Çemê Munzirî-Abdurahman Önen

Çemê Munzurî cêrê gilê Babe Munzurî ra dest pêkeno. Zîyareta Babe Munzurî serê Koyê Munzurî de ya. Çemê Munzurî mîyanê Deşta Zeranîge (Yeşilyazı) ra vîyereno û keweno mîyanê gelî, kert û neqebanê xorînanê tenganê asêyan ra herikîyeno, başûrê Mamekîye de reseno Çemê Xarçîkî. Ûzûnçayir ra pey reseno Gola Kebanî. Dêrsim de çemo tewr namdar Çemê Munzurî yo. Maseyî û awa zelale ya Çemê Munzurî bi name û veng ê.

Vakurê rojhelatê Deşta Zeranîge de, cêrê Çemê Munzurî de, dorûverê Dewa Jare (Ziyarete) de Çimeyê Munzurî estê. Vanê cuva ver çewres çimeyî (hênî) uca estbîyê. Awa ke çimeyan ra vejîyena sey şitî sipî ya. Nê çimeyî cêr de resenê pê û êdî Çemê Munzurî dest pêkeno. Dergîya Çemê Munzurî hetanî Pulur (Ovacixe) hewtês kîlometeryî û hetanî Mamekîye heştay kîlometeryî ya. Dorûverê Zeranîge û Koyê Munzurî de darê meşcereyê hûşî (huş meşceresi) estê.

Dereyê Solhesenî û Dereyê Mircanî dorûverê Çexperî (Güneykonak) de resenê Çemê Munzurî. Dereyê Qerqan başûrê rojawanê Mamkireke (Çayüstü) de, nêzdîyê Sorşîvenke (Kazanç, mezra Dewa Sûre) de reseno Çemê Munzurî. Dereyê Axpanosî zî başûrê rojawanê Zaxge (Sarıtaş) de reseno Çemê Munzurî. Dereyê Borî û Dereyê Ginîye verûverî Borgînîye (Çıralı) de pêser benê û sey Dereyê Laçî dorûverê Vanke (Darıca, mezraya Halvorî) de reseno Çemê Munzurî. Dereyê Avgasorî (Ballı Deresi) nêzdîyê Çimeyê Halvorî de reseno Çemê Munzurî.

Yew deyira Dêrsimî de wina vajîyeno:

“Ax halo halo!

Halê ma yeman o.

Ordî onto ma ser

Cor de welaxe ma nêdano

Ala şêrê dîyare Derê Laçî

Tede miz û dûman o

 

De halo halo!

Halê ma yeman o.

Ordîyê tirkî gurlax amo

Dormê ma qapan o.

Pirodê bira pirodê!

Na qewxa eşîro nîya,

Merevê Kirmancîye û zalimonê tirkan a.”

 

Çemê Munzurî rojhilatê Halvorî ra vîyareno û dorûverê Pîlvanke (Dedeağaç) de sey marî gingil dano. Kemerê Areyî tîya de yê. Tirkan aşma tebaxa 1938î de 217 kirmancê Dêrsimî kiştê û Kemerê Areyî ra eştê awa Munzurî mîyan. Vanê tenya di cinî (Meneş û Besê) filitîyayê.

Hewt kîlometreyî nêzdîyê Mamekîye de, zîyareta Ana Fatma esta. “Sêyd Riza hurendiya xo de vinet, riyê xo çarna asme, vat: ‘Ya sureta Ana Fatma, to rê ayan û beyan o. No qarê çeyî niyo, qarê Kirmancîye yo, koto vileyê mi, az û uzê mi rê çêberêde xêrî yake.’

Abdurahman Önen-Zazaki.net