ÇandName Li pey şopa bav û kalan…
Giyandarên ku xwediyê klorofîl in, bi bikaranîna enerjiya roniyê, pêkhatiyên lebatî (organîk) tînin holê. Ji vê bûyerê re jî fotosentez tê gotin. Giyandarên ku bi vê bûyerê adan pêktînin, ji wan re organîzmayên fotosentetîk tên gotin û piraniya vê komê jî ji plankton û riwekan pêk tên. Organîzmayên fotosentetîk, bi alîkariya enerjiya roniyê enerjiyê depo dikin û karin pêkhatiyên lebatî …
Rêbendan, 2017
-
15 Rêbendan
Koma Sêwiya (7 Xûşk) – 2
Me di nivîsa pêşîde bahsa Komika Sêwîya bi dirêjayî kir. Gelo çawa tênê ditîn û em çawa karin çavdêrîyê bikin? Bi rastî ev komik, komika herî nêzî dinyê ye û bi çavan tene jî pir xweşik kare bê dîtin. Ewqasî xweşik û biriqandîye, di nava şevqên bajêr de jî tê dîtin heta 7 stêrk3en biriqandî jî wûn karin bibînin. Bele …
-
10 Rêbendan
Koma Sêwiya (7 Xûşk) – 1
(Keremkin di 4 deqa wûn karin bixwînin, xwe netirsînin) Kom an Komika Sêwîya bi navê M45, Perwîn û Sureyya jî tê naskirin. Komek stêrk, toz û ewra ye û di nav Komstêrka Ga de cîh girtîye. Ev komik ji bo Cihûyan pîroz tê qebûl kirin. Ev komik 440 saltîrêj dûrî erda me ye. Di vê komikê de 7 stêkr^n biriqandî …
-
5 Rêbendan
Nebûlaya Biloqî
(Xwendina Şevê) Ev nebûla bi navê NGC 7635 jî tê naskirin. 8000 Saltîrêj dûrî erda me ye. Nebûlaya Biloqî an jî peqilkî ji ber stêrkek 1000 caran ji tava me biriqandîtir û 45 cara jî girantir maye û nebûlayek ecêb mezine. Nebûlaya Biloqî ji ber şiklê xwe ev nav lê hatîye kirin. Astronotên di tîma Teleskoba Fezayî a Hubblê, wêneyên …
Hezîran, 2016
-
31 Hezîran
Sûpernova Çi Ye ?
Stêrkên mezin dema vejena (enerjî) wan xelas bibe bi teqînek bi hêz diteqin û ji vê rewşêre em dibêjin Sûpernova. Biriqandina sûpernovayekê kari bighêji sed milyon car a tava me. Di destpêkê de şiklên pêkhatîya wan plasmayek îyonî ye û di heftan an mehan de biriqîna xwe wenda dike. Belê ecêbiyek heye di ev dema kûrt de vejena kû dipejiqîne …
-
27 Hezîran
6 Sînyalên Nû Hatin Girtin
Berî çend rojan ji cîhekî dî kûrahî û tarîtîya Fezayê de sînyalek radyoyê hat tomarkirin. Anha 6 sînnalên xûrt ji ew cîhi bi xwe hat. Di meha adarê de jî 10 sînyalên xurt hatibûn girtîn û hîn jî li ser wan sînyalan lêkolîn tên kirin. Belê ji bilî tomarkirina sinyalan, hêza wan bal dikşîne. Li gorî “Science Alert” ê ev …
-
26 Hezîran
Çîroka Venûsê
(Netirsîn bixwînin) Ka hela em binerin bê ev nav ji kû tên? Gelawêj-Venûs yan jî Zuhre. Di mîtande bi gelek navan hatiye naskirin. Di mîtolojîya Asurîyan de “Înanna” dî a Farsade “Anahîta” yan jî “Nahid” di a Yewnana de “Afrodît” û wekîdin stêrka Venûs û Meryem tê bi navkirin. Sterka Şivanan jî navê wêyi sosrete. Çima weke “Cêwîyê Dinyê” tê …
-
24 Hezîran
Terraformîng – Erdkirin
Terraformîng, Erdkirin, Dinyakirin an jî Şikldan… wun çi navî lê bikin bikin belê li gorî teknolojî û zanyarîyê tiştekî mûmkin e. Yanî tê ser wê wate yê kû wun erdek mirî kû lê jîyan nabê bikin cîhekî serast bo jîyan a mirovan. Ev jî ji nişka de çê nabê û divê merc bi merc bi meşe. Bi rastî hîn di …
-
22 Hezîran
Galaksî Ji Hev Dûr Nakevin!
Em hemû di vê bawerîyêde ne kû galaksîyên li gerdûnê ji hev dûr dikevin û gerdûn her dere firehtir dibe. Heger em serî li gelek çavkanîyan bidin jî, emê bibinin kû ev agahî heye û dibêje galaksî ji hev dûr dikevin. Tiştekî rast hebe, ev jî eve kû galaksî ji hev dûr nakevin. Nizanim wun Edwin Hubble nas dikin? Heger …
-
13 Hezîran
BIZINA KURDÎ – Li Kurdistanê tê xwedîkirin li Kendavê guzîde ye
Bizina kurdî ango bi navê xwe yê din “bizina Şamê” li welatên Kendavê gelek tê ecibandin. Cotkarê li gundên derdora Hewlêrê xwediyê baneyan Mesûd Mihemed Salih dibêje, welatên Kendavê li gor berê zêdetir daxwaza bizina kurdî dikin. Mesûd Mihemed Salih ji Rûdawê re diyar kir ku piştî raperina 1991ê bi 3 bizinan dest bi ajaldariyê kiriye û her sala paştir …