwediye male girt, du tir ji je berdan. |
| Diza ji diza dizî, erd ezman lêrizî. |
| Diza ji dizan dizî, erd u esman le pirsî. |
| Diza ji dizan dizî, erd u esman tev lerizî. |
| Dizan ji dizan dizî erd û ezman larizî. |
| Dize da qawe da , çilmezine (çileke, nefseke) ji çila xwe kem nekir. (neda) |
| Dizê dizî xwe nas bike. |
| Dîze got: “Bine min zer e.” Hesike got: “Le ez ji ku tem?” |
| Dizê malê ji malê be, ga di kulekê re derdikeve |
| Dizî biharê peyîzî li xenê. |
| Dîzik ji kebaniye ra dibeje: “Ru teniye!” |
| Dîzikê go ez rind im, heskê go di te de digerim |
| Dîzike got: “Ez tijî zer im.” Hesike got: “Min tu hemi seh kirî.” |
| Dizo, dizo, dizekî be însafo. |
| Dohn e, li eyare sa de ye. |
| Dohn li çire ke u le ser ke. |
| Don nekî çirê çire rohnî nade |
| Done min li sere min dide. |
| Dono don dixwe, Sondo ber da (ve) sond dixwe. |
| Dor bi dor e, ne bi zor e. |
| Dorê malê pak bigire/dilî germ yar xweş dike. |
| Dost nade, djmin jî naye. |
| Dostê bi xêr ji birayê bêxêr çêtire |
| Doste qune dijmine serî. |
| Dostî çê li royê reş aşkare dibe. |
| Dostî çê serî dide sirê nade. |
| Dostî çê,merîyan li rê nehîle. |
| Dotmame ji pismaman fedî kir, dunda li pey xwe nedît. |
| Doxîn qewîm (sist). |
| Du beru bare kerî. |
| Du misk ji quleke derketin, yekî ji ye din ra got: “Tu ji kudere teyî?” |
| Du parên xizaniyê nezanî ye |
| Du parên xizaniyê nezaniye |
| Du parsek li derîyêkî nabin. |
| Duh ji heke derketiye, îro li mirîske qayîl nabe. |
| Dûma her tiştî heye, dûma zilmê tuneye |
| Dupisk tu zivistane ne diyarî. Got: “Pane havîne min gelek ru li ba hewe heye.” |
| Dur e, kur e u naye gotin. |
| Dûr here dirist here |
| Dur ve, sirîn ve. |
| Durî çavan, durî dilan. |
| Duro bi nuro. |
| Duve xwe di pir tepikan de qurçandiye. |
| E |
| E |
| Ê |
| Ê ku go kir mêr e, ê ku go û nekir nemêr e ê ku nego û kir şêr e |
| Ê ku serî xwe girê nadî,serî hember rind girê dide. |
| Ê ku zu radiba malê xwe bi bereket diba. |
| Ebed û ebedî, her tişt dere li xwedî |
| Eceba li ser eceban. (Ew jî eceba li ser eceban e.) |
| Ecel ku bê nade mecal |
| Ecela bizine ku te, nane sivîn dixwe. |
| Ecer hatin, kevin xelat in. |
| Êdî çuye ber golikan. |
| Êdî deste wî sive digire. |
| Êdî li serî ketiye. |
| Êdî merzel gazî dikine (ba dikine). |
| Êdî seye wî/ we naxebite. |
| Eger (ku) ez bum keç, ez dizanim ka eze çend gileya bavejim doxîna xwe. |
| Eger bi te xwes e, ji min ra bîst u ses e. |
| Eger hewes e, ew jî bes e. |
| Eger hinek mirov ker nebin , wê qîmeta kera zêde bûna |
| Ekla wî je derbas dibe. |
| Êl yeman, beg yeman, el rabu beg winda bu. |
| Êle xwe bi pîre girt, pîre xwe bi ele girt. |
| Elhodan elhodan, van sex u mela mala me dan. |
| Em (ez) keruska bes in. |
| Em çun Avamesya, delika belek li me hesiya, kula me yek bu, bu sisiya. |
| Em çûn mala fatê fatê çû civatê |
| Em ne ji malekene, le li halekîne. |
| Em negihîstin we, ma ku hun bigehejin me. |
| Eme bikin, heya…. |
| Eme bikin, wekî (heya) ro bisekine. |
| Emele pîre nayen bîre. |
| Emenî birî, ta firî. |
| Emerê çelengdar, xulamî kir ji hakim re sî û sê sal, tu car ji mêrê hakim nekir bawer û îhtîbar |
| Emire xwe puç kir. |
| Emrê ku çû nede dû |
| Enî res e, parî xwes e. |
| Enîska xwe pe nîsan dide. |
| Eraban ku karê xwe nebûn ê hêştira qetran kin |
| Erd birinc be jî, av rûn be jî, ku xwedî tunebe zû diqede |
| Erd hisk e, ezman dur e, xwîn je naye. |
| Erd hisk e, ezman dur e. |
| Erd u ezman hejandin. |
| Erd u ezman li hev hatin (hatin hev). |
| Erdê neyara bi buhurtaye |
| Erdek hişk ezmanek bilind |
| Erdo veqelise ez tekevime! |
| Ere ere ne, gist (jî) kure kere ne. |
| Erê erêye, na naye, erêna belaye |
| Ereb u pez, fleh u rez. |
| Ereba xwe daxist gere. |
| Erebe çuye dara, hatiye kar e, nehatiye erebe bi xwe dar e. |
| Erebe ku hatiye ber parte, bila barke. |
| Erev bi erev ra gotîye magî qûn reşo. |
| Erewa kû işe xwe newûn e tapane Hiştira qetrankin |
| Ers u kurs dizanî, çima goste bin birinc nizanî? |
| Erul, bu (bi) kefîle Zerzul. |
| Erzan kirî heban dirî. |
| Êseg, doseg? (qet dibe) |
| Esil xirab nabe,hîngiv gênî nabe. |
| Eslî hu, neslî hu. |
| Eslî pak naslî pak. |
| Êşe dilan ê xirabe. |
| Eşq merîyen kor dike. |
| Eşqa dizan şevereş in |
| Ev as e, ev jî çirika as. |
| Ev bar e, ev jî serbar e. |
| Ev dil e, ne bilwxur e. |
| Ev lele ye, he lolo jî maye. |
| Ev naçe mizgîniya we. |
| Ev ne suna (cîhe) dewara yeksim e. |
| Ev pîvaza mezin, ev nane genimî ev jî ava cemidî; dîsa jî dibejin Eliye Sino male xwe naxwe. |
| Ev pîvaza wî ya hesin, ev jî sekire wî ye sipî di nav desmale de; dîsa jî dibejin: “Bave te ji |
| Ev riya kin, ev bertila giran, gelo pistî min ke ye bixwe? |
| Ev ruye min, ev ruye te. |
| Ev ruye te yî sipî, ev ruye min î res. |
| Ev zimane te nubuya, we qijikan çave te derxistana. |
| Eva elifbe ye, he pir li pey e. |
| Evdilxebur e ji rehma Xwede dur e, koda wî piçuk e, çirnika wî kur e. |
| Ew çi sîre te da, ew çi pehna te le da (lexist). |
| Ew devera ku miske heram bi namus be zanîn Xwede evden xwe ji wir dur bixe. |
| Ew ezmane ku min dîtiye, baran je naye. |
| Ew hews e le (bele) ne ew rews e. |
| Ew jî belengaze aqile xwe ye. |
| Ew jî çilka ji behre zedebuyî ye. |
| Ew ji ew hinde xurt e. |
| Ew jî eyba li tev eyba vesartiye. |
| Ew ji qilera dare ye. (Bu qilera dare) |
| Ew jî sewasa li ser sere wî/ we ye. |
| Ew jî sewasa severesa ye. (Bu sewasa severesa.) |
| Ew jî tutika ru erebe ye. |
| Ew jinek nine,canikeke. |
| Ew kare mirov tî bibe ser avê, tî bîne |
| Ew mirî nakeve ber wî girî. (Ew girî nakeve ber wî mirî) |
| Ew reya te berê xwe dayê, ez hatime |
| Ew riya ku te bere xwe daye ez le hatime. |
| Ew riya te berê xwe dayê ez jê hatime |
| Ew ruhe di wî qalikî re bikise. |
| Ew sal e, le ne ew bihar e. |
| Ew serî ye, ew oxir e. |
| Ew tehte ku te ser da rî barane hat sust. |
| Ew xem bila ji bo we deme be. |
| Ewan girtin heqe xwe, ez mam li reqe xwe. |
| Ewê dîzikê çêke, wê çemil jî pêxe |
| Ewî ku got res e, tu bibeje spî ye. |
| Ewî ku got sibeh e, tu beje evar e. |
| Ewladî bi xêr milk naxwaze. |
| Ewled dara guzêyê,torîn hundirê guzêyê. |
| Ewrî reş di gurmije. |
| Eyba xelke tepisî ye, ya min reqisî ye. |
| Eyba xwe bilcil dike. |
| Eyd e, be qeyd e. |
| Eynî jin, weynî jin, dîsa jin. |
| Eysike ji xwe sike. |
| Ez axa tu axa, ke golika bibe nav baxa. |
| Ez ber te, Xwede li ser te. |
| Ez bi dua çenebum ku, bi nifiran jî bimirim. |
| Ez bi te, tu bi min, em tev de bi Xwede. |
| Ez bum gur, min male, dine xwar, min çiyî te xwar? |
| Ez cehşika pê çi dikim |
| Ez çi bikim, kurke min ne sor e. |
| Ez çiqasî ji belaye direvim, bela te linge min diale. (li min digere) |
| Ez dengek pir tehl dibîzim, gelo tu dizanî çi deng e |
| Ez dibejim “bira”, ew ji min re dibeje “kirîv.” |
| Ez dibejim as ye min e, tu (ew) dibeje dora min e. |
| Ez dibejim bibim qeymeqame Gîhadîne, ku ew nebe, gavaniye Cucane deste min maç dike. |
| Ez dibejim ewr tune, tu dibejî we baran be. |
| Ez dibejim ezman sayî ye, tu dibeji (we) siliye bibare. |
| Ez dibejim hirç va ye, ew dibeje reç wa ye. |
| Ez dibejim stewr e, tu dibejî bidose. |
| Ez dibejim xudim im ew dibeje çend zaroyen te hene. |
| Ez dibem bila ez dewlemend bim, ku ew nebe feqîrî (xizanî) deste min maç dike. |
| Ez didime gula ges, ew dibe: “Bide min keleme res.” |
| Ez dikim li te dibare. |
| Ez dixwim li te digivire. |
| Ez diz berdidim, diz min bernade. |
| Ez dizanim av li ser çi re diçi le bele nabejim. |
| Ez dizanim çend revî (ruvî) di hure te de hene. |
| Ez ez im, tu tu yi. |
| Ez ezmana le digeriyam, li erde ket deste min. |
| Ez hatim daweta te tu hatî diziya min. |
| Ez hêdî diçim bela digihîje min, zû diçim ez digîjim belayê |
| Ez hêdî diçim, bela digehe min; ko zû diçim, ez digehim belayê |
| Ez hevrîska bi don im, zu ji min ter dibin. |
| Ez ji te re, tu ji ke re? |
| Ez ji te xilas bum, tu ji emelen xwe xilasnebî. |
| Ez kelê rojekê bim û ne mangê hezar salî bim |
| Ez ker, te pener. |
| Ez kevir, tu tevir. |
| Ez kor, tu kor, ke mehîr bibe jor. |
| Ez ku bizanibim eze kinge bimirim eze ava xwe germ bikim u kefene xwe bibirim. |
| Ez li daweta diz im, diz li diziya peze min e. |
| Ez li zik dixim, ew dibeje: “Wey pista min!” |
| Ez mer, tu mer, kî ye ji me ser? |
| Ez mîr tu mîr, ke soqil hemîr. |
| Ez nakim mera, kunda nakim dewsa sera. |
| Ez namirim bi ve derbe, eze bimirim bi ve kerbe. |
| Ez ne biçukê bira bim, ma kuçîkê heft kerîya bim |
| Ez ne kewe dafika (dafen) te me. |
| Ez neyî pirî text im. |
| Ez pener tu ker. |
| Ez pîvaz naxwim, ew dibeje ware sekir bixwe. |
| Ez rim im, naçim tere. |
| Ez singekî dikutim, tu hebinekî devejiye. |
| Ez sirkeke dikutim, tu hespekî le giredidî. |
| Ez tirmînî ji te re dibejim, tu yarhezokî li min vedigerînî. |
| Ez xwe bi tehta digirim, ew jî hatiye xwe bi min digire. |
| Ez yekî dibejim, tembura min yekî dibeje. |
| Eze bixwim wî xwerdî, tu ye bimirî bi wî derdî. |
| Ezî be bistan (bostan) im, le bi seqlor (seqelor)_ im. |
| Êzing nabe text. |
| Ezîz miriye, gewrî nemiriye. |
| Ezmane sîn ser da girt (girtiye). |
| Ezo ne ezo, dezmala gul gevezo. |
| F |
| F |
| Fêda çavekî bi çavekî tune |
| Feqîr bi feqîran re bizewicin we parsek je çebin. |
| Feqîr çun diziye heyv di evar da derket. |
| Feqîr çun xwe darda bikin, le nerin ku dewlemend li hewa badibin. |
| Feqîr u jar, wek par u perar. |
| Ferhekî şêra , şêr e |
| Fermana devan hat, rovî reviyan |
| Fermana dewe derket rovî xwe vesart. |
| Ferxekî şêra, şêr e |
| Fêtokî li mêran, kenokî li jinan nayê |
| Filankes cila helisiye |
| Filankes cila şil e |
| Filankes çav pîs e |
| Filankes dij bijok e |
| Filankes gelaj e |
| Filankes gur e ewîdiye |
| Filankes hirçê dehlêye |
| Filankes kerê bar e |
| Filankes kevirê binê bîrêye |
| Filankes kevirê reş e |
| Filankes manga bi gaye |
| Filankes mirîşka gêj e |
| Filankes miya fisineye |
| Filankes neynûg tune xwe pê bixwirîne |
| Filankes zaca Helebêye, teniya bi don e |
| Filankesê qey kezeba gur xwariye |
| Filankeso bûye gurê dev bi xwîn |
| Filankeso çav li der e |
| Filankeso çav li roja reş e |
| Filankeso dibêjî qey qîza bi keziye |
| Filankeso kore mar e |
| Filankeso mêş jê naêşe |
| Filankeso reşikê şevêye |
| Fileh gotiye: “Aqile Kurda ye pesîn li sere tajiya min ye pasîn li sere minba.” |
| G |
| G |
| Ga bike ga bixwe, le tane u tolik We çi bixwin? |
| Ga dibe cem kere. |
| Ga dikirim dibe golik, genim diçînim dibe solik. |
| Ga guhirande bizine, bizin jî guhurande mirîske. |
| Ga ket, boçik li xwedî. |
| Ga mir kêrê lê pir bivin |
| Ga radikin, golikan li pey dixin. |
| Ga u golik tev derdane (derdaye). |
| Garise hur ji kefa deste wî narije. |
| Garise xwe nede li ser warise wî. |
| Gava dê bibe damarî, bav dibe filê kavarî |
| Gava dewlet birêse, ga golikê dialêse |
| Gava kuçik beziya gur, gur mir. |
| Gava mêvan tên behra xwejî bi xwe re tînin |
| Gava xêr dibare guyê sêwiyan tê |
| Gava xwedê bide ha rakeve, ha rakeve, gava nede ha li bakeve, ha li bakeve |
| Gava Xwede ji yekî re lev tîne nabeje tu kure keyî? |
| Gavan ber bi mal e, jina gavan şixulkar e |
| Gavan ber bi mal e, jina gavan şixulkar e |
| Gavan hat zeviye, jina gavan nu bezî tesiye. |
| Gavan xeyidî nane xwe berhev nekir, hew dizanibu gundiye hevudu qir bikin. |
| Gavan xeyidî neçu ber garane, hew dazinibu deware beste bimîne. |
| Gayê bor ra fîtik mane ye |
| Gaye cot e, le bele cot nake. |
| Gayê çê bi boran, mêrê çê bi xeberan |
| Gaye min e, ez xuysete wî dizanim. |
| Gaye qermo bi heft çermo. |
| Gaye reso te çi xwariye? Tirso! (Gaye reso kîdera te dese?) |
| Gayê sor sortiya xwe bernade |
| Gayê zexele timî li mexele |
| Gayek u nanek li ba wî/ we yek e. |
| Gayek u sevek li ba wî/ we yek e. |
| Gayîn li Muso (Gewro), cirm li Îso. |
| Gaz jî di dest te de ye, top jî, çawa dipîvî bipîve. |
| Gaziya dû siwaran, nagihîje xweyê xwe |
| Geh tîr dike, geh rehn dike. |
| Gelekan nede bi hendekan |
| Genim kkete çala nare mala |
| Ger bi min e, ji bo min e. |
| Ger mirov xiraba nebîne, başa bi bîr nayine |
| Ger ne fend e, ev çi dar u bend e. |
| Gere Çar lîtir qûna mere hebe, mera karibe bi Çar qurişa têde cî bidê |
| Gerî, dirî. |
| Geriyam li dine, xilas nebum ji mirine. |
| Germ e, cilik serm e, sar e, cilik star e. |
| Germ e, kel u cil serm e, sar e, kel u cil yar e. |
| Germ germa tuyan e, kef kefa rutan e. |
| Gesine çave xwe de nabînit, derziya çave hevale xwe de dibînit. |
| Gewenda têr xwar, yê li dolê xin. |
| Gewriye ru sare, te da çi çu xware, çi neçu xware. |
| Gîha li ber gur e, gost li ber berxe ye. (mîhe ye) |
| Gîhaye rabe liser tûpî xwe birize |
| Gîhistime ke “merheba”, ji xwe re tîne heft heba. |
| Gileya bi gu ye, ne bi destan ne bi devam te vekirin. |
| Gilî heye, gilîçî (gilîkir) tuneye. |
| Giliya je derdixe. |
| Giliyen (gotinen) wisa dibeje ku pe pore mirov sipî dibe. |
| Giliyen wî li ruya xistin. |
| Giraniya xwe danî ser. |
| Girar bi xwê, xwê bi tem |
| Girara ser bi dew e, dixwî nexwî ew e. |
| Girarar ku para min tev tunebe, bila serîkî sa di navda be. |
| Gire xwe pe desten min derman neke. |
| Gireka wî pist heçike ket. |
| Gist bire bire ne, kure Mistefe ne. |
| Giyayê qeracan, malê muhtacan |
| Go kerengo warê te go ba zane |
| Go ziyaretê min gelek caran bi derewa bi te sond xwar, go min jî gelek caran mal li te xerakiriye, lê tu bixwe nizanî |
| Go ziyaretê: Go “gelek caran mala te xerab kiriye, lê tu bixwe nizanî”. |
| Golik e, diçe li cem gaye mezin rex dike. |
| Golik tune bimije, xesu tune bikuje. |
| Golikê beş ma li devê deriyê reş |
| Golikî pîs ê li xwedana vegere |
| Gorî make, golik pake. |
| Gost hîstiye, li pey serpiyan ketiye. |
| Gost li ser post te hur kirin. |
| Goste berxan e, li ber çavan e. |
| Goste berxan naxwe le pariye xwe di nav avsore datîne. |
| Goste ciwanan dixwî tu zanî, goste pîra dixwî tu zanî dile te (ku) disewite tirsikan jî dixwî tu zanî. |
| Goste diziye naxwe le pariye xwe di avsore dike. |
| goste min bidin ber kera. |
| Goste min sor e, li xelke xwes nayem. |
| Got ha got; got: “Çi got?” Got: “Kere kundir kot.” |
| Got: “Apo jina te kevn e.” Got: “Ji minetan çetir e.” |
| Got: “Apo sa tu girtî!” Go: “Lawo apo çi se ye?” |
| Got: “Bavo dema zereke bu te çima nestand?” Go: “We çaxe yeka me tune bu le niha pence me hene.” |
| Got: “Bavo eze buhakî wisa bejim ku tu kes nikaribe te bistîne.” |
| Got: “Bavo eze te bifrosim.” Got: “Lawo mirov qet bave xwe difrose?” |
| Got: “Bavo hirçe hek kir.” Got: “Lawo hirç heywanek no ye, hek kir hek kir.” |
| Got: “Bavo min dizek girtiye!” Got: “Lawo berde.” Got: “Bavo ez wî berdidim, ew min bernade.” |
| Got: “Bira welleh min nave tu bimirî, bele min dive her daîm kodik li dest te be.” |
| Got: “Çave te kedirxist?” Got: “Merive min derxist.” Got: “Lewma wisa kur derxist.” |
| Got: “Daye tu çima min dihejînî?” Got: “Lawo yeke jî daye dihejand.” |
| Got: “Erebo quna te res e.” Got: “Male min ew e.” (ev e) |
| Got: “Ev çi ye tu diçînî?” Got: “Kenge hesîn bu te bibînî.” |
| Got: “Ez ji kuçike xwe himî meraniye bum.” |
| Got: “Ez ku bibim dengbej, gere bi çave axa li xwe binerim.” |
| Got: “Ez zike te dixim, tu dibejî: Wey pista min!” |
| Got: “Eze sirke çebikim.” Bu ereq (araq). |
| Got: “Ke dinya dot?” Got: “Ye kirî u firot.” |
| Got: “Ke mirî vegerandin?” Got: “Yen ku çun serxwesiye.” |
| Got: “Ke mirî zivirandin?” Got: “Yen ku dil azirandin.” |
| Got: “Ke rakirin mirî?” Got: “dila pirsî.” |
| Got: “Keçelo te sere xwe sust?” Got: “Min huna jî.” |
| Got: “Kîjan millet bas e?” Got: “Mirove bas bas e.” |
| Got: “Kuçik çetir e, an beraz?” Got: “Nelet li herduyan jî be.” |
| Got: “Lawo min ji te ra negot heviya Xwede bihele.” Got: “Bavo heke heviya Xwede bima, mela we he gelekî diya min biga.” |
| Got: “Mal bi guyo!” Got: “Çi bikim kebanî ji mala te ye.” |
| Got: “Malo xwede bi te ra.” Got: “Xwediye min jî.” |
| Got: “Mirtivo bistire!” Got: “Tiliya min kul e.” |
| Got: “Pîre tu ji careke re çawayî?” Got: “Çi zanim pes malan e.” |
| Got: “Te dinya çawa dît?” Got: “Wek dile xwe.” |
| Got: “Tu ji çi ewqas camerî?” Got: “Ji necameran.” |
| Got: “Wekî kes li pista min hebuya, te nikarîbu li min xista.” |
| Got: “Wekî min li dîke xwe bipirsiya, gaye min nediçu.” |
| Got: “Wekî pista min kes hebuya te nikaribu pista min bixista.” |
| Got: “Xwes xeber e, le min je ne bawere.” |
| Got: “Ziyarete min gelek caran bi te derew sond xwar, te tistek li min nekir.” Got: “Min jî gelek caran mala te xera kir haya te pe tune?” |
| Gotin bas e bas, çu di curne gund de rî. (rît) |
| Gotin beje negot, du re bi xwe got u denge xwe nebirî. |
| Gotin beje negot, pey da çu li ser kulîk_ got. |
| Gotin mirîske: “Tu keliyî an kovî?” Got: “Ez hevale xwe di sere biste de dibînim.” |
| Gotin pisîke guye te derman e, rî u vesart. |
| Gotin, delalî delalî, çu di sere kaniye de rî. |
| Gotin, here as, çu asvan kust. |
| Gotin: “Ave çima deng ji te te?” Got: “Hevale min kevir e.” |
| Gotin: “Bave te ji birçîna mir.” Got: “We je re sorba birinc çebikira.” |
| Gotin: “Bave te ji nezda mir.” Got: “Ka hebu (ku) min nedaye?” |
| Gotin: “Bave te syaran kust an peya?” Got: “Ew ku kistin, ha siwaran ha peyan.” |
| Gotin: “Biraye te bu axa.” Got: “Ji min re çi jina wî bu xatun.” |
| Gotin: “Biraye te mirovekî çawa ye?” Got: “Min pe re hevaltî nekiriye.” |
| Gotin: “Dijmin hat.” Kor got: “Min qeratiyek dît.” Topal got: “Em birevin.” Ker got: “Min dengek bihîst.” |
| Gotin: “Gaye te dizîn!” Got: “Wey dîke min.” Gotin: “Çima wisa dibejî?” |
| Gotin: “Gogelisk (kelkele) cîhe te kîdere?” Got: “Ba dizane.” |
| Gotin: “Gurî çima pore te tune?” Got: “Pore xaltîka min gur e (pir e).” |
| Gotin: “Guro eme te bikin sivane berxan.” Got: “Ez ji siuda xwe ne, bawer im.” |
| Gotin: “Kero cehsek (dehsek) çe bu.” Got: “Bare min li min e.” |
| Gotin: “Kero ji te re dehsek bu.” Got: “Eme min kem bu, bare min zede bu.” |
| Gotin: “Kero kero ware em te bibin bihiste.” Got: “Ma givzonek li wir heye?” |
| Gotin: “Koro te çi dive?” Got: “Çavek jîr, parîkî don.” |
| Gotin: “Kul hatiye gund we ji her male du kesan bibe.” Hemî kesî çave xulam niherî. Xulam got: “Bele yek ez le ka ye din?” |
| Gotin: “Kusî tu çima wisa pîsî?” Got: “Xwede qedera min wisa nivîsî.” |
| Gotin: “Pisîka xalo hat te, ha pisîka xalo hat te!” Got: “Ca berdin bila pisîka xalo be min lo!” |
| Gotin: “Pisîke guye te derman e.” Pisîke rî xist xerman e. |
| Gotin: “Piso guye te derman e.” Firiya çu ezman e. |
| Gotin: “Qehpe tu çima ber nagirî?” Got: “Yek çedike yekî din xera dike.” |
| Gotin: “Ruto mala bar kir.” Got: “Teysta min li piçenga min e.” |
| Gotin: “Terziyo (cilfe) malan bar kir.” Got: “Derziya min li sere min ra ye.” |
| Gotin: “Tu ji ku yî?” Got: “(Hela) he nezewicîme.” |
| Gotin; “Betalî merkuj e ha merkuj e, ha ku merek kust.” |
| Gotina bikeve nava du lêvan dikeve nava du gundan |
| Gotina xweş buhara dilan e |
| Gotine rovî: Rovî girî û got: “ne bawer im” |
| Gotinen wî bi heft bar hingiv ve naye xwarin. |
| Gu ji rexe re dibeje: “Delale ber dile min.” |
| Gu kirin nav kaxa. |
| Gu li ruye mirov didin, neynike jî didin ber. |
| Guh ker buye, ziman lal buye. |
| Guh pe nake. |
| Guhdirej ji bo ziyandayîn xwediye xwe gewerbuna xwe dixwaze. |
| Guhe gura nîsanî hev didin. |
| Guhe gura pe (me) nîsan dide. |
| Guhe wî dilivin. |
| Guhe wî hej li ser çingîniya sujine ye. |
| Guhe wî/ we kisandin. |
| Gul li gulê dinêre sor dibe |
| Gula ges bî, neçilmisî. |
| Gulan e, dew li cem hemiyan e. |
| Gulan e, singîniya dasan e. |
| Gulî direj e, aqil(î) qirej e. |
| Gundê bê rez, konê bê pez, mirovê bêje ez û ez hemî ne tu tişt e |
| Gundê bê rez, konê bê pez, mirovê dibêje ez û ez, hemî ne tutişt e |
| Gundek e, qilorekek e. |
| Gundek e, rindek e. |
| Gunehe xwe jî bi deyn nade. |
| Gur bun seye qiyamete. |
| Gur çi dizane deve buha dike. |
| Gur got: “Hevalo, germ ne ev germ e, dema ku xwediye golikan da ser me, hevraz u berjer da ber me a we çaxe germ e. |
| Gur hata diyara, hewar kete hezara. |
| Gur hate diyara, delil hale jara. |
| Gur hate nav malan, wey li hale feqîr u jaran. |
| Gur hay ji zexma xwe hebuya we dine xera bikira. |
| Gur ji baranê bitirsiya, wê ji xwe re kurk çêkirana |
| Gur ji birçîbuna nikaribu reva here, digotin: “Mîratî wisa xwariye ku, nikare bin zike xwe de reva here.” |
| Gur u hirç bun destbira, dinya bu mehdî zeman. |
| Gur yarî xwe navê |
| Gur yarî xwe navê. |
| Gura kere Hesen xwariye, ne gazî ye (gazine) ne hewar e. |
| Gura xwaran purt ji bimîne bas e. |
| Guran xwariye hirç mane |
| Guro bila tu gur biyayî, bila te golika min bixwara. |
| Guro hijaro! |
| Guro nemre buhar hat,kero nemre qîvar hat |
| Guro vexe, qijike bixwe. |
| Guye hisk dicun dicun, li eniya mirov didin. (li pesa mirov didin) |
| Guyê mişkan di qulikên dîwaran de pir in |
| Guze xwe hesab dike, seve xelke hesab nake. |
| Guzen puç li ser sere wî (min) diskenin. |
| H |
| H |
| Ha (wa) dikim de dimire, ha dikim bav dimire. |
| Ha dev got, ha qûnê got |
| Ha Keçel Hesen, ha Hesen Keçel. |
| Ha kevir li cer ket, ha cer li kevir ket. |
| Ha kulî xwar, ha Qulî xwar. |
| Hale me ne (tu) hal e, kirina tejî serbar e. |
| Halî wî buye hale qolo. |
| Hasil gîha ye Mûsil. |
| Hat ji derda tompiz di berda |
| Hat ji karê, nehat ji malê. |
| Hat ji newalê bû xwedî malê |
| Hat ji palê, bû xwediyê malê. |
| Hat kurê malê, nehat ziyana salê. |
| Hat nav mala tirî, Zeyno da bêjingê li dor bênderê zivirî (fetilî) |
| Havîna to xwar, zivistana gû xwar. |
| Hay lê hat bazirgan e, hay lê nehat xwediyê gayê wêran e. |
| Haya wî/ wê ji dinê tune. |
| Hayê li min hayê, hevirmis hatiye bi livaye, xwediye livaye (kor e) dil bernaye. |
| He di kaniya xortan da av venexwariye. |
| Hebe Erebî ye, tune be mirtiviye. |
| Hebe erebiye, tunebe mirtibiye |
| Hebe, kure kere be. |
| Hebek kuncî ji dest narije. |
| Heca (îca) tu ne nimejkerî, pexwas bîne. |
| Hechecke li silav hecek. |
| Heciye bere, gula zere, heçiye pasiye hela dehse. |
| Heciyen me çun Letere, me got mereke je dere hat dîsa ew kere bere. |
| Heçî li hespê hevalan siwar e, herî peyar e |
| Heçiye dizane, ji xwe dizane, heçiye nizane dibe qey baqe nîsikan e. |
| Hedad_ e, nikare ji xwe re mefteke çeke pe dere xwe dade. |
| Hedî diçim bela digeheje min, zu diçim ez digehejim belaye. |
| Hedî diçim dibejin gej e, zu diçim dibejin bij e. |
| Heft bave çe, illeh sîre de. |
| heft Bave çe, tim şîrî De |
| Heft caran gîsine xwe le dide. |
| Heft çîroken hirçe hene, her heft jî li ser hirmiyene. |
| Heft çîvrokên hirçê hene, her heft jî ser hermîyê ne. |
| Heft hevling ro da çun, yekî dest nevete yekî. |
| Heft hevling xistine bin nekebe gotin: “He cîh heye.” |
| Heft jinen esîre civiyane (rajane) barekî hiriye, gotin: “Wey li me bekesan!” |
| Heft mêrên beriyê çûn barê heriyê |
| Heft soberiyê kerê hene, dikeve avê ji bîr dike |
| Heftê çê bazdan hewşê |
| Heftyaro, li ber çavan diyaro. |
| Heka wî li dirane xwe xistiye. |
| Heke berane bisko ba, we li nav peze bavo ba. |
| Heke çemil dike. |
| Heke ga bike ga bixwe meriye jî goste xwe bixwe. |
| Heke ji ber sa hestiye kewan bimîne. |
| Heke ji te re direj be, ji min re erde re dikise. |
| Heke mirov ji rezek tirê xwaribe, nabe mirov pişta xwe bidê |
| Heke ne fend e, ev çi dar u bend e? |
| Heke qun bi qune be, bila qun li cîhe xwe be. |
| Heke Xwede got qule min yerî, ez dizanim pez ji ke re didim berî. |
| Heke ya min/ wî bikira niha hustuna wî zer bu. |
| Hela he kape goliktiye di stude ye. |
| Hela he kîr li diriye neketiye. |
| Hela he maste ser bi sîr nexwariye. |
| Hela he rastî helikresan nehatiye. |
| Hela he sere wî di kevire Selîme neketiye. |
| Helaw ji jîrêzê çênabe |
| Helaw ji şîrêzê çênabe |
| Helhela gavanan siwariya kerane |
| helûnê Mişkî kur, ê berê kola ye |
| Hema bila di eyare xwe de bixisxise. |
| Hemi çukan hejir bixwarana, lib ji sax u hebleriyan ra nedima. |
| Hemî fileh, ne Îso ne. |
| Hemi riyan dizanî riya bajer nizanî. |
| Hemû mêr nabin şêr |
| Henek dibin genek |
| Henekê wî henekê hirçan e |
| Heq hebuya , Emer Bende mehr nedikir. |
| Heqe Elî dixwaze ji Welî. |
| Heqe xwe jî dide, sere xwe jî diskene. |
| Heqiye di deste neheqiye de bare-bar e. |
| Her êrek bi lepê xwe ye |
| Her pexemberî bere dua li xwe kiriye. |
| Her qazî bixwe razî |
| Her teyr b refa xwe re ye |
| Her tim naser nayê, û qirş û qotikan bi xwe re nayêne |
| Her tişt bi ziravî dişkê, mirov bi stûrî |
| Herana ritlek genim re çi sîs, çi tevere? |
| Herçi jar e, li havînê jî sar e |
| Herçî jar e, li havînê jî sar e |
| Herçî li hespê hevala siware herî peyare |
| Herdu jî ruye hevdu dison. |
| Herdu jî tuyî deve hev nakin. |
| Herê diziya bizinê. |
| Here ser kaniye, kaniye (le) zuha bibe. |
| Hereket kor e, ziman zor e. (sor e) |
| Herin şênahiya, pirskin ji zarokan |
| Herke yekî got: “Mala min ya te ye.” Ma te agir berdeyî? |
| Herkes xwe li ronahiyê digre |
| Herne kure, li min mikure. |
| Hersim bi qeriyê dibe helaw |
| Hertişt ji ziravî dişkê, mirov ji stûrî |
| Hesike ji negre re got: “Nava te teniye, negre got: “Tu di nava min de diçî u teyî?” |
| Hesin bi sarî dicu. |
| Hesinê bi asas ns dibe çakû ne jî das |
| Hesinê germ bi hilmê germ nabe |
| Hesinekî bavejin ber linge wî/ we. |
| Hesp bi hevsaran, mer bi qiraran. |
| Hesp ji dest çuye, li pey hefsar ketiye. |
| Hesp li ser çar lingan re diçe, le dîsa jî lingen we disimite dikeve. |
| Hesp tune afir çedike. |
| Hesp tune hefsar digere. |
| Hesp tune zîn dikire. |
| Hesp u kesp li nik (ba) wî yek in. |
| Hesp ya min e, ez xuysete we dizanim. |
| Hespa min sîwar be le, piste neesîne. |
| Hespa min siwar be quna xwe te de danegire. |
| Hespê çê zenguyan nagihîjîne hev |
| Hespe çi pelikda te xane. |
| Hespî çê qamci yê di xwe nagîne. |
| Hespî çê qamçîyê di xwe nagîne |
| Hespî çê, li ber xwedana ye. |
| Hestî kere hilnagire. |
| Hestiyê bê minet, çêtire ji goştê bi minet |
| Hestiye ziman tune, digere. |
| Heşe tuneyî ê bi meriya ga û golika biçêrînin. |
| Hêştir ra dibin hev, hêstir û ker di bin lingê wan de diçin |
| Hêştir radibin hev, hêstir û ker bin lingên wan diçin |
| Heştira le pê girêde. |
| Heta (ku) ew be hestire (jî) bize. |
| Heta (ku) male me hebu alem doste me bu, male me xelaz bu, |
| Heta ani serî, heft kiras qetand. |
| Heta aqilê paşî hat ê pêşî çû |
| Heta boçikeke peve girenede nasekine. |
| Heta buk fetilî, dewet betilî. |
| Heta buk xemilî (dawet) govend betilî. |
| Heta cû rast nebe, av nayê berdan |
| Heta çavek derman kir, yek jî kor kir. |
| Heta em bûn çav nas, dinya li me bû xelas |
| Heta genim firîk e, mele sirîk e. |
| Heta hebu dimis, ez mam u tu pis; dema ku nema dimis, ez Motî u tu Bohtî. |
| Heta hebu sillik-millik, dema nema keder kulik. |
| Heta Heleb bû Heleb wexta pîra te çû |
| Heta kirase wî/ we bisewite, cane min we bisewite. |
| Heta ku dew newe şîr |
| Heta ku dîk mîr u tajî kizîr be, tu mevanan li dere male nabînî. |
| Heta li mirinê, çav li kirinê |
| Heta malek ava kir, sahrek weran kir. |
| Heta min xwe nas kir, mal jî li xwe xilas kir. |
| Heta mirine çav li kirine. |
| Heta mirine li ser kirine. |
| Heta nebeje tireq nabeje heq (sedeq). |
| Heta neçe diyare gore, mirin nakeve bîre. |
| Heta qeliya me hebu, Mamik buka me bu; roja qeliya me xilas bu, Mamik çirtek da xwe ji me derbas bu. |
| Heta serî sax dimîne qûn ecêban dibîne |
| Heta şîreta li xelkê dikî |
| Heta tu cehenemê nabînî cenet bi te xweş nabî |
| Heta xanim xemilî, govend fetilî. |
| Heta xidir xemilî, dawet betilî |
| Hetanî min xwe nas kir, emire xwe jî xilas kir. |
| Hêter çiqas jî ji hev dûr herin guhê xwe tim li ser hevbin |
| Hevalbend î nameşe bi bêbext î |
| Hevalî qirikê yî nûkil bi gûyê. |
| Hevaltî, bi rastî. |
| Hevraz tu dikim simbel e, berjer tu dikim rih e. |
| Hey dest e, hey zozan e, esil xwedan e. |
| Hey desta Muse u hey dare derguse. |
| Heya serî sax dimîne, çav ecêban dibîne |
| Heyar dost kêm in, dijminek pir e |
| Heye terk, nîne berk. |
| Heyf li cane çuyî. |
| Heyfa ciwaniye pîrî li pey e. |
| Heyfa ciwaniyê, pîrî li pey e; heyfa heyveronê, şevereş li pey e. |
| Heyfa serê ku çû |
| Heyî yî kanî ye, tûne yî genî ye. |
| Heyrana kuçike gurex, li beriye diewte, li zozane gur miye berdide. |
| Hezar bavê çê, esil şîrê dê |
| Hezar dost kêm in, dijminek pir e |
| Hî çiqas bedew be jî dîsa qusûrek wê heye |
| Hijdehe bihare nagire ji bihare heya bîst u çare. |
| Hijdeye adare nagire ji bihare dur nîne du bohisted befire bene xware. |
| Hijdeye adare, melkejat hate xware peva kir gîhaye bihare. |
| Hilkisiya pere esmana. |
| Him çilike, him silike. |
| Him digirî, him dikene. |
| Him dinale, him vedimale. |
| Him ji dere, him ji mizgefte bu. |
| Him ji kare bu, him ji yare bu. |
| Him ji kere bu, him ji Pere bu. |
| Him ji kirike bu, him ji belike bu. |
| Him ker e, him se ye. |
| Him riya Xwede, him ya însanetiye je stendiye. |
| Him sere xwe diskene, him jî besa xwe dide. |
| Him sil e, him kul e. |
| Him tîr dike him rehn dike. |
| Hîn bûyî ji harbûya zortir e |
| Hîn deve te germ e, deng bike. |
| Hin dikin hin jî dixwin. |
| Hin gotinên pêşîyan ji Kurdên anatolya navîn |
| Hin gotinên pêşîyan ji Kurdên anatolya navîn Herêm: Xelikan (Dondurma) |
| Hin hingiv dixwin u mes bi hinekan vedidin. |
| Hin mirine, hin jî tevakirine. |
| Hinceta kulîlka, çune sulika. |
| Hindik re jî, gelekî re jî nabeje sukur. |
| Hindik rindik (bila hindik, bila rindik). |
| Hinek dikin, hinek dixwin |
| Hingî min kir u got, çerme sa ma firot, Usman u Qemrî min nekir cot. |
| Hingive debeyî, di eyare kuçik da ye. |
| Hirç diye li dû şopê diçe |
| Hirç hat va rez, diz hat va pez. |
| Hirç u govend, rovî u suk kevrojk u dewlok. |
| Hirçe heta xwe de nedît bawer nekir. |
| Hirçek ji rezekî xeyîdiye, ritlek dimis zede buye. |
| Hîv bibe du şevî, herkesê wê bibîne |
| Hîv hîv e, eyb li we jî heye. |
| Hok e, rok e. |
| Holî got Golî: “Heke em milen xwe nedin ber Solî, kulke me nabe ulî. |
| Hoste neçar rabe rune weke hercar. Xwede yeke dergeh hezar. |
| Huke dike muke. |
| Hukumdar bibe pir, di ser ra derbaz nebe |
| Hukumdarê romê hevalê segan in |
| Hur bajo, zu bajo, dur (kur) bajo le ga neesîne. |
| Hure tendur (tenur) dada, qehpe pe veda. |
| Hurik hurik dagirt turik. |
| Hûrik zik dike tûrik |
| Hustiye xwe li ber direj kir. |
| Î |
| Î ku dew kayî ê qunê ji bake |
| Îro doro te ye sibe dora min e. |
| Îro jî mast sibe jî mast |
| Îro roja te ye, sibe roja min e. |
| Îsal dîsa bal kesiv e. |
| Îşkira xwe, şîrîna xelkê. |
| J |
| J |
| Je direvim pe digerim. (Je revim, pe gerim) |
| Je erzan xilas bu. |
| Je ket, pe ket. |
| Je re kap naye avetin. |
| Je re sîr qelandiye. |
| Je xwîn vedirese. |
| Jev direvin, roja reve tev direvin. |
| Jî ave re gotin: “Çima guse gus dikî?” Got: “Hevale min kevir e.” |
| Ji axe pirttir tune ye, mar bi qinyat dixwe. |
| Ji barane revîm, kete ber zîpike. |
| Ji barane revîm, li teyroke qelibîm. |
| Ji behre xilas bu, di çem de xeniqî. |
| Ji ber barane çu ber zîpike (teyroke). |
| Ji ber dilope çu ber merzibe._ |
| Ji ber serî neçu heya sibe. |
| Ji beriya emre xwe xeber dide. |
| Ji beriye te ji min sîr dixwaze. |
| Ji betalî bi sere kîre xwe re dilîze. |
| Ji betalî kera bave xwe da ber dasan (ber keran). |
| Ji bine sola xwe re beje. |
| Ji bitrî hatiye beran. |
| Ji bo çile dixwe kule. |
| Ji bo çile xwe dike (kiriye) gile. |
| Ji bo gurzek gîha, lodeke disewitîne. |
| Ji bo keçeke lihefeke disewitîne. |
| Ji bo miriyen xelke me pore xwe veru, miriyen me mirin me dest avete (ku) pore me nemaye. |
| Ji bo nanekî avranekî (arvanekî) xera dike. |
| Ji bo nefsê ket hefsê |
| Ji bo nefse, xwe daveje hepse. |
| Ji bo xatire xatiran çu ser dine gawiran. |
| Ji bo xatire xatiran, da bare qantiran. |
| Ji bo xatire xweyî, mirov kevir naveje seyî. |
| Ji çav ketiye. |
| Ji çav reviye. |
| Ji çaven xwe bawer nekir. |
| Ji çîze derxist (derbas kir). |
| Ji delava ketin çirava. |
| Ji derda rî berda |
| Ji derdan rih berdan. |
| Ji derve meleye, ji dil ve fileye |
| Ji dest derketiye (reviye). |
| Ji dest derketiye naye. |
| Ji dest ketiye. |
| Ji dest pesîra xwe dadisîne. |
| Ji dest tistek naye. |
| Ji dev gerandin ket. |
| Ji deve ketiye hop hop je te. |
| Ji deve re gotin: “xet”; got: “Ez nikarim qet.” |
| Ji deve re gotin: “Ye (we) te bisînin dawete.” Deve got: “Ev sutiye minî xwar ne layiqî daweta ye; yan we min bibin mese daran an ji bisînin Rewane birinc.” |
| Ji deve re sol dikirin, jojî got pepe min jî. |
| Ji deve wî/ we girt. |
| Ji deve xwe revand. |
| Ji dijminan re zare serîn, pista hisk. |
| Ji dil re derbas dibe… |
| Ji dil xwîn dilop dike. |
| Ji dur ve, di keça mîr ve. |
| Ji erde heta esmîn neheq e. |
| Ji ers u kurs xeberdide. |
| Ji es be serî ar be je bawer neke. |
| Ji esîran esîra me, ji gundan gunde me, ji malan mala me, ji mala me jî ez u birayen xwe, le zede zede jî ez. |
| Ji evda re dost u yar e, ji min ra gure har e. |
| Ji feleke re dikeve dewe. |
| Ji feleke re xeberdide. |
| Ji golike re gotin: “Eme boçika te je bikin ji kesîre nebeje.” Golike got: “Ma ez nebejim we nebejin ka boçika te.” |
| Ji gur birçîtir, ji mar tazîtir e. |
| Ji gur re gotin: “Çima stuye te stur e?” Got: “Ez bi deste xwe dikim, |
| Ji gur u delegure re tu re nema. |
| Ji hal ket. |
| Ji hebek tirî meserekî çedike. |
| Ji heft sala salek sala seyane |
| Ji hekeke çedike qeyxaneke. (qeyxaneke çedike) |
| Ji hekîman re dive (dibe) du fincan yek kase xiraban, yek kase qencan. |
| Ji helîne çu kulîne. |
| Ji hersan ezmana ket. |
| Ji hespê dêhat li kerê nihişt |
| Ji hespê dêhat li kerê nihişt. |
| Ji hespe peya bu, li kere swar bu. |
| Ji hestire re dibejin çoke te xwarin, dibeje qedera min rast e. |
| Ji hevdu re hevrîske ave çedikin. |
| Ji hevdu re mer in, ji xelke re ber in. |
| ji hinekan re besbirlik e, ji hinekan re seferberlig e. |
| Ji hirçekî du eyar dernayê |
| Ji hirçekî du eyar dernayê |
| Ji îne heya îne, çekir cila meîne, ew jî kin e, nagiheje ser qune. |
| Ji jinan ji dotmam, ji suran sure Sam. |
| Ji kaliye jî pîriye, mirin çetir e ji feqîriye. |
| Ji kare jî, ji yare jî bu. |
| Ji ke re dibejim “brawo”, ji min re dibeje “bira xwaro.” |
| Ji kefa mehuja (mewuja) dil çu guhuja._ |
| Ji kerbana xwîn le miçiqî. |
| Ji kere waye ku manker horî ye. |
| Ji kerî por kir herî |
| Ji kevire as girantir tune, bi mixekî radibe. |
| Ji kewjale re gotin: “Tu çima xwar re ve diçî?” Got: “Keysa min hew je te.” |
| Ji kirase cane xwe re ser e. |
| Ji kirinen sex u melan, dîsa rehmet li cahilan. |
| Ji kîse kirim, xwes dibirim. |
| Ji kul u derda, ru u simbel berda. |
| Ji mastî xelkê xwaştir e |
| Ji mehan ji salan mirov carek dibe mêvanê xalan |
| Ji mejburî mirov goste kewan jî dixwe. |
| Ji mela bangdan. |
| Ji mêra nav dimîne, ji ga çerm |
| Ji mêra nav dimîne, ji gaya çerm dimîne |
| Ji meran mere pesîn, ji hacetan simtiras. |
| Ji mewujekî kergekî dikelîne. |
| Ji milka as, ji sineta simtiras. |
| Ji milka aş, ji haceta sim tiraş, ji mêra mêrê dike hîsabê pêş û paş |
| Ji milkan as, ji jinan jinen sas, ji meran meren ne bide pes, ne bide pas. |
| Ji min ketiye, pesiya min dihere (diçe). |
| Ji min re bike, ji xwe re bibe. |
| Ji mîrate re gotin: “Tu diçî kîdere?” Got: “Cîhe ku bikaribim bixim mîrate.” |
| Ji nan u ave qut bu. |
| Ji paniye xwîn nehatiye ku dil bisewite. |
| Ji perxanen wî/ we girtiye. |
| Ji peze pir, ma kavira kur. |
| Ji piran pir, ji hindikan hindik. |
| Ji qara kete bin bara |
| Ji qara kete bin bara. |
| Ji qatutya (xeleya, tune buna) meran, nave dîkan danîn Evdirehman. |
| Ji qehra xwe daveje behra. |
| Ji qireja wî/ we mar vedirese. |
| Ji qurane kirasek xwe kir dîsa ji kesî je bawer nekir. |
| Ji re derketiye. |
| Ji rovî fenaktir tune, ji eyare wî pîstir tune. |
| Ji ruyan heynan, li simbêlan kirin |
| Ji ruye wî jehr dibare. |
| Ji sed axan axakî jî qenc dernakeve |
| Ji sed cîhî birîndar im, edî nikarim bejim sax im. |
| Ji sere hefte heft bave te mezintir e. |
| Ji serê qijikê qelî çê nabe |
| Ji sere xwe zedetir xeberdide. |
| Ji serma (na) heken hesinî dike. |
| Ji sîr tirsiya, pifî dew kir. |
| Ji şorê nabêre rev gerek. |
| Ji te hereket, ji xwede bereket. |
| Ji tirsa kuçikan newere here gund dibe: “Sev res e.” |
| Ji tirsa zirav le qetiya. |
| Ji tivinge re nîsan, ji hespe re meydan. |
| Ji tunebuna seran, rovî xwe nîsan dikin wek meran. |
| Ji weliya perî, ji periya xwelî. |
| Ji weyne jinan çiyaye Cudî xwar buye. |
| Ji xelke re cîh u war e, ji min re erde sar e. |
| Ji xelke re edet e, ji min re qebhet e. |
| Ji xelke re jîr e, ji xwe re kor e. |
| Ji xelkêra hût e, ji xwe re kût e, hevalê ticarê rût e |
| Ji xelkêra xerad e, ji xwe re mal mîrat e |
| Ji xelkêre pispor e, ji xwe re kor e |
| Ji xezalê bezatir nîne, ji rizqê xwe zêde naxwe |
| Ji xezale bezatir tune, ew jî rizqe xwe dixwe. |
| Ji xwediye, ne ji doxêye |
| Jin biriye, he qelen nebiriye. |
| Jin çav li der e, mer xwelî li ser e. |
| Jin çun hewara, mer ketin kewara. |
| Jin derkete ser serî, de avete ber derî. |
| Jin hene wek mirîska kor in. |
| Jin heye zeviya li ber gund e. |
| Jin jî hene, jan jî hene, melhema dilan jî hene. |
| Jin jî henin, jinkok jî henin. |
| Jin jin gotî mer mer gotî. |
| Jin kelehe mêr girtiye |
| Jin qeleh e, mêr girtî ye |
| Jin u mer ser kirin, kemaqilan je bawer kirin. |
| Jin û mêr weke tevr û bêr |
| Jin u mer, tevir u ber. |
| Jina an mal u mer, an tevir u ber. |
| Jina bira weke gura. |
| Jina diya du dotan, dide xwe du lotan ne li vir ne li Cizîra Botan. |
| Jina kofî u kitan. |
| Jina mere çe ye, dine je re de ye. |
| Jina mere xerabe, him diz e, him qaw e. |
| Jina xelke ramusanek, hespa xelke meydanek. |
| Jina xelkê ramûsankî, hespê xelkê meydankî, cilê xelkê roj û dankî |
| Jinbave jina bave, birçîme ber dolabe. |
| Jine dil kir dîwar qul kir. |
| Jine dil kir mere xwe sil kir. |
| Jine ruhike, daye huhuke (buxuke). |
| Jinike got mela: “Mehra min mehkem nebire, ez (yeka) destpe nesekinîme.” |
| Jinikê mêra nênikê mêran e |
| Jiyanek nemir nejî dijî. |
| Jojî deste xwe çeliken xwe dide u dibeje: “pore wan çi nerm e.” |
| Jujî tejiken xwe tîmar dikir u digot: “Ez qurbana purta we ya hevrisim bim.” |
| K |
| K |
| Ka (kaya) kevn u teze dide ba. (Be) |
| Ka bare wî ceh e an genim e? |
| Ka çu, ma dan. |
| Ka ne atebû kadîn jî ne atebû |
| Ka ne ya te ye, ma kadîn jî ne ya te ye? |
| Kal e, le gale-gal e. |
| Kala dide piçenge. |
| Kalbune li min kar kir, xortaniye mala xwe li cem min bar kir, qîza ruye xwe ji min guherî, buka dile xwe ji min sar kir. |
| Kale benefsî, pîre bekesî herduyan li hev pirsî. |
| Kalkî bavên xweşiya, xortkî bavên reşiya |
| Kalo ji min dur here, fiskîniya poze te te. |
| Kalo nemir buhar tê, pîrê nemir pincar tê |
| Kana aqil e. |
| Kaniya dilan, ciwata cahilan. |
| Kape wî mîr hatiye. |
| Kar ket bertila, gu ket (agir ket) rewsa feqîra. |
| Kar şêr e, wextê dest lê dikî, dibe rovî |
| Kara li şunê bizinê li mexelê. |
| Kara li şunê bizinê mexelê |
| Kara necar, qoşilê dara |
| Kara te ji min ra, kerema Xwede ji te ra. |
| Karê gavkî, xemên salkî |
| Karê karkeran namûsa xatûna |
| Kare min bi xelkano, cane min bi heseno,_ male min bi talano. |
| Kare ne ji min ra, baye wî di sere min ra. |
| Kare xwe bi xelke kir, bi nave xwe kir. |
| Karkeran kar kir xeraba benîşt cût |
| Karkirê xwe me, şîrinê xelkê me |
| Karoz-karoz, dîsa kere boz. |
| Kasa xwe kasa dikisînim, ji mamanan (hevalan) namînim. |
| Kasan malêse, bi alastinê zik têr nabe |
| Kavir lîstin Mipîra, seri hekandin |
| Kaxeza gur e, ne kes dixwîne, ne kes guhe xwe dide. |
| Kaya kevin li ba nabe |
| Kaye u dan tev li hev dike. |
| Ke buk e ew pe ra berbu ye. |
| Ke çav sere min dikeve (sere min dibîne) sere xwe bi heft rengan giredide. |
| Ke dinya xwar? Ye di ber ehmaqan de xwar. |
| Ke dîtiye kale bi guhar, pîra ling xirzal, zivistana du bihar? |
| Ke gotiye dewe min tirs e? |
| Ke gotiye dizo malî ava? |
| Ke kare pir kir, keziya xwe kur kir. |
| Ke kir xatun? Mer kir xatun, ke kir darqun? Mer kir darqun. |
| Ke nane min xwar, (ewî) tirba min kola. |
| Ke nîre hevaltiye xwar kir, stuye hevale xwe kul kur. |
| Ke seh kiriye, ke xwendiye? |
| Ke tir kir? Xerîbe gund kir. |
| Ke tir kir? Yen be de u be bav. |
| Ke vegerandin mirî? Yen ku dil kirî. |
| Kebanî bun sise, kodik li ber se. |
| Kebaniya jehatî bila nîve qeliye jî bixwe. |
| Keç u kuren male, gula de u bave. |
| Keça baş rûsipîtiya bavê xwe ye |
| Keça bê bav û dê êvarê diçe sibê tê |
| Keça bê dê wek çiyay bê rê |
| Keça bi Dîna, biçerîne |
| Keça gan nîsan-daye didan. |
| Keça malê bi rûmet e, karê wê bê minet e |
| Keça mîran bi qelenê gavana nayê |
| Keçe ha keçe çi di keçe de ma. |
| Keçe ha keçe çike min di keçe de ma. |
| Keçel bi pereyê xwe helawê dixwe |
| Keçelo mu bi sere te nîne, got: “Keziyen xaltiya min li qune dikevin.” |
| Keçelo nave min nave te, kume min sere te. |
| Keçik çune halhala_ zik tijî, turik vala. |
| Keçika be bav, çiyaye be av. |
| Keçika be de wek çiyaye be re. |
| Keçika li ser kere berî xwe tuyî min kir. |
| Ked kiro, keda xwe nexwaro. |
| Kefa me bi xunave xwes bu, xunave jî kurek mirî anî. |
| Kefene xwe çirand (dirand). |
| Keftaro, li ber çavan diyaro. |
| Kel kelekî biqelmusk e |
| Kelhî ne, bes tistek li mala wan nîne. |
| Kelk li ser kurke xistiye. |
| Kelka xwe, selka tu je xilas nakî, ne sax im, çar liv tu jî texe te de. |
| Kelkelo cîhe te li ku ye? Got: “Ba dizane.” |
| Ken dike, fen dike. |
| Kene be ariye pe girtiye. |
| Kene miriyan pe te. |
| Ker bi gem û hefsar, mêr bi soz û biryar |
| Ker bi hestî nakeve. |
| Ker çi dizane zeferan çi ye. |
| Ker deve wî venake. |
| Ker dikeve, dibeje: “Hella Xwede!” |
| Ker heft avjenî dizane, tere ber ave hemiyan ji bîhr dike. |
| Ker ji lêxistinê re, hesp ji bezê re |
| Ker ker e di cîhkî de dikeve heriye heft salan li wir ra naçe. |
| Ker ker e, di pira qul re derbas nabe. |
| Ker ket heriyê,xwedî girt teriyê |
| Ker kuda here jî kere |
| Ker u gej guhe wî tijî qirej. |
| Ker û hesp li cem hev girêdan ê ji hev û du tir û fisa bêvisin. |
| Ker u kurî li hev zirî. |
| Ker u mekteb? |
| Ker ve best, xem verest. |
| Kera ku bare min ne lebe ez nabejim “ços.” |
| Kera min dimire boçika wî dixwure. |
| Kera xwe bi ker da cilika xwe bi ser da |
| Kera xwe di berika wî de dîtiye. |
| Kerambere ber baye mikur te. |
| Kerê Alîka dagerîne qalika |
| Kere di kurtan de rî. |
| Kere got: “Bar min nakuje, serbar min dikuje.” |
| Kere guhe berxe girt, (dîsa) kere kir zirîn (qarîn). |
| Kere lawe kere, av li bere, bikeve sere, heb ji hebe bike dere. |
| Kere nabe ber ge, ge tîne ber kere. |
| Kere pir bez, bu xware guran. |
| Kere res, li ber danîn qasle zebes, got: “Min dive welate xwes.” |
| Kerê reş dixwe tiştê xweş |
| Kerê şiv li gu. |
| Kereng tên li kaşa, xwarina ker û cehşa, çi dike li mala paşa |
| Kergu dibeze u tajî dibeze, her du jî dibejin: “Ya Xwede!” |
| Kergu ji çiye xeyidiye, çiya haj pe tune. |
| Kerguska xaman e, dev diçere, çav li banzdan e. |
| Kerguske got: “Min da hevraza, tira min bidin cambaza; min da berjera, |
| Kerî berdaye li pey qerus ketiye. |
| Kerî bi kerîtî daye, pey da qerus qeruse. |
| Kero ji te ra dibejim, mevano tu guhdar be. |
| Kero nemire bihar hat, pîre nemire pincar hat. |
| Kero, mevane hero. |
| Kero, weke hero. |
| Keroşk ji çiya xeyidiye, haya çiya jê tuneye |
| Kerra bi gu meke |
| Kes delalya kesî xweyî nake |
| Kes je re (nikare) kirasa biqetîne. |
| Kes ji arê xwaş narive. |
| Kes ji gurê xayin natirse |
| Kes li bave min napirse, herkes li diya min dipirse. |
| Kes nakeve gora kesî |
| Kês nasibî kesî naxe. |
| Kes nekirî, kes nebirî, bi hev sitirî |
| Kes nikare je re solan biqetîne. |
| Kesê jinek bîne, divê an tûrek perê wî an jî barek derewê wî hebe |
| Kese mino, deste mino. |
| Kesên ji cengê dûr e |
| Kesî hevîrê xwe bi kalî nexwariye |
| Kesî negotiye ev mala dizan u xumarbazan e. |
| Kesib dibeje: “Heya sibe bi Xwede ra me.” |
| Kesibe (xizane) be nesîbe. |
| Kesibe asan e rojen siliya dest u piye wan zuhan e. |
| Kesîs hero kata naxwe. |
| Kesîs hîmî kata buye. |
| Kesk e, ruye kebaniye res ke. (Xwes ke) |
| Keso keso carek beso. |
| Kespa helal, ji karkeran ere ava zelal |
| Ket nav dev u diranan. |
| Ket xeberdan, ker da guran. |
| Ketî bi xebatê radibe |
| Ketiye ber destan. |
| Ketiye binî. |
| Ketiye daweta cuna. |
| Ketiye rex. (Dikeve rex) |
| Ketiye zike diya xwe. |
| Kevçiyan nexe (naxe) gurz. |
| Kevçiye çila, nu got: “Bismillah!” |
| keve; ku bu se caran ar di mala te keve. |
| Kevir ber piye te bibe pener. |
| Kevir cer ket wey hale cer, cer li kevir ket wey hale cer; wisa an wisa wey li hale cer. |
| Kevir daye ber dile xwe. |
| Kevir giran e di cihê xwe de |
| Kevir li kewe neket, kew li kevir ket. |
| Kevir li sêr kevir name. |
| Kevir u kuçik li min barî, xer u xwesî li te barî. |
| Keviran giredidin u kuçikan ji berdidin. |
| Kevirê aşê çiqas giran be jî aşvan bi fena xwe wî radike |
| Kevire pesa xwe hursand. |
| Kevire seriyan e. |
| Kevire takese ye, kîjan ceme bar xwar bibe xwe dide wî alî. |
| Kevire xorza ye. |
| Kevirekî hilke, (we) pirsa xwe binke. |
| Kevirên mezin, bi yên biçûk disekinin |
| Kevirî di şuna xwe da giran e |
| Kevirî xwê yî giran e. |
| Kevn e pîr e, ji gotina re bîr e ? |
| Kew firî, qismet birî. |
| Kew li kundir ket, ne kundir li kewe ket. |
| Kewaniye çelek dot. Çeleke sîre xwe ret. Got: “Dile patise ji me xera buye.” |
| Kewen lisandinî, wek kelandinî. |
| Kewkiye pasîn li tesikan e (gehan e). |
| Keysa te ku hat, fersend u xebat. |
| Kezeb çiqa şêrîn be, şîret jê şêrîntir e |
| Kî dike kî dixwe? |
| Kî dixwe kî li xwe dixe? |
| Kî diya min mehr bike, ew bave min e. |
| Kîder tav be kurke xwe li wir radixe. |
| Kîder xwar e, ew der ji min re war e. |
| Kîdere komek, we dere kedek. |
| Kilek run li ser dile xwe da. |
| Kinca hevalan ro danek, hespa hevalan meydanek. |
| Kinç şîva hatin, perispanga vegerandin. |
| Kir nekir tu re te re nedît (dernexist). |
| Kirase be pasuk (pastî) dixe hurtiye mirov (di hustiye miroav de datîne). |
| Kirase kires e, qusase quses e. |
| Kirasên orispîya si û sê ne a yêkî li xwekke 32 ya li hevalake. |
| Kîso avruya masî naxwo |
| Kitik ne li mal e, nave misk Evdirehman e. |
| Ko agir li çiya ket, ter û hişk tev de dişewitin |
| Ko kela şorbê çû, behayê hesko perêk e |
| Ko ker ket heriyê, xwedî wê rahêje teriyê |
| Kone resî dev jev e, ne nan e, ne av e. |
| Kor bi nefs be, yeka tenê bes e. |
| Kor çilo li Xwedê dinêre, Xwedê jî werge lê dinêre |
| Kor çilo li xwedê dinêre, xwedê jî wilo lê dinêre |
| Kor gote kor: “Min çave teyî kor çikiro.” |
| Korbe jî, kulbe jî cixarekesekî tejmeul e. |
| Koro tu li min binere çavekî, ez li te binerim herdu (du) çavan. |
| Ku be çenge min te bibînî renge min. |
| Ku bexte etîman hebuya, bave wan zu nedimir. |
| Ku çingiya tas, ha vir, ha rast. |
| Ku hat malxwirê malê, ku nehat qeda li salê |
| Ku xwedê li hev anî, nûrê dikim kevanî |
| Kucik diewtin karwan diborin |
| Kuçik çi dizane çarix çiye. |
| Kuçik hestiyan dixwe haj quna xwe dike. |
| Kûçik ji ku bitirse, wê de direyî |
| Kuçîk, kuçik e. |
| Kuçike me ye, li ber dere xelke direye. |
| Kuçikî bi zorê bişînî pêz xêre nabe |
| Kul u kor li hev civiyan (vehewiyan) li dikana Evdilor. |
| Kula dilan e, xeftane milan e. |
| Kula Mendo, kulor in. |
| Kulav guyo malî ava. |
| Kulek xwar e dû rast e |
| Kulinge wî serî care li cîhkî dikeve. |
| Kum avetin, ser xwestin. |
| Kuma daynîn pirsa je bikin. |
| Kume Belo li sere Celo (ye) ye Celo li sere Belo. |
| Kume min ji rastiye qetiya ye. |
| Kume Xiço li sere Piço, ne hat ne diço. |
| Kume xwe bi xweliye ve daye sere xwe. |
| Kume xwe daye tel. |
| Kume xwe xwar kiriye. |
| Kund çêlika xwe dixwe, û paşê bi ser de digrî |
| Kund dibeje ez ew qas im le aqile min jî ew qas e. |
| Kundirî pîs, dendikên xwe pir in. |
| Kura zer bu, kura der bu? |
| Kure mino ne ji mino, roja koçe bare mino. |
| Kurek heye gula bave, kurek heye kula bave. |
| Kurî li felan, xwarzî li xalan |
| Kurk ketiye mejiye wî. |
| Kurm di sere wî de dilive (dilivin). |
| Kurm ketiye dile wî. |
| Kurmance nezan got: “Bila bibe erzan,heta ku dev u deling le bune pizdan.” |
| Kurmancî ter e, xew je re xer e (xew je re çi ye?). |
| Kurme sîrî heya pîrî. |
| Kurmî darê yî ji darê |
| Kurmi darê yî ji darê. |
| Kurtikî çuxe dew tune bixwe. |
| Kusî heken xwe dixe bin axe u dibeje: “Heke ji Xwede re dive we çelika derxe.” |
| Kûsi misk naxwe |
| Kusiyan ji delava xezale av venexwarin. |
| Kustiye di ber xelke de ye. |
| Kuştiyê di ber xelkê re |
| Kutilka min jî ji Berfo ye. |
| Kutte bi ta ketiye. |
| L |
| L |
| Lawe Mence çu qezence. |
| Lawike Engorî, nabe memure Stembolî. |
| Lawikê malê çû eskerê hat ku kerê berê |
| Lawike Qureysî, kes nîne pis neesî, bele xîret namuse dikesî. |
| Lawo li her dere ji xwe re maleke çeke. |
| Le dev xwar kirin (dike) |
| Lehat bas hat, lenehat je nehat. |
| Lehat bazirgan e, le nehat xwediye gaye weran e. |
| Lelîxan e, xwediye kired giran e. |
| Leskere Rome ye, nan li ser çoke ye. |
| Lev li erde re dikise. |
| Leva xwe le xwar dike. |
| Levek erde ye, yek li esmîn e. |
| Lexistina koremarî, ne dîtana deyndarî. |
| Li alîkî sahî ye, alîkî sîn e. |
| Li bejne neherî bi zeran kirî, laçik vekir sere gurî. |
| Li bejnê nêrî, bi zêra kirî, laçik rakir kertkê gurî |
| Li ber çava buye mare res. |
| Li ber defa bedeng dilîze. |
| Li ber defa cuna direqise. |
| Li ber ruya buye perde. |
| Li ber tira wî dilîzin. |
| Li Bexdaye xurme zef in ji min ra çi ye? |
| Li ceheneme sîran dikutin, tu kilaman dibejî. |
| Li ceheneme sîran dikutin, tu kulora dipejî. |
| Li deriyê kesî nexe bi tilîka, bila kes li deriyê te nexe bi mîrkutan |
| Li deve wî/we dinere. |
| Li dîna temasekin an sahiya an sîna. |
| Li dû bîhna kebabê çû, rastê daxkirine lingê kerê hat |
| Li dur geriya, li nezik dît. |
| Li ezmanan geriya, li erde dît. |
| Li gora makê golik pak e |
| Li gorî make, golik pake. |
| Li kere mirî digere (ku) nela je bike. |
| Li kerê mirî digere ku nalan jêke |
| Li kere siwar buye, li kere digere. |
| Li koriye li kaliye, mirin çetir e ji feqîriye. |
| Li ku mefaye li wir bav û biraye |
| Li malê tune dînar, navê keçikê hezar |
| Li mexel piskul tune, li pireze deve tune. |
| Li mine li mine çi bikim dernakeve li ber hukme jine. |
| Li mine li mine, rovî naçe kune. |
| Li pişt baranê qaçil dike |
| Li ser boçike hesin dibe. |
| Li ser çavan re birî hene. |
| Li ser çi de mîz bike we zuha bibe. |
| Li ser dîware alebile sekiniye. |
| Li ser me bû roja reş |
| Li ser riya Helebe nale kera dipirse. |
| Li ser tiliya mirov de mîz nake. |
| Li ser tiliya xwe ve dide lîstin. |
| Li şunê hespa ker nêna girêdayin. |
| Li vir teq, li wir teq, heta çune dinya heq. |
| Ling kiriye soleka teng. |
| Ling le hilda ye. |
| Ling li qeydê çav li seydê |
| Linge dîk di nav tase de tîtiye. |
| Linge gur girtin avetin nav koza berxan. |
| Linge qijike sikenand. |
| Linge rovî girt avet nav holîtka mirîskan. |
| Linge wî di nav zike wî de ye. |
| Linge wî erd girt. |
| Lingek li ve dine ye, lingek li we dine ye. |
| Lîstina pisîke ye, mirina miske ye. |
| Lolo lolo ji min re ji lolo. |
| Lomekaro, gunehkaro. |
| M |
| M |
| Ma (çima) hespe tu revandiyî? |
| Ma (tu) herfa qurane ye? |
| Ma alîkî cendek helal yek heram e? |
| Ma dar tehl e, bere dare sirîn e? |
| Ma dermala sor me sandibu pey. |
| Ma dîna şorek bi ber nekeve kûra kêçek bi dest nekeve. |
| Ma ev guye henakan e? |
| Ma eze herim ser gulen sor? |
| Ma ga dike, ga dixwe? |
| Ma gotina te kerta kevire? |
| Ma min ev ruye xwe di as de sipî kiriye? |
| Ma ne xwîn e? Ha ji dest, ha ji zend |
| Ma paniya diya min pe xwîn buye? |
| Ma peze meyî tev hev em nikarin veqetînin? |
| Ma qasa kembera te sikest? |
| ma şorek ber Dîna nekeve |
| Ma te deste xwe bîhn kiriye? |
| Ma te deve nedît reze, te piskul jî nedît li feze? |
| Ma te kapek xwariye. |
| Ma te navika wî birî ye? |
| Ma te riya xwe sas kiriye. |
| Ma tu ji pere esmanan hatiyî? |
| Mal (malxetî) ket deste kurî, risqe sale se car birî. |
| Mal an ji xelayre, an ji belayre |
| Mal birçî ye, kebanî li ber çi ye? |
| Mal çune zozana, xwelî li ser qun pena. |
| Mal ji miskan ru res e. |
| Mal mala te ye, le ber ve firaqan neçe. |
| Mal sewitî le ji miskan ra jî nema. |
| Mal ter e, kebanî ser e. |
| Mal u mevdan, nebu qutik u fîstan. |
| Mal vedigere can venagere |
| Mal xizan e, kebanî nezan e. |
| Mala bava zeynet in, ava cere wan serbet in, dayik ku dimirin, zeyî ten li ba jinbira be rumet in. |
| Mala bave buke gavan e, qelende buke giran e. |
| Mala bavê mêran |
| Mala bavê meydane mala xezûr zindane |
| Mala bavê min dûrbûna, minê têr pesnê wan bidana |
| Mala buke def u zirne, mala zave haj tu tistî tune. |
| Mala dîna, rabûn hev bi pihîna |
| mala Diza, quça Gûza |
| Mala gavan e, naze (dilika) zeriye giran e. |
| Mala hebune mala kereme, mala tunebune mala kure kere. |
| Mala kura, mala dura. |
| Mala li ser mala, yek xirab, yek ava. |
| Mala me çoye me ye, çoye me li ser mile me ye. |
| Mala pîre, gora pîre. |
| Mala pirmezin xerabu ji bin. |
| Mala Seref bi xwe hindik bun, ew jî hin kuro, hin silo, hin seqet bun. |
| Mala virekan xirabuye, kesî je bawer nekiriye. |
| Mala wî bare dîk e. (dîkekî ye) |
| Mala wî li ser pista wî ye. |
| Mala xelke disewitî, ewî jî li ber firike xwe diqeland. |
| Mala xwe daye ser pista pisîke. |
| Mala xwe kire zêr |
| Mala xwe li pisîke bar kiriye |
| Mala zarok tê de, şeytan naçe tê de |
| Mala zarok têde ehreman naçê têde |
| Male axe diçe, cane xulam diçe. |
| Malê bi ga bi golik nabe |
| Male da hesti sikandiye. |
| Malê dinê qiloçê mêran e |
| Malê dinê qloçê mêran e |
| Male li malxe dipe. |
| Male malyemeza, xware tarîx bilmeza. |
| Male qun dive, girare run dive. |
| Male tune evranok, nave jinike dîndarok. |
| Male xwe di ave de berdaye. |
| Malek e, danzdeh rispiyen wan hene. |
| Malî dine li dine bime. |
| Malxe me Silo be, we xwarina me çilo be. |
| Mam Hemdan, me çel u gul li der dan, mane em u xeberdan. |
| Mamo ne li mal e, mala mamo gale gal e |
| Manê tirekan ardê cehîne |
| Mange dosîn u qezwan_ frostin. |
| Mar bile xwelîyê bi qinat dixwe. |
| Mar çiqa hokan bide xwe, gere rast here qulê |
| Mar dibeje: “Min dikujî (bi) dijminatî, min çal bike (bi) dostî.” |
| Mar ji punge heznakê, punga li ber poz birûzê. |
| Mar ji punge xolî dibu (direvî), pung li ber deve qula mar de hesîn bu. |
| Mar mar e, dema ku mirov ave vedixwe li mirov venade (naxe). |
| Mar pak buya, linge wî nediketin zike wî. |
| Mar pêve da , ji siya werîs tirsiya |
| Mast, sed carî mast. |
| Me buk anî lez u bez, me leda (daye) rez u bez; sivika male dîsa ez. |
| Me Cizir ava kir, Heso ser de zava kir. |
| Me di xewna sevan de jî hevudu nedîtiye. |
| Me girt tajî, derket tol tajî |
| Me got em herin mala ape xwe firo firkin; me negot eme herin guliya kurkin. |
| Me hêştir nedîne li rêzê, qey me pişkul jî nedîne li pirêzê |
| me mêjandin bipêsîra, dane dest êsîra |
| Meha adare av firî sere dare, bizin kalî ser kare, nîsanen bihare. |
| Mehna lorika dixwe klorika. |
| Mehna sele, gerî nav ele. |
| Mehna sergîna çu gunde Mexîna. |
| Meîna pîr, hefsare rengîn? |
| Mejî le buye av. |
| Mela jî di qurane de sas dibe. |
| Mela nivist çekir ji bo qîze, gu hat li tev mîze. |
| Mela xwarin dît quran ji bîr kir. |
| Mele mele ber kendal. |
| Melê ne xwendî, digere li nav gund î ? |
| Melevane ku xeniqî. |
| Melezade mele-zade, me ter xwar zed u zewad e, îcar her yek me di alîkî de bade. |
| Memir e memir e hefa tê, mirî şunda kêfa tê. |
| Mer bi muye xwe, jin bi ruye xwe. |
| Mer çav li der e, jinik xwelî li ser e. |
| Mêr çem e, jin gol e |
| Mêr çem e, jin gol e |
| Mêr çole jin gol e |
| Mêr di ser re heram e |
| Mer henin wek dewara res in, dema ku zike wan ter dibe, an merekî dikujin an jineke tînin. |
| Mer kustin nerme-nerm, qîz xwestin germe-germ. |
| Mêr mêr e çi kulek, çi nabîna, çi kerr e |
| Mer mera nas dike, qus paldime kere nas dike. |
| Mer mera nas kir, quse quze kere nas kir. |
| Mêr tev mêr be, jin tev jin be, kî mihtacê kê be |
| Mer tu (ne) guhar u ben in ku tu guhe xwe de kî. |
| Mera mer dikust, Fata Kore (ber derî) hurpizur disust. |
| Mêra mêr kuşt, senemê hûrî şûşt |
| Mera xwe avetin kewara, jin çune (sandin) hewara. |
| Merde ji kîsmale xelke ye. |
| Merde ne bi male xwe ye. |
| Mêrê çê di roja teng da fêm dibe |
| Mêrê ehmeq dibê ez |
| Mêrê xeber jin, berxê ber bizin, şûva bi kizin tu tişt jê dernayê |
| Merî pîvazê nexwe bin devê merîyan nayê. |
| Merik ket bin siya axe, axe ket bin siya doxîna xwe. |
| Merik na pîre, pey ra guneh hat bîre. |
| Merim kure mera me, îro jî mast sibe jî mast. |
| Meriv kevira daveje birca belek, naveje sepeta rexe. |
| Merive be guman, be dîn u be îman. |
| Merivekî nexeritandiye. |
| Merivekî pist rast e. |
| Mêrkî li hespî xelkê ye timî peya ye |
| Mertale wî ruye wî ye. |
| Mêş û gamêş xwedî tînin pêş ? |
| Mevan got: “Hewa çawa ye?” Xwediye male got: “Riya rewiyan vekirî ye.” |
| Mêvanê yekî, mêvanê gundek î |
| Mevane yekî, mevane gundekî. |
| Mêvanê yekî, mêvanî gundêkî |
| Mevano te xwarine bixwî? |
| Mevano tu terî an birçî yî? |
| Mewija hebana, ne dixwe ne dide cîrana |
| Mewluda xer u beser, heçiye dewlemendin bikisin ber diya feqîra bigen bavejin (derxînin) der. |
| Mezbût bikole asas, ji bo dil neke wase was |
| Mezera de li ber qîze. |
| Mezhebe wî fireh e. |
| Mezin kir bi nane xwe, kir agir berda cane xwe. |
| Mezin reqisî, biçûk hewis |
| Mî bi nigen xwe, bizin bi nigen xwe. |
| Mî bi piye xwe, bizin bi piye xwe. |
| Mî birî, sîr firî. |
| Mî bun kavir, kavir jî bun vir. |
| Mî dikale, berx li mal e. |
| Milê gu dixwe terawîya nake. |
| Min bizanibiya (ku) bave min we bimire, mine guhe wî tijî genim bida. |
| Min çi xer dît ji bendere, çi bibînim ji kozere. |
| Min çikir ji peze pir, eze çi bikim ji kavira kur? |
| Min daye bi tetika, pey digerim bi pepika. |
| Min feraseta xwe ji be ferasetan girt. |
| Min go û nego |
| Min ji ke re got: “Bira” ji min re got in “birakuj”. |
| Min kir, te kir, Sezere nave xwe kir. |
| Min nan ne bi guhe xwe ve, bi deve xwe ve xwariye. |
| Min xelk hîn kir govendê, êdî kesî destê min ne girt |
| Min xelk hîn kir lîstike, du re kesî deste min negirt. |
| Min xelk hînkir govendê, êdî kesî bi destê min negirt |
| Min xwedî kir bi bistane xwe, jine ji min stend bi navrana xwe. |
| Mîna dupiska boçika xwe daye ser milî xwe. |
| Mîna gura gost dixwe, mîna melekan xofe dikisîne. |
| Mîna gure yekane. |
| Mîna kersege di hale kevir de bigirî. |
| Mîna kewe teqle. |
| Mîna marî di tur da ye. |
| Mîna masiye ku av li ser be birîn. |
| Mîna maye(hevîrtirş) mirdesî. |
| Mîr dimire evdal dijît (dimîne). |
| Mir kere qazî, her kes çu tazî, qazî bi xwe mir, kesî le pirs nekir. |
| Miraze be dil, wek kirase be mil. |
| Mîre miska, buye axaye giska. |
| Mirî ber bi qebre dibirin, teme mirî ber ve male bu. |
| Mirî henin ku hewceyî sîne ne. |
| Mirî hew dizanin, zindî her roj hewle dixwin. |
| Mirî melûn nebe, di gorê de cî fireh e |
| Mirî ne hêjayê şînê, ku mirov jê re şînê bike |
| Mirin heq, gor ferz. |
| Mirin je re buye zere zer. |
| Mirin mirin e, le ev çi kirin e? |
| Mirin mirin e, le xire-xir çi k… min e? |
| Mirin tê rastê, çavê tevan li revê |
| Mirinê kêr hat ê berve gur bizire |
| Mirîsk mirîsk e, ave vedixwe li ser xwe re xwede dinere. |
| Mirîsk nikule xwe ave de dike bere xwe bervi xwede dike. |
| Mirîsk res e, hek spî ye. |
| Mirîska me ye, diçe kadîna xelke de hek dike. |
| Mirîska res e, her roj nexwas e. |
| Mirîske çav da bete, buhistek ji qune kisiya. |
| Mirîske çav da qaze ket heka xwe sikand. |
| Mirîske hek kir, heval ji xwe re çekir. |
| Mirîske min tunenin, dora mala min zîrç e. |
| Mirîşk biqare, hêkê dike |
| Mirîşk di xewa xwe de gilgil dibîne |
| Mirîşk û rovî danaynin kirîvî |
| Mirîşkê hek kiriye, qûna dîk dişê. |
| Miriye par havîne, nu hatiye sîne. |
| Miriyê pir şuşti yê tira bikin. |
| Mîro borî. |
| Mirov barê xwe hilnegre kes barê mirov hilnagre |
| Mirov bi nasan digî xasan |
| Mirov bi pirsê diçe Xursê |
| Mirov here goristanê , ku gora mirov tê de hebe |
| Mirov here masiya, qûna wî şil dibe |
| Mirov ji qehran xwe davê behran |
| Mirov kuştiyê şêra bit, ne girtiyê roviya |
| Mirov li ber kaniyê tî namîne |
| Mirov li siya dirikê ranakeve, li siya darê radikevce |
| Mirov nekev govendê, ku ketê divê xwe bileqîne |
| Mirov sivra ku ser nan dixwe, kere le naxe. |
| Mirov zine dike, le ne bi de u xweha xwe re. |
| Mirovê bêwelat, mîna çûka bêper û bazk |
| Mirovê derd lêketî, bi derdan zane |
| Mirovê pîsgotinê wî bi qîlene, yê baş gotinên wê şekir û xurmene |
| Mirovê şît bi dilê pît ? |
| Mirtib kerr dibin, defê diqetînin |
| Mirtib kulibî def qetiya |
| Mirtibe zir e, ne li defe ye, ne li zirne ye. |
| Misk li dikana wî bigere, boçika wî we be xuyan. |
| Miskan gincî dike. |
| Miske kor hingî axe dikole, li ser sere xwe de dike. |
| Miskek dikeve sîtila sîr, ew sîr te rijandin. |
| Mişk çiqa axê bikole, bi serê xwe de dike |
| Mişk naçe qulê carokê bi dûvê xwe ve girê dide |
| Mişke erdê bikole, biserxwe ke |
| Mîya çê li mexel ê. |
| Mû bi mû, rihek cêdibe |
| Mu ketiye sîtila dew. |
| Mûjê riş in, ê di berîye axa da ne |
| Mus xwes Mus e, piste Algus e. |
| N |
| N |
| Nabeje kafirim an (jî) misliman im. |
| Nabeje ke kir, debeje ke got? |
| Naçim cineta bi minet. |
| Nagejime te xwe ji te dibuhirînim. |
| Namirim tîra pera, dimirim xebera we ra. |
| Nan bi xwe, xwe bi tam. |
| Nan da ber me, ço da ser me. |
| Nan da ber me, tajiya xwe berda ser me (da ser me). |
| Nan genimiyan neke. |
| Nan padisah gost wezîr, ye din kizîr-mizîr. |
| Nan pir, pîva pir, gelo eva çima mir? |
| Nan u dew e, taqet eve. |
| Nan u dew, xwarina derew. |
| Nan u mast, xwarina rast. |
| Nan û pîvaz û nexweşî çavreşî ye |
| Nan û pîvaz û nexweşî,çavreşî ye |
| Nan u sîr, xwarina jîr. |
| Nan u tajî, xwarina tazî. |
| Nan u xwe ya wî/ we li ser çoke ye. |
| Nan xwera caw dir. |
| Nane be xweye dixwe, tiren sor dike. |
| Nanê bi nanê ye |
| Nanê bibe kerî hev nagire |
| Nane cehîn dixwe, tire polayî dike. |
| Nane garis ne tu nan e, bila kes nebeje ev mal be evaran e (arvan e). |
| Nane gilgil (u) zîlika pîvaze. |
| Nane Iso dixwe, selawetê li Muso dide. |
| Nanê mêran li ser mêran deyn e |
| Nanê min, qesasê serê min. |
| Nanê pehtî, siltanê ser textî. |
| Nanê tîrê, xwes hevîre. |
| Nanekê bixwe bi qinat bizewice ji dereke bi kok û bi binat. |
| Nanekê bixwe bi qînat, bizewice ji dereke bi kok û bi binat |
| Nano ziko dixebite. |
| Nav giran, mezel weran. |
| Nav heye navok tuneye |
| Nav nuçikan ledike. |
| Nava du dîna de zincîr diqete,nava du jîran de mû naqete |
| Navbera jin u meri, bîra niherî. |
| Navbera min u kîjan cinaren min xira bibe jina min diçe li ber dere wî tesiya xwe direse. |
| Navbera wan sar buye. |
| Nave gur derketiye, rovî dine xera kiriye. |
| Nave me giran e, ware me weran e. |
| Nave min li te, qotik li sere te. |
| Navê wê edlan e,ji mêrê xwe re nezan e,ji xelkê re kevaniya bîst heft malan e |
| Nave wî/ we hildide, hezar nav ji dev derdikeve. |
| Nave wî/ we nayne ser zimane xwe. |
| Navî bajarî dur, xweş e. |
| Navî giran e mezelî wêran e |
| Navî giran e, bajarî weran e. |
| Navî mer e, kunde kor e. |
| Navika wî avetine nav malan. |
| Nayne ser bare xwe. |
| Ne berxtî ter sîr vexwar, ne kavirtî ter gîha xwar. |
| Ne bi halekî, ne bi malekî, tu çi zanî ewhalekî. |
| Ne bi kerî seve, ne bi kerî sive te. |
| Ne bi malî pir ne bi gerdanî sor. |
| Ne bixwe ne bistîne sev u roj le temase bike. |
| Ne di dînan e,ne jî qûna xwe bide dîna |
| Ne dibe ere ne dibe na. |
| Ne dibe him, ne dibe gim. |
| Ne dide ne distîne. |
| Ne digirî tu pe ra bigirî, ne dikene tu pe ra bikenî. |
| Ne dixwe ne dide hevala, genî dike daveje newala. |
| Ne dixwim gelaza, ne didim hevraza. |
| Ne dixwim nane te, ne dajom horika_ te. |
| Ne dixwim savarê ne diçim hawarê |
| Ne dixwim savarê,ne diçim hewarê |
| Ne dixwim saware, ne diçim heware. |
| Ne dixwim virika, ne dajom horika. |
| Ne doste fileh, ne hespe qule. |
| Ne feqîre bitir, ne dewlemende diz ne maqule derewîn. |
| Ne feqîre poz bilind, ne mevane malbigund, ne jî mirove ku di civate de beje jina min rind. |
| Ne gayê min li garanê ye, ne galgala nanê gavên dikim |
| Ne gayê min li garanê ye,ne galgala nanê gavan dikim |
| Ne gaye,ne zaye |
| Ne gunde be rez, ne kone be pez ne mere beje ez u ez. |
| Ne gure gura ewran e, ne hire hira hespan e. |
| Ne hejayî kapekekî Uris e. |
| Ne ji bilike, ne ji holike. (dibe) |
| Ne ji dere dibe ne ji mizgefte. |
| Ne ji dere dibe ne ji vange. |
| Ne ji fesadan be ewê rovî here sûkê |
| Ne ji fesadan be, ewê gur û mî bihev re biçêrin |
| Ne ji Hemzan e, ne ji Meman_ e zirape wan orta ne. |
| Ne ji mehna buya, rovî we li sukan gerha buya. |
| Ne ji xîrete, ne ji omete. |
| Ne jina belas, ne xulame be meas ne jî erde kas. |
| Ne jina bi kildan, ne mere bi dev giredan. |
| Ne jina kenokî,ne mêrê fêtokî |
| Ne ker ket, ne hîz dirî. |
| Ne ker li garane, ne pirsiyar li gavane. |
| Ne ker te ber bar, ne bar diçe ber kere. |
| Ne kere min e, ne gaye te ye. |
| Ne kifkifa nefsî, ne çip çipa dolabe. |
| Ne li goristana radikevim,ne jî xewnên xerab dibînim |
| Ne li mine, ne li teye. |
| Ne li we heke u ne li we qedqide. |
| Ne li xera te, ne li sere te. |
| Ne mal ji kurê qenc redane nejî ji yê xerab re |
| Ne male min, ne cane min. |
| Ne male pir, ne gerdana stur, male pir zu ziyan dibe, gerdana stur zu zirav dibe. |
| Ne male, ne li teye. |
| Ne mere sermok, ne jina kenok. |
| Ne newala kur radizem, ne xewnen xirab dibînim. |
| Ne pîre bas kir li ser gunî runist, ne jî gunî bas kir pîre re çu. |
| Ne pîvaz e,ne sîr e,tê digere wek e qîr e ? |
| Ne sora ber agira, ne rinda be çira. |
| Ne Tahir e, ne Zahir e, her yek gurekî har e. |
| Ne xema min e, ne dema min e, qirçe qirçe benîste min e. |
| Ne yek e,ne duduye,hezarê bi hezar e |
| Nediçu dawete, dema diçu digot: “Lot ha lot.” |
| Neditya dît, xwe de rît. |
| Nefsa xwe kor kiriye. |
| Neke bi kesan,wê bê serê te,ku neyê serê te,wê bê serê pisê pisan |
| Netika xwe dide netika wî/ we. |
| Netika xwe kiriye gile. |
| Newroz, xilas bu dew u doz, me dibît herî, nedibît toz. |
| Nexwas e, parî xwes e. |
| Nexwasa sekseke (çileke) danzdeh nan avet keleke. |
| Neyar bi rewşa neyar nizanin |
| Neynuk (nenuk) nemaye ku pe xwe bixwerîne. |
| nez de mir.” |
| Nezan e,riya malê nizane |
| Nezan î,mal bistîne bi ciwan î |
| Nezanî, rehet canî. |
| Nifirê hêrin êzmana, şiva verin xudana. |
| Nikare bê par e |
| Nikare beje ez kafirim, an misliman. |
| Nikare bi kere, dibeze kurtan. |
| Nikaribun bi yen beredayî, çun yen giredayî. |
| Nimej e xewlekî dur direj e her kes nikare bibeje. |
| Nîne bixwe nan u jajî xwedî dike tole u tajî. |
| Nîsan e çipik (çilkek) bi kîsan e, li dere hemî kesan e. |
| Nîsan e, buka salan e. |
| Nîsan e,dew li kîsan e |
| Nîsika pîre, nadim birince mîre. |
| Nîskê navên dewsa kizinê,berxê navên berê bizinê,malê nebin cem mala bavê jinê |
| Niştiman bi çekan tê vegirtin û bi çekan tê standin |
| Nivista be tist te mele kust. |
| Nivista be tist, xwediye xwe kust. |
| Nivistek çekir ji qîze re, gu hat bi mîze re. |
| Niyeta dil, qeda serî. |
| Nizane mala dawete, dest daveje kevçî u diçe. |
| Nizanim rehetiya can im |
| Nok heye diran tuneye,diran heye nok tuneye ? |
| Noka genî çû bajêr, bû leblebî. |
| Nokê giya rabû li ser kokê |
| Nû hatin, kevin xelat in |
| P |
| P |
| Pale qels e, hencet das e. |
| Palê xerab das û tarê diguhêre |
| Palî yê çê berdane cê. |
| Par li me dida dara, îsal xwe nagire li ser çardara. |
| Para geroka, çu ber balisoka. |
| Para xeydoka ,çû ber ecacoka |
| Pariye pirî, gewrî dirî. |
| Pariye xwe xwes kir, ruye xwe res kir. |
| Pars kir ber deriya, da xera miriya. |
| Parsa vî welatî nebe bila parsa welatekî din be. |
| Parsek e, bu sur u qetek e. |
| Pasî ji dest çuye. (Çu) |
| Paşîye şewereşê tim hîverunê. |
| Patika hustiye xwe xwerand u çu. |
| Pê baranê ga cil dikê. |
| Pêçiya neçe qulê,tişt pêve nade |
| Pel guhe xwe dike. |
| Pel mala cuna kiriye. |
| Pela mîne bîrê diza. |
| Pêlên mayî ji ên buhurtî bêtir in |
| Pelên mayî ji ên buhurtî çêtirin |
| Pella ledixe, giliya je derdixe. |
| Pella li min nexe, pirsa ji min dernexe. |
| Pella tîne bîra diza. |
| Perda ber çave we/ wî tune. |
| Pesa min de runistiye, li ruye min da darda buye. |
| Pesin daye ji waran maye |
| Pesiye diçim gezok e, pistre diçim tîzok e. |
| Pesiye diçim pel peniya min dike, pistre diçim pehna daveje min. |
| Peşka tarî zalimek î,belav bû li welatek î |
| Petêxa zer tim ji kosiya re ye |
| Pey miriya kesî xwe nekustiye, wey li cane çuyî. |
| Pey tire, min kezî kure. |
| Pez tune run difrose. |
| Pezê bi tenê guran xwariye |
| Pezê ku jî kerîya veqetî gurê bixwe |
| Pezê nêr ji bo kêrê ye |
| Pezî bê şivan gurê bixwe. |
| Piç bi piç xwe gihand qunc |
| Piçuk li cihe xwe, mezin li cihe xwe. |
| Piçukaye diben hek, mezin dibe diben qaqe. |
| Pîr bi desmêj be,Sal dirêj e |
| Pir gotin, ciger sotin. |
| Pir kire hindik xware. |
| Pîra bavêne bîro |
| Pîra Same tevî ame. |
| Pira selawate weke derzî, salih li ser ra bezî, fasiqan çok le lerizî. |
| Piravî bi feydene ,paşî serhevdene |
| Pîre bawer nedikir mer bike mer dike pel heystoka dike. |
| Pîre ji tendure çu ber kulfike got: “Xwede xerabike ez çiqas erd geriyam.” |
| Pîre payîze çu ligate. |
| Pîre ter bu ji kîre, du re sewî hatin bîre. |
| Pîre tir kir adare gîsik filîtin bihare. |
| Pîre tir kiriye u pîre ne raziye (qaile). |
| Pirêza me bi sap e,kera me bi xal û ap e |
| Pîrî, hezar eybî. |
| Pirskin esla hêna kêrê bidin wesla |
| Pist pe gireda ye. |
| Pista wî naye erde. |
| Pista xwe kutaye çiyaye bilind. |
| Pista xwe rast nake. |
| Pista xwe tu kesî de nake. |
| Pistî barane ga bi cil dike. |
| Pistî kurî, pir vedibirî. |
| Pîşta xwe da sêr |
| Piştê bizinê xurî a nanî şivên bixwe |
| Pito ye berane qor e, sîng vedaye xwedaye ber e. |
| Pîvaz pîvaz e, çi sor e çi sipî. |
| Piye xwe ji berika xwe zedetir direj dike. |
| Polan hişk û sar,kadîn tar û mar |
| Poste conega li ser pista ga ye, poste ga conega nikare bikisîne. |
| Poz le nake. |
| Poz lê naşewite. |
| Poz pê nake. |
| Poze xwe dixistiye. |
| Pozî wî/ we hat mizdan. |
| Q |
| Q |
| Qam ji qama kermêşê,deng ji dengê gamêşê |
| Qam ji qama kermêşê,deng ji dengê gamêşê |
| Qantir çiqes bi biha be, tim dûle Kera ne |
| Qaz bi meşa wardeke çu ket qalça we ji hev derket. |
| Qaz bi refa xwe re baz e |
| Qaz bi refa xwe re baz e |
| Qazî bi xwe çu pek neanî, muyek ji ruye xwe bi rekir. |
| Qaziye zarokan xwe xeniqand. |
| Qeda û bela hene li reya |
| Qeda û bela hene li reya |
| Qedire gule çi dizane, kelbes_ dive kere res. |
| Qedrê gulê çi zane,kerbeş dibê kerê reş |
| Qedrê gulê çi zane,kerbeş dibê kerê reş |
| Qedrê mêvana qedrê Xwedê |
| Qedrê mêvana qedrê Xwedê |
| Qelene mirtiba dide, qîza esîran dixwaze. |
| Qenc li me rast nayen, pîs li me danayen. |
| Qencî qenciyê nas dike |
| Qencî qenciyê nas dike |
| Qesem nave xwede ye. |
| Qet denge meqese li ser neketiye. |
| Qet deste xwe neso u tev ape xwe nan nexwe. |
| Qet nayne ser bare xwe. |
| Qet qusa xwe le naxe. |
| Qet xwîne ji xwe bernade. |
| Qey (ma) beq dixesandin? |
| Qijik nikulê xwe lêxwe, tistek pê ve nayê. (Qijik nikulê xwe lêxe piçikek gost dêv ve nayê) |
| Qilic qeytan, zirt meydan |
| Qirdê me kor, bextê me res. |
| Qirfê li te bi berf bin |
| Qirse xwe nadim li ser bende wî. |
| Qîz be tu zanî, jinebî be ez zanim, jina berdeyî be sere hespe min berde ez herim. |
| Qîza baş, pey bibe kaş. |
| Qîza wî ya keçel mir, got: “Wey li min gulî direje!” |
| Qîzan re neçin qize ter in, jinebiyan re neçin zef digerin, dayiken |
| Qîzanî çiqas xwes e, bukanî gula ges e, gava ku ket ber qehra malan, roja res e. |
| Qîze sor in, xorte kor in. |
| Qîzek nazand, gundek bezand. |
| Qîzike mer kir, kofiya xwe xwar kir. |
| Qolibe mesa ye, denge sesa ye. |
| Quling dibê kundo:tu çima ketî xerab cihan,kund dibê:ji dengê deng seran |
| Quling dibê kundo:tu çima ketî xerab cihan,kund dibê:ji dengê deng seran |
| Qûn bi qûnkaşkê ji kîr xelas nabe |
| Qûn bi qûnkaşkê ji kîr xelas nabe |
| Qun bu, qun jî çu. |
| Qun kutane hev. |
| Qun quna mirîske ye, hek heka qaze ye. |
| Qûna tazî tembûr dixwazî |
| Qûna tazî tembûr dixwazî |
| Quna tazî, tembure dixwazî. |
| Qune dixwazî, qalibek sabun jî ser da dixwazî. |
| Qurbana wî cîhîbim ku tirs le hebe. |
| Qûtê kuwarê,heta buharê |
| Qûtê kuwarê,heta buharê |
| Quzê gewr di derpê re xwanêye |
| Quzê gewr di derpê re xwanêye |
| Quzê par rewisî,îsal bîhn dide |
| Quzê par rewisî,îsal bîhn dide |
| Quzî avê li rîya avê bişke. |
| R |
| R |
| Radibe hut e, rudine kut e. |
| Ralê bûkê, bi bûkêre. |
| Rast u çepe wî/ we ne kifs e. |
| Rast, xilas. |
| Rastiyê vemeşêr,û mebê ez im şêr |
| Rastiyê vemeşêr,û mebê ez im şêr |
| Rasto bi rastiyo, xwaro dare sikestiyo. |
| Rasto dirusto, xwaro sikesto. |
| Rê reya mirinê be jî, tu her li pêş be |
| Rê riya mirinê be jî tu her li pêş be |
| Rê riya mirinê be jî tu her li pêş be |
| Rebiro, kur piro (biro). |
| Rêç rêça kera cûn e,sûc sûcê bûkê nû ne |
| Rêç rêça kera cûn e,sûc sûcê bûkê nû ne |
| Reç reça kere ye, fel fele Pere ye. |
| Relê bukê vi bukê ra |
| Relê bukê vi bukêra. |
| Rêncber û maldar nabin hem war ? |
| Rêncber û maldar nabin hem war ? |
| Res e res e, qawike jî. |
| Res e weke qîre, rast e weke tîre. |
| Rese tu li vir bisekine eze gewra bigerim; ku min gewr nedît tu dîsa resa minî. |
| Reş bi reş kenî,beş çû li newala tewş kenî |
| Reş bi reş kenî,beş çû li newala tewş kenî |
| Rev nîvê mêraniyê ye |
| Rev nîvê mêraniyê ye |
| Rewîtî xwes tist e, le çirte çirt li pist e. |
| Rih direj e, dil qirej e. |
| Rihe xwe diqusîne, du re eynike tîne. |
| Rim li tur hilnaye. |
| Rindeke gundeke. |
| Rindî rindî geroka li nava gundî. |
| Riske wî ji bune spî. |
| Riya azadiyê,bi xwîna şehîdan rohnî dibe |
| Riya azadiyê,bi xwîna şehîdan rohnî dibe |
| Riya mala mirine ye. |
| Ro bi ro, xwezil bi do. |
| Ro terin, qêda-bela narin. |
| Roj bune sal, zik bune çuwal. |
| Roj çu edî venagere. |
| Roj dere qeza nare |
| Roj dere qeza nare |
| Roj ewravî sev sayî: Sal xirab, jina ciwan mere kal: Mal xirab. |
| Roj ket aliye Merdîne dewara bajo kadîne; roj ket aliye Cizîre dewara bajo ber nîre. |
| Roj li cîhkî teng me (le) bu evar. |
| Roj li me çu ava. |
| Roj li min xerab çu (çuye) ava. |
| Roj tê hêk ji hêka mirov xurttir dertê |
| Roj tê hêk ji hêka mirov xurttir dertê |
| Roja xweş ji sibehê de xweş e |
| Roje heft xusuya dixeniqîne, bi sev qurquroneka derî ditirse. |
| Rojiya bin teyste girtiye. |
| Rojnîvro xewnerojkan dibîne. |
| Rovî ji barane bitirsiya ye ji xwe ra ewayek çebikira. |
| Rovî kirine sahe mirîskan gotiye: “Kene min te, aqile min nabire.” |
| Rovî nediçu qule, hejek jî bi boçika xwe ve gireda. |
| Rovî re revî, re rovî revî. |
| Rovî ter e, tirî tirs e. |
| Rovî tu çima xwe dihejînî? Got: “Li min te u ji min te.” |
| Rovîkî berdayî ji şêrekî girêdayî çêtir e |
| Roviye newala, bu xwediye mala. |
| Roviyê zexel,bi her du nigan dikeve dafikê |
| Roviyê zexel,bi her du nigan dikeve dafikê |
| Royê kiçik lê herikî ji avê mezin lê sekinî çêtir e |
| Royî swada nede te, î îkûndû çi tîna xwe hebe |
| Ru da , cîh da. |
| Ru daye, derkete ser serî. |
| Ru reso, parî xweso. |
| Ru u simbel buye tev hev. |
| Run dest de be ro dike (dirijîne)te. |
| Rune genî, li ser nane xwedî. |
| Ruto ha vî alî ave, ha wî alî ave. |
| Ruto, xeber puto. |
| Rûvî di qula xwe helnehat, Herçek di boça xwe girêda |
| Ruye res çi hewceyî teniye ye? |
| Ruye res u sipî we ji hev kifs bibe. |
| Ruye wî nagire. |
| Ruye wî qewîm e. |
| Ruye wî/we naese. |
| Ruye xwe daye bin piye xwe. |
| Ruye xwe je zivirand (guherand). |
| Ruye xwe res kirî ye. |
| S |
| S |
| Sa berî hev didin. |
| Sa riye, ga cuye. |
| Sal bi sal, xwezî li (sala) par. |
| Sal car nabin yek. |
| Sal ew sal e le bihar ne ew bihar e. |
| Sal mij e, kodik tije. |
| Saq e, laq e. |
| Sar u serma ye, cilik bav u bira ye. |
| Saro baro bu. |
| Saxo bi xwedê re,çirûyo bi dinê re |
| Se kela_ bi kevirekî waldigerîne. |
| Se xatir tune, xwedî xatir heye. |
| Sebir mine rehman, ecele kare seytan. |
| Sebriyo, debriyo. |
| Sed çakuç u yek zindan. |
| Sed sal u saetek, saetek u sedsal got: “Rast e pistî du kur u keçeke.” |
| Sehme ser da girtiye. |
| Seqa,_ li gorî heqa. |
| Ser ban qul e, bin ban şil e |
| Ser berjerî, qun hevraz. |
| Ser da tasek ava sar vexwar. |
| Ser eyare wî agir dadan. |
| Ser guhe wî/ we pelixandin. |
| Ser sere xwe u heft bave xwe razî ye. |
| Ser serî de tasek ava sar retin. |
| ser serî keçelo, hata wextê Zerdela |
| Ser sofi ye dil kafir. |
| Ser ve Ellah, bin ve Neuzibillah. |
| Sere be es. |
| Sere ço bi gemar, bine ço bi gemar. |
| Sere kere zike zebes. |
| Sere ku neese çi hewceyî benda ye? |
| Sere lode girt. |
| Sere me sere xernediyan ji qirsika hatin. Çun zereguniyan. |
| Sere min bi ard dîtiye hew dizane qeras im. |
| Serê min bi şar e,çibikim dilê min bi jar e |
| Sere min bi zer e, beyjna min bi sehr e, dile min bi jehr e. |
| Sere min seh kiriye, derziya min jî li ber ra ye. |
| Sere min sere xernediyan e. |
| Serê şikeştî di bin kumê xwe da |
| Serê şikeştî di bin kumê xweda. |
| Serê were birîn,nayê kirîn |
| Sere wî ber da ma. (Sere wî ket ber.) |
| Sere wî bi ard ji as be, kes je bawer nake. |
| Serê xwaş balgiha nagre |
| Serê xwaş balgiha nagre. |
| Sere xwe di ber xelke de diskene. |
| Sere xwe kiriye curnekî vala. |
| Sere xwe pe naesîne. |
| Serê xwe şuştê, henîye xwe helmaştê. |
| Sere xwe veke, deyl bexte xwe ke. |
| Sere xwe wekê li bextê xwe mêzke. |
| Serê xweyî şuştîye henayî xwe helmaştîye. |
| Sergoto ber barane, pexwaso ber garane. |
| Serhingî di bare kere daye. |
| Serî gir e, bar nebire. |
| Serî ji eqil diese. |
| Serî le giran buye. |
| Serî quç e, binî puç e. |
| Serî sahîtok, binî tije buhok. |
| Serîkî birî nayê kirîn |
| Serîkî çortan e,birkî mêvan e |
| Seriyo tu qurbana lingan bî. |
| Sero sero te çi xwero |
| Serpe petin, ser hev hatin. |
| Serra xirxalo bin ra korpolo. |
| Seva çe, para hirçe. |
| Sêvê rind para herçê ye |
| Sevek li dare ye, çave her kesî le ye, kes nizane qismete ke ye. |
| Sêvî ya rokê têr xwar heft cara mala barkir. |
| Sevîya rokê xerdîye, 7 cara mal barkiriye. |
| Sewê xatira kete tirba gawira |
| Sêwî sitirî,melek etirî |
| Sêwîya rokê têr xwar, heft cara mala barkir |
| Sêwiyê Xiya ket balixiya |
| Seyda xwe nake ji herdu eyda. |
| Seye belek maqule sa ne. |
| Seye me ye, li ber dere xelke direye. |
| Seye soro gurî va ye. |
| Sibat hat u buhurtî, nav dile gîsikan bez girtî. |
| Sibat tiro viro,adar ma bîst û du ro |
| Sibate bang kir adare got: “Se rojan bide min bi deyn, eze gîsika ji tehta bînim xware.” |
| Sibhan ji wî xaliqî dudo li hevdu aliqîn, yek kor, yek çav siliqî. |
| Sikûtê ziman,silametiya îman |
| Silavê pêde li merheba yê dameweste. |
| Siltik hatin bûn siltan,pêlik danîn çûn asîman |
| Silto bû kevanî,golika werîs hilanî |
| Sim sima kere ye, fel fele Pere ye. |
| Simbel li pisîkan va jî heye. |
| Simbel poseyî, mal mirtib. |
| Sîrê kerê encax sippe mezin dike |
| Sîrkut hilat,mîrkut dahat |
| Siwar ji me qeda ji Xwede. |
| Siwar siwar e,li siya xwe guhdar e,li nava serî nexe dîn û har e |
| Siwar siware Tirkan, qeda ji Xwede. |
| Siwaran siwar leqandin, xal kotiyan xwe bi qusa hespan xapandin. |
| Siwarê kerê ne tu war e |
| Sofiye remezana mîna kere (li) garana. |
| Sole seytin çep dixe lingan. |
| Sond bixwe, serî naese. |
| Soro moro bu. |
| Soz bûne toz |
| Soz yek e, nabe dudo. |
| Suk u ya suk, sok u bersok tev de ev e. |
| Sura xwe daye, bawerî pe anî ewî jî bi siwarî da ser xanî. |
| Suret paç e, ya ji dil naçe. |
| Ş |
| Ş |
| Şadê rovî dûvê roviye |
| Şal hesîn e, tistek di mal de nîn e. |
| Şam dur e, ma mişar jî dûr e? |
| Şana hingivî ye, lê ne şirînkirî ye. |
| Şaqilî,bi aqilî ji para li xwe varqilî |
| Şayî sayî gotî, sîn sîn gotî. |
| Şeb u şekir çûn Diyarbekir, şekir rûnişt dengê xwe nekir, şebê rabû pesne xwe kir. |
| Şebes bi denge xwe, hinar bi renge xwe. |
| şeh u mirak (eynik) eywelleh. Kar u şixul na welle. |
| şekir naxwim, pîvaz dixwim. |
| Şeko navê xwe li hevalê xweko |
| şeko peko, nave xwe li hevale xwe ko. |
| şer da xal u xwarzî, şorbe da ap u birazî. |
| Şêr ji guhera xwede bewliye |
| şêr şêr e, çi mê ye çi nêr e |
| şerbik nû ye, av şirîn e. |
| şerê man û nemanê (ye). |
| Şeref ji jiyanê mezintir e |
| şev bu, şeva reş bû, miya qer bu, berxek li ber bu, li ser berxe çilkek xwîn bu gur ew tev de dî bu (dîti bu). |
| şev li pişt e, şixul ne tu tişt e. |
| şewqa wî daye newqa wî. |
| şêwra jinan, beriya bizinan. |
| şêx saf_ be u xilme av be u keçik u kurik aza bin pa eva nabe. |
| şeytan gotiye: “Ye ku li xwe biheyire ez di wî im. |
| Şil kir zîya bike. |
| şîn u şahî, hevalrewî. |
| Şînê negotiye singê konê bikute |
| Şîr dot seradê,bêjing da binî |
| şîre kera metî ye. |
| Şîrê kerê ji cehşa kerê re ye |
| şîre min bila çê be, toye min bila pak be. |
| şîre ser e, di eyare berazan da ye (donxizan daye). |
| şîre zikmakî ji firnikan ra anî. |
| Şîri da bigrê hetta pîri. |
| şivan u gavanan hore-hor e ewan watre dinya kore. |
| Şorbe zik dike torbe |
| Şorê bi dizikî yê li malê dolê yê |
| şorê mîna tire Bizina ye |
| Şorê xeraw ya xudiya ye. |
| Şoreta kerê palasawiye |
| şox u seng e, bi nav u deng e. |
| şujina di çave xwe de nabîne, derziya çave xelke de dibîne. |
| şuna mera, mane kunde dera. |
| şur simbele nabire. |
| Şûrê kê tûj be bila li çaqa min bikeve |
| Şûrê kê tûj be ew dinê dixwe |
| şure qetle li deste te, rehma Xwede li dile te. |
| şure tazî, xwîn dixwazî. |
| şustin vesustin reng u ru, xwarin vexwarin gendi gu. |
| Şûşa dilan weke dişkê cebar nabe |
| şûşa dilan, wekê dişkê, cebar nabe |
| şuxul bu dor, ocax bu kor. |
| şuxul ji min re bike, ji xwe re hîn be. |
| şuxule havîne zivistane dike. |
| şuxule kirî pîxem ledixe. |
| T |
| Tajî jî dibeje: “Ya Ellah!” Kewrosk jî dibeje; “Ya Ellah!” |
| Takî je bikisînî we sed pîne je bikeve. |
| Talane meru ye, liva cehî ye. |
| Talasa gure ku qantir (hesruk) biha ye. |
| Talihe xelke res e, talihe min res u bes e. |
| Taliya tire, min kezî kure. |
| Tariya bê roj e |
| Tase gote legane: “Pîsa resa dev pene, lawike min bu tu dane.” |
| Tasek dew, nanekî cehîn ne tistek e, ba li pista mere xerab keve. |
| Tastiya wî li ser pista keruske ye. |
| Tazî ji jina xwe re got: “Zirav birese.” |
| Te çi xwar losî can be, te çi dît ji me ra beje. |
| Te daye avê, ha li çongê ha li navê |
| Te got kew e, min got nikile we sor e. |
| Te got mirî tira nakin! |
| Te he ginikres nedîtine. |
| Te hela he maste ser bi sîr nexwariye. |
| Te kef kir, ez ketim belaye. |
| Te ku da ave, ha li çoke, ha li nave. |
| Te ku ra girî te ku ra bihecî |
| Te ku ra girî te ku ra bihecî. |
| Te sere min xwar |
| Te silk jî divet, kutilk jî divet. |
| Te sotin le naye gotin. |
| Te sust ava bi gu, ez çi bikin qenciya bi du. |
| Tehte te le rî, barane sust. |
| Teka çalê, rizkî salê. |
| Tekeve zike diya xwe xwe xilas nabe. |
| Temahkaro, gunehkaro. |
| Temaşe ji mewijan xweştir e |
| Temûz dipêje,tebax dirêje |
| Temûz e kakil ket gûz e |
| Tene bû firîg,mele bû şirîg |
| Teq teq stûnê,yek çû yek ket şûnê |
| Ter nedixwar nan u jajî, xwedî dikir tole u tajî. |
| Têr xwarin tune danîn edet e |
| Tev u tesiyan ra na welleh, qulopon re eywallah. |
| Tevir got dare: “Ez hatim te! Dare got: “Ez çi bikim destiye te ji min e.!” |
| Tevn birî esa serî firî. |
| Tevn hate dara, namîne li wara. |
| Tevn u tesî dile min desî, diçe ave çirtik dave. |
| Texmîn rêbir e,aqil hakim e |
| Texte min gelek mixan hilnade. |
| Teyr difire bi refe xwe re. |
| Teyrek hebu teyra gistî li ser wî de zîrç dikir ewî jî li ser çeliken xwe de zîrç dikir. |
| Teza dibînin, kevna ji bîr dikin. |
| Teze diya mine çoka xwe dayne erde ji min ra birakî bîne. |
| Teze hatin, kevn xelat in. |
| Tî dibe ave tî tîne. |
| Tif kirine beqe, beq li wan keniya u got: “Ruye min bi ava behre sil nabe, we ji tifa we sil be?” |
| Tifa li ser hevraz e. |
| Tilî peçiyen wî zer dibirin. |
| Tim kirasê hesûdan kin e |
| Timahî tim kêmahiye |
| Timawo ji hevalan mawo. |
| Timaya çarixan kir gore qetand. |
| Timayî, re mayî. |
| Timî bere kevçî berve xwe dike. |
| Tîr çêkim dan dere, ron çêkim nan dere |
| Tîr dikim dan diçe,rohn dikim nan diçe |
| Tir ji Qeyso re kir eyb. |
| Tir li hemama, derew li xerîbiye. |
| Tir li ku, das li ku! |
| Tîra ji mine, li mine. |
| Tira par havîne, îro hatiye sîne. |
| Tira pîre ya du çiqil deve mere be aqil. |
| Tirba daye xwes çekir le kelike we de rî. |
| Tirba nezda miriya kîjan e? |
| Tirba siwaran her kola ye. |
| Tirk navin eşîr |
| Tirs berê mirinê nagirê |
| Tirs hebe erd giran dibe |
| Tirsa mirine ketiye dil. |
| Tiste nedîtî u nebînayî. (Tisten nemayî.) |
| Tiştê bi nîvî,jê neke hîvî |
| Tiştê destan kir kesan nekir |
| Tiştê ku nebe qiyamet,ku bû xêr û silamet |
| Titî ku sar dibe, dibeje: “Eze xanîkî ji xwe re bigirim.” |
| Tivinga deste te, tu tesiya diya te ye? |
| Toroqa wî dan ser nane wî. |
| Tote totavinge, li te sele min bejînge. |
| Tovê xwê ye,pisê hêstirê ye ? |
| Tove xweziye çandin li sune, La hewla Wellah hesîn bu. |
| Tu benike sor u zerbuyayî, te bi dere hebana xwe ve buyayî. |
| Tu bi hirî ba, te li nav kerî ba. |
| Tu bi ve quse, naçî Muse. |
| Tu bi vî aqilî herî, tuye keweke hesîn ji xwe re bigirî. |
| Tu bibî gerdî, tu nebînî wî erdî. |
| Tu bidî zîtika nedî zîtika, te bidî heqe dîzika. |
| Tu bidî zîtika nedî zîtika,tuyê bidî heqê dîzika |
| Tu bihusta wî zêr deynî newêre |
| Tu bikî nekî Xwede bide te. |
| Tu car bo mirovê xerab xwe xera nekî,ku xera bikî,tu yê ser piştê li erdê bikevî |
| Tu çawa siware exteyî, te çawa nivîne xwe bazirgan ra hîstiye? |
| Tu çi bejî li bejna hespe min (heyren) te. |
| Tu çi zu buyî dîk, te çi zu bang da? |
| Tu çi zu buyî kundir, te çi zu sax veda? |
| Tu çûyî bajarê yek çavan,divê tu jî çavek xwe bigrî |
| Tu devî ma bûkêy, ez jî yî malê exê. |
| Tu di bin kume mindayî. |
| Tu dibejî deve te mor kirine. |
| Tu dibejî ji deve gur derketiye. |
| Tu dibejî ji nexwasan ra çuye berfe. |
| Tu dibejî li ser diranekî çeriyaye. (çeriye) |
| Tu dibejî qey demana dare ji te dixwazin. |
| Tu dixwî, li min digivire. |
| Tu dizanî ke tuyî (tifî) deve wî/we kiriye. |
| Tu gistî ser hev de bikutî nabe sîr u pîvazeke. |
| Tu hatiyî agir bi deyn bibî? |
| Tu he rastî helikresan nehatiyî. |
| Tu ji bîhr bikî, Xwede ji bîhr neke. |
| Tu jî dizanî ro xerab li min çuye ava. |
| Tu ji sa ra çarixan bidiruyî we çarixen xwe bixwin. |
| Tu ji vir ve çuyî gizim, ji we ve hatî nizim. |
| Tu kere lexî, xwîn je naye. |
| Tu kevira di dilê wî kî newêre |
| Tu kîjan kevirî rakî (hilkî) ew ji bin derdikeve. |
| Tu li serî u sosina li desta u bazina Xwede ji hinekan distîne dide hinan. |
| Tu li Soro dixî, Moro ji xwe ditirse. |
| Tu me je re gotiye hespe te ker e? |
| Tu min bixwerîne, ez jî te dalesim. |
| Tu ne mala he he ye ku her roj be. |
| Tu nesekirînî, nan sela te napeje. |
| Tu poz bigirî, ruhe wî/ we ye bikise. |
| Tu qala ke bikî an li ber derî ye an ser xenî ye. |
| Tu tenekê di ava zêr rekîjî dîsa tenekeye |
| Tu tera xwe tirî digerî an, kustina nehtor digerî? |
| Tu tist naye ber çaven wî/ we. |
| Tu xwes mevan e, le ne tu mazuvan e. |
| Tu yek kurkê neheqiyê li xwe nake |
| Tuyî deve hev kirine. |
| V |
| Va dar, va birek |
| Va dil e, ne bilxur e. |
| Va ev ez, va ev jî kefene min. |
| Varik e, heke hesinî dike. |
| Varikên nû rabûne hêkên sor dikin |
| Ve ave guse guse, kes nabeje dewe min tirs e. |
| Vedikeve las e, radibe bas e. |
| Vestîya kir, vesîya xar. |
| Vî destî dide bi wî destî distîne. |
| Vî guhî dikeve, wî guhî re derdikeve. |
| Virin, li mala ma jî pir in. |
| W |
| War ew war e, le bihar ne ew bihar e. |
| Warin dewe min biken, ez jî herim dewe mîr bikem, bila mîr kevnekiraseke bide min. |
| Way tirmixa kure kere! |
| We ev hevira hin gelek ave hilîne. |
| Wek agire bin kaye. |
| Wek ase av li ser birî. |
| Wek ava arane. |
| Wek ava bin kaye ye. |
| Wek benîst pe ve dizeliqe. |
| Wek berfa spî. |
| Wek berxa ber bizine. |
| Wek berxa ber du maka. |
| Wek berxa ber guran. |
| Wek bizina ku li ber ecele xwe bireve. |
| Wek buka barane. |
| Wek çeleka ji ber golika xwe newan bibe. |
| Wek çeleka pel golika xwe bike. |
| Wek çeleka pel pizdana xwe bike. |
| Wek dela li ser tula. |
| Wek dela tu tulen we jî ber bigirî. |
| Wek desmala ser destan diguhure. |
| Wek deva du cîhî de be serjekirine. |
| Wek deva ji palane xwe bixwe. |
| Wek dîke bewext bang bide. |
| Wek dîware li ser buze. |
| Wek Eceme ku li çav penere ter bikeve. |
| Wek etîmen çav heke sor ketî. |
| Wek eyare genî ku bihn je be (te). |
| Wek feleka xapxapok. |
| Wek fira kewe. |
| Wek garise li ser defe. |
| Wek gawiran xebatkar e. |
| Wek gura diberî dikin. |
| Wek gure dev bi xwîn. |
| Wek gure di keriya mîhe de. |
| Wek gure di keviya mîhe de. |
| Wek guze bi jimaran. |
| Wek hespe Sidhana_ pas ve diçe. |
| Wek hirça birîndar. |
| Wek hirça deve geliyan. |
| Wek hîva çardeh salî. |
| Wek kefa deste xwe dizane (zanim). |
| Wek kefa deve seye har. |
| Wek kefa sabune. |
| Wek kere guh sist. |
| Wek kere ku ber ve gur bizire. |
| Wek kesteke hale kevir de bigirî. |
| Wek kevçiye nesustî xwe daveje nav. |
| Wek kevire bine bîre. |
| Wek kewen tiving li ser teqyayî. |
| Wek kore keç bikeve dest. |
| Wek kore riya kaniye nas kirî. |
| Wek kusiye ku qalike xwe qayîl nebe. |
| Wek liva nîsike, ne ber e, ne pist e. |
| Wek mar e, ne cîh e, ne war e. |
| Wek mara pe veda. |
| Wek mara, bi axe didebire. |
| Wek mare di tur de. |
| Wek mare pî di zik de. |
| Wek melaye nexeritandî._ |
| Wek melaye nexwendî. |
| Wek mesa ku bikeve nav lepe kora. |
| Wek mesa ku li ser gamese dayne. |
| Wek mirîska melisok. |
| Wek miske ku tekeve qula mare res. |
| Wek muye ji mast bikisînî. |
| Wek pele nav gu ketî. |
| Wek peza ji kerî qetyayî. |
| Wek peza li ser diranekî biçere. |
| Wek pisîka pelur di ser de hursiyayî. |
| Wek roviye ku bendî punda mirîska bikeve. |
| Wek sere vepincirî. |
| Wek seye xwe ber barane sil bike. |
| Wek terale Bexdaye. |
| Wek teyre di mij de berî kewan de. |
| Wek zerika heke. |
| Weke guza kor e. |
| Weke ku tu pifî çire bikî u vemirînî. |
| Weke muma helandî (helya ye). |
| Weke nane sele du ru ye. |
| Weke pisîkan e, li ser piste nakeve. |
| Wekî hirç ji mese, derket çi ner çi me. |
| Wel axirî, wel aqubet. |
| Welat ji dê şêrîntir e |
| Welat xweş e ,bi welatiyan |
| Westî ya kir vêsîya xwar. |
| Westîya kir vêsîya xwar |
| Wetaq bi obê ma, kevçî bi kodê ma |
| Wexta ciwan bu ew bu çelenge siwara, wexta ku kal bu, ma li dewsa wara. |
| Wexta heye mevanî, wexta tunebe golikvanî. |
| Wexta kar rû dizivirîne,wexta şîvê kevçiyê tîne |
| Wexta kara ru digerîne, wexta sivre kevçiyan tîne (digerîne). |
| Wexta ku ez ciwan bum, bi tîr u kewan bum; ku ez kal bum, bendeware nane şikeva bum. |
| Wexta nîçîra min te guye tajiya min te. |
| Wexte gîha bu, kes ne xuya bu, dema bu firîk, Hemo u Heso bun sirîk. |
| Wey le min çav bi susek xwe ve mizdayî. |
| Wey li qune, way li meska dosafe. |
| Wez weze Musa ye, fel fele Firewun (e). |
| Wî li min daye, ew digirî. |
| Wî tim dewe tirs vexwariye, çi haya wî ji dine heye? |
| Wî tûrê xweş e li serê wî ker î |
| Wisa direje ku tastiya ewran dibe (dixwe). |
| Wisa qirej e, mar je vedirese. |
| Wisa sar e, wek suka sehare. |
| X |
| Xal Xidiro, hero li viro. |
| Xalan xelk in apan milk in. |
| Xalan xelk in, apan milk in |
| Xalan xelkin apan milkin. |
| Xalan xwarzî rakirin, maman birazî winda kirin. |
| Xan nabe bê mêvan |
| Xana bê mêvan ehreman lê civan |
| Xanika xido,yek nebû dora dudo |
| Xate wisa dibeje, hela ka Fate çi dibeje. |
| Xatiya Bihare, te gileya pener xware em tev derketin bihare. |
| Xeber xweşa ker da guran |
| Xebera xweş bi cîranan re,feyda xweş bi nasan re |
| Xelayî hatiye, tu camerî jî hilatiye? |
| Xeletî ji piçukan, efu kirin ji mezinan. |
| Xelk çû raketine Mest(Mistefa) hatê runiştinê |
| Xelk dewî xwe yî tirş ji meriya naefşîne |
| Xelk dewî xwe yî tirş ji meriya naefşîne. |
| Xelk mal u dewlete çedike, ez u Androkoloze xwe tuj dikin. |
| Xêlk nenika meriya ye. |
| Xelke gistî girtiye yare, bexte min rebenî tene buye hewar e. |
| Xelke ra gul e, ji min ra sil e. |
| Xelke re edet e, ji min re erbet e. |
| Xelke re masî giro, ji xwe re kusî giro. |
| Xelke re pirbejo ji min re ker u gejo. |
| Xelo, xellas! |
| Xema berfe ye ku debara kasiba tune. |
| Xema kor e, çira wesiya. |
| Xemla buka, buka çuka. |
| Xer ji xere derbas buye. |
| Xer u xwesî li te barî, kevir u kuçik li min barî. |
| Xera ku ji te te, bila ji Xwede be. |
| Xerab ji kul û qotikan,baş jî ji dost û yaran xalî nabin |
| Xew nema li piçuka, abur nema li ruye buka. |
| Xew xwes e li çayire, ber zinaran, le wekî mar tune be. |
| Xewa pir giran, meriye pir nezan. |
| Xezale ji ber sikevlatoke, zozan li xwe heram kir. |
| Xistiye benîst, deve xwe de dicu. |
| Xîşni ya mêr dî ji ya weris revî. |
| Xizan halê xwe bizanî, riz a bixware. |
| Xizana bi halê xwe bizana, riza bixwarina |
| Xizana bi halê xwe bizanîya riza bixwarina. |
| Xizana halî xwe bizaniya riza bixarina. |
| Xizanî nezane |
| Xizanî nezane |
| Xofkeso, qeda peso. |
| Xort revîne kera, qîza gotin: “Ya me ma bi Xwede.” |
| Xudanê sebrê bîye mîrê misirê. |
| Xurte ne bi male xwe. |
| Xwarin gend û gû şûştin reng û rû |
| Xwarin ya herkesî ye,mêranî ne ya herkesiye |
| Xwe bi sîreke te didî, bi heft pîvazan nikarî je xilas bikî. |
| Xwe bidî tîzan nedî tîzan, te bidî heqe guzan. |
| Xwe çedike, xwe pak dike. |
| Xwe da rîti bu digot: “Min bi rews bison.” |
| Xwe daye ber bere res. |
| Xwe di kara xwe de, ker di nav naxire de, tu dibejî: “Ha werin xwe, ha werin xwe!” |
| Xwe gir dikuje. |
| Xwe giran digire. |
| Xwe je re dagirtiye. |
| Xwe je re dike erd u xwelî. |
| Xwe ne ji dere dike, ne jî vange. |
| Xwe serîn dike. |
| Xwe vedigere. |
| Xwe weke baz e, le neçîra wî ji xelke ra ye. |
| Xwe winda kiriye. |
| Xwe zede dibîne. |
| xwedanê sabre bûye Mîre Misrê |
| Xwede beje kane, ez bejim hane. |
| Xwede bike, qule çi bike? |
| Xwede çiyan jî tene neke. |
| Xwede daye, mirde zaye. |
| Xwede dikare qir jî bike, pir jî bike. |
| Xwede diya meriya dide ser zereguniya, kere Same jî berdide ser. |
| Xwede felen mar dizane loma dest u pe kirine zik da. |
| Xwede gir bide te, neynuka jî ji te bistîne. |
| Xwede got: “Xwe bisitirîne ku ez stareke li ser te bikim.” |
| Xwede gotiye: “Dewara xwe bi lingekî gireide, se lingan jî bispere min. |
| Xwede gotiye: “Ka te eyba xwe vesartiye ku tu eyba hevale xwe dibejî?” |
| Xwede gotiye: “Xwe ji ber diyare ketî bidin alî.” |
| Xwede kor kiriye, pel agire sor kiriye. |
| Xwede ku da yekî, gere bizanibe bixwe. |
| Xwede ku mirov kor dike, mirov linge xwe li kodika xwe dixe. |
| Xwede mirov ji hespe peya neke, li kere siwar neke. |
| Xwedê mirov şaş neke,fehş neke û di erdê re kaş neke |
| Xwede nede dijmine min. |
| Xwede nede serme. |
| Xwedê serî dibîne,kumê lê datîne |
| Xwede wan (me, wî/ we) xwedî dike. |
| Xwedê yar be ,bila şûr dar be |
| Xwedê yar be, bela şûr dar be |
| Xwedî kir bi deste xwe, kir emele sere xwe. |
| Xwedî kir bi destê xwe,kir emelê serê xwe |
| Xwediye fise bi xwe dihese. |
| Xwediye gost ji dizane gost heram e, xwediye pera jî zane pere qelp in. |
| Xwediye kela Potike, tu xwe baveje ser jinike, sibe rabe bike sîna ge, |
| Xwediye mirîska, zîrç li enîske, were male bixwe zerhevrîska. |
| Xwediye sebre, mîre Misire. |
| Xwediye seve sev nexwariye. |
| Xwediye skure ew e. |
| Xwediye xanî deng nake, kirecî lev nake. |
| Xwelî li axe, çaxe piskul bu malxe. |
| Xwelî li wî serî, ewî ga da bi kerî. |
| Xwes xeber e, le min je ne bawer e. |
| Xwezî bi aqile pasîn. |
| Xwezî bi nave we ne di nav we. |
| Xwezî buka xelke xerîbama u min pesne mala bave xwe bida. |
| Xwezî mirin hebuya, kalbun u pîrbun tunebuya. |
| Xwezî sewiya, ne hewiya. |
| Xwezî virek bikira tirek ji pera bikira. |
| Xwezî xesu nebuna, buk bi dile xwe buna, qirç qirç benîste xwe bicuna. |
| Xwîn bi xwînê nayê şûştin |
| Xwîn bi xwînê nayê şuştin, xwîn bi avê tête şuştin |
| Xwîn li ser de dikele. |
| Xwîn ser de hatiye. |
| Xwîn tijî çav(an) buye. |
| Xwîna xwe kiriye kevçî, raberî min dike. |
| Xwîne di ber neynukan de avet (avetiye). |
| Xwîne pe girtiye. |
| Y |
| Ya dile min bila dile min de bimîne. |
| Ya em bixemlînin ya biqelînin |
| Ya ji min we da, ye min te da. |
| Ya ku hat bîra min, hat sere min. |
| Ya ku xwede dizane çi ji qulan veserim? |
| Ya mera lehatin. |
| Ya zare te ji min re, ya dile te ji te re. |
| Yan eshed, yan nan u to. |
| Yan mam, yan xal. |
| Yare diya min yekbana mine bi dendiken behîva xwedî bikira. |
| Yare ji yare serm kir, warres ma. |
| Yare ji yare serm kir, zare kurîn di pesa xwe de nedît. |
| Ye bastir Behdîn e, ew jî hîz e, diz e u derewîn e. |
| Ye bi ar ji xwe fedî kir, ye bear got, ji min ditirse. |
| Ye bi dew çu ba ye be dew alîkarî xwest. |
| Ye birçî çu ciwate, ye tazî neçu. |
| Ye der hat ye hundir gewirand (qewitand). |
| Ye derewîn vala hilda, ye rast tijî hilda. |
| Ye dewletî keremke mele, ye kesib bimîne dere male. |
| Ye direve jî gazî Xwede dike, ye dide pey jî gazî Xwede dike. |
| Ye jinan hatin ber ara (agira), ye meran çun ber dîwaran. |
| Yê ku bi jina xwe nikare ne tu mêr e |
| Yê ku bi jina xwe nikare,ne tu mêr e |
| Ye ku heviya yare ma, heft salan be jin ma. |
| Yê ku ji jina xwe natirse ne tu mêr e |
| Yê ku ji jina xwe netirse, ne tu mêr e |
| Ye ku min hilnade terkiya hespe xwe ez hilnadim terkiya seye xwe. |
| Ye ku xebitî, nexelitî. |
| Ye ku xwe pesinî, tir te de nesekinî. |
| Ye ku zane ji xwe zane ye nizane dibe qey baqe nisîkan e. |
| Ye leheng (qehreman, xurt) ewe ku hesin sor bu, rahele. |
| Ye li bin deng nake, ye ser qare qar e. |
| Ye ser sekiniye, ye binî nasekine. |
| Ye te çilul u milul, ye min Xwede u Resul. |
| Yek bi male xwe, yek bi cane xwe. |
| Yek dimire, yek dimîne. |
| Yek e, le pir bi dendik e. |
| Yek heft salan be kiras ma, je re kiras kirîn got: “Zu bidirun” u revî ket tendure. |
| Yek heye bi sedî,sed heye ne bi yekî |
| Yek heye, bi sedî; sed heye, ne bi yekî |
| Yek li mirinê,yek li kirinê |
| Yek li xwe kire duda (duduya). |
| Yek merî, bi hezaran xiyal. |
| Yek sahide dehan e. |
| Yeke çav belek e, qijeleyî befeyde ye. |
| Yeke dilî, yeke zarî, bigire baveje nava narî (agirî). |
| Yekî aqil, yekî din, xwe dan muyekî neqetandin. |
| Yekî darek da yekî bi guliskeke |
| Yekî du gaye wî hebun, yek nediket hundir, yek jî ji hundir dernediket. |
| Yekî je distinî bi dehan je xelas nabî. |
| Yekî Qerazî, yekî Berazî, ji hevdu re bune xal u xwarzî. |
| Yekî ra jî ho, hezarî ra jî ho. |
| Yekî re gotin: “Tu bext dixwazî an text?” Got: “Bext ku hebe, texte bi xwe be.” |
| Yekî re nifira dikî beje: “Xwede male te teke pere u pera jî di berika teke.” |
| Yekta nebe, duta te ra nabe. |
| Z |
| Zad u ziwane tevli hev dike. |
| Zad zade miriyan e, gost goste sa ne. Got: “Xevzank bi xwe jî ji kîre filan e.” |
| Zane dawet e, le nizane mala ke ye. |
| Zar doste pist hisk. |
| Zaroyen du pinda, weke riya here du gunda. |
| Zavaye me çi zava ye, qîra sîr e li me geriya ye. |
| Zavaye me çi zava ye, teniya don e li me geriya ye. |
| Zebes e, dendik res e, çiqas xwes e. |
| Zengil hilat,mengil dahat |
| Zer da bi zer, kirkirk jor de daser. |
| Zêr di zikaka de winda nabe |
| Zêr wenda kir, di pê morî ket. |
| Zêr zane, zor zane |
| Zêr zane, zor zane, devê tivinga mor zane.” |
| Zevî tuneye teyrik maneye |
| Zik li piste ve girtî ye. |
| Zik ter dibe sturiye xwe li kendalan dide. |
| Zik ter e, çav birçî ye. |
| Zik ter e, mil ser e. |
| Zik ter e, xew je re xer e. |
| Zik u pist buye yek. |
| Zikê bixwe savarê divê here hawarê |
| Zikê ku pîzav xwarî yê bişewite |
| Zikê têr hale yê birçî neyê |
| Zike wî sen e. (sen buye) |
| Zikekî ter e, deh zikan birçî ye. |
| Zilam ji pîreke, gaye cot ji çeleke. |
| Zilam li ser kar e, pîrek li bin dar e. |
| Zilam zilam e, pîrek pîrek e. |
| Zilamek hebu, dema nane wî hebu dewe wî tunebu, dema dew hebu nan tunebu; dema herdu jî hebun ew ne li mal bu. |
| Zîlike bihare, debara male. |
| Zilm zilma Xwede ye, ferman fermana axe ye. |
| Zilmkaro, dinya xwaro. |
| Ziman girtî, ser rehetî. |
| Ziman sor e, hereket kor e. |
| Zimane mara ber derxist. |
| Zimanê sor digere bê dor ? |
| Zimane sor e, pesî (pesiye) ne geli ye ne zihor e. |
| Zimane wî nebuya, qijikan we çaven wî derxistina. |
| Zimane xwe birî, cîhe xwe kirî. |
| Zimano leq,seriyo teq. |
| Zimano leq-leq, seriyo teq req. |
| Zivir zivir, dîsa li vir. |
| Zivistan hat birka_ feqîran teqiya. |
| Zor digihîje tor,tor ji taşiyê siviktir dibe |
| Zor nagîheje kere, palan dikute. |
| Zor zane zer zane deve tivinga mor zane. |
| Zotike we/ wî ji sere hefte heft bave we/ wî zedetir e. |
| Zu bajo, hur bajo, dur bajo, ga meesîne. |
Peyvên SerekeSernivîs
Derbar Rêvebir
Nivîsên tekildar
Check Also
ÇAR PERWERDEHIYÊN GIRÎNG
Di Toreya Kurdî de ÇAR PERWERDEHIYÊN GIRÎNG Bêguman perwerde di çanda piraniya neteweyan de cihekî …