Felsefe

Cihan KAYNAR[1]   Mîtolojî herî kêm qasê dîroka mirovahiyê dirêj e. Dema ku mirov xwest di derbarê hawirdora xwe de bibe xwedî agahiyan mîtolojî jî peyda bû, fikirîn û şîrove kirin vegotinê bi xwe re anî. Bawerî û raman di mîtolojiyê de hatine sembolîze kirin an jî qayîm kirin. Di mîtolojiyê de taybetiya girîng awartebûn û derasayîbûn e, lehengên efsaneyan …

Nêrîna Zanista Anarşîst (Anarchistic View of Science) Nêrîn û feraseta zanistî ya ku ji aliyê Paul Feyerabendê zanyarê USAyî ve, ku bi eslê xwe avusturyayî ye hatiye berfirehkirin. Ev feraseta zanistê ji angaşta felsefeya zanistê a nûjen nexweş e, dikeve rê û anarşîzma epîstemolojîk mîna derman û alavekê bikar tîne. Di vê xalê de meriv dikare bibêje ku nêrîn û feraseta …

Di hundurê her kesekî de bi hezaran beraz hene. An mirov dê wan berazan bikuje, ji holê rake, an jî mirovê zunnarê ji pişta xwe girê bide, dev ji doza ku pûç û ziwa ye berde. Ger haya te ji wan berazên di hundurê te de ne tunebe tu mafdar î lê dîsa jî tu nabî mirovê ku xwediyê doza …

Aqil, fonksiyon û kapasiteya (behreya) zêhnî  ya mirovî ye. Bi saya vê fonksiyonê, mirov ji jiyandarên din cuda dibin. Bi saya aqil mirov nesneyan ji hev cihê dikin, têdigihêjine girêdanî û têkiliyên wan û li ser wan difikirin. Feraseta ku dibe sebebê têgihiştina rastiyên eşkere, nesneyên nedîtbar (razber, abstract), cewhera heyînan û heyînên tevbar. Behre yan jî hêza ku ji pêşhatiyan …

Li wê sêkoşeya balkêş, ku di ortê de seriyê rûmetdar ê Ararat bi ser sê memleketan de dinêre û kumê wî di sê golan de dixuye; Gök li herêmên Urisî, Şahî li ên Farisî û zireyê Vanê (Behra Wanê) li ên Turkî, pêşxaneyên sê neteweyan dikevin di nav hev de, ewên girêdayê sê baweriyên olî yên, ku li hember hev …

Destpêk[1] Welatê kurdan cara yekem bi peymana Qesrî Şîrîn bi awayekî fermî bû du parçe. Duvre bi peymana Lozanê bû pênç parçe. Piştî ku sînor li nav axa kurdan ketin ê dî kurd ji hevdû re bûne bîyanî. Sînor wek xencera ku li dil ketibê kurd ji hev qutkirin. Li ser axa kurdan ji bo ku mirov bigerê dibê li …

“Tarîx, dagirtîye bi nimûneyên enqazê milletên ku ji ber bê îtîfaqîyê mirine.” (Celadet Bedirxan) Meseleya îttifaqa di nav kurdan de, ji berê ve hetanî roja îro bi berdewamî hatîye gengeşekirin. Dûr û nêzîk, dema em bala xwe bidin dîroka kurdan, çi dema ku di nav civata kurd de bûyerên girîng pêk hatine û dewreyên nû hatine derbaskirin, meseleya yekgirtin û …

Eger em li ser dîrokê hinekî kûr bibin, dê bala me bikişîne ku dî-roka derketina van hersê têgehan pir nêzikî hev in. Yanê avabûna dewletên mezin, derketina felsefeyên bingehîn û her wisa bi bandureke mezin belavbûna olên ku ew eslen di dema xwe de dewra bîrdoziyê (îdeolojî) lêyistine, pir nêzik in. Hemin yekser biryardana wan bi aweyekî ku kîjan berî …

Ji bo çêkirin û mezinkirina zarokan û ji bo armanca jiyanek bextewar, peymana ku ji alîyê du mirovan ve hatiye pejirandin. Texlîdên Zewacê 1- Li Gor hejmara Mirovan Zewac A- Monogamî: Zewaca bi yek mirovekî/kê re. Yekjinîtî an jî Yekmêrîtî. Zewaca jinekê bi mêrekî re an jî, zewaca mêrekî bi jinekî re. B- Polîgamî: Zewaca mêr an jî jinekê, ji …

Platon firmesunek (fîlosof) navdar ê Grekî ya Antîk e. Di navbera salên 427 b.z. û 347 b.z. da li Yewnanîstanê jiya ye. Navê wî yê rastî Aristokles e. Ji ber milên wî yên fireh û laşê wî yê atletîk jêre gotine ” Sîng fireh” û bi vî navî hatiye naskirin. Li nav Misilmanan jêre Eflatûn jî tê gotin. Ramanên wî …