Dîrok

C.Awireke giştî li serdemên zimanê aryayî Wekî ku çavkaniyên tewratî, Şanhname û Kurdgalnamek radigihînin, lan û şûnwara gelên aryayînijad “Aran” e û çiyayê “Ararat”ê jî tê wateya “çavkaniya ariyan” (“Arya”+“rad” = “pir, zehf, comerd”: ferhenga Dêhxuda). Jixwe devera “Aran”ê (di çavkaniyên erebî de: “El-Lan/Er-Ran”) hertim ji doraliya vî çiyayî re hatiye gotin; peyva “lan”ê jî di kurdî de tê wateya “şûnwar”ê ku di hinek peyvên wekî “mozelan, Erdelan, kovelan, Bacelan…” xuya dibe. …

Rêbazên Dahûrîna (analîz) Berhemên Hunerî Rêya herî rast a têgihîştina hebûna diyardeya (olgû) hunerê di dahûrandina berhema hunerî de veşartiye. Li ser vê mijarê di serê sedsala 20an de baldarî dest pê kiriye û di 1915an de bi Heinrich Wolfflin, piştre jî bi Erwin Panofsky pêşketiye û berdewam kiriye. Li ser vê mijarê armanc û xebatên herdu dîroknasên hunerê di …

Her gava ku ez li dîroka Kurdan dinêrim xebatên li ser ziman di sê serdeman de derdikevin pêşîya min. Em dikarin van serdeman wiha bi nav bikin; cara yekem em dikarin bêjin ku serdema Klasîkan e ku ew jî gencîneyên wek Melayê Cizîrî, Ehmedî Xanî, Melayê Batê û hdw. di xwe de hewandiye. Serdema duyem jî em dikarin bibêjin bi …

Têkiliyên pêşengên serhildana 1925an û rewşenbîrên Kurdan yên rojavadîtî an bi çanda rojava hemhalbûyî, pirî caran wekî pirsxaleke dîrokî bala min kişandiye. Ku em pêşîvanên dozê Xalid beg û Yûsuf Ziya beg nehesibînin, Dr. Fuad, Kemal Fewzî û Fehmî Bilalê Liceyî çend wan kesayetên rewşenfikir, bîrewer û dinyadîtî ne ku pêşîvaniya serhildanê kirine û hetanî nefesa xwe ya dawîn jî pê ve …

Di nava gelên Arî de li gel peyva ”Yêlda” ji vê şevê re ”şeva Çile”, destpêka Çile ya pêşîn jî dibêjin. Ev peyv wek ”Yelda û Yalda” jî tê nivîsandin. Bi dîtina min forma rast ”Yêlda” ye. Peyva ”Yêlda” tê wateya dayînê /zayînê, yanê şeva dayînê, şeva bûyînê, şeva ku xwedawendê rojê Mîthra xwe daye /Xwe-da. Hin jî di cihê …

Yekemîn rêxistina jinên kurd, berîya 97 salan hate damezirandin. Di hejmara 26ê Nîsana 1919yê rojnameya Serbestîyê de, bi navê “Sazîyeke nû ya kurdan” nûçeyek hatîye belavkirin û di vê nûçeyê de agahdarîya damezirandina Cemîyeta Tealîya Jinên Kurd [Komeleya Pêşketina Jinên Kurd-KPJK] hatîye belavkirin. Dema em li kovar û rojnameyên wê demê binêrin, em dibînin ku nivîs û nûçeyên li ser …

Edebîyata Îslamî û  Jina Kurd Dîroka jina kurd wek gencînîyek weşartî maye.  Taybet di warê edebîyatê de gelek kes wîsa dihesibîne,  wekî ku qet muhedis, helbestvan romanûs û zimanzanên jin tune ye. Di vê nivîsê de min xwest ez li gor zanebûna xwe bersiva pirsa gelo jina kurd ji dîrokê heta niha di warê edebiyatê çi xebat kiriye” bidim. Jinên  …

Ên kurd, di pêvajoya dîrokê û her weha serdema me ya îroyîn de, bi taybetî di qada xweşbînî û bihevrejiyînê de mînakeka berbiçav in. Ev rastî, îro jî  ji hêla gelek rewşenbîr, dîroknas, fîlozof û nivîskarên xwedîujdan ve, bi hêsanî tê qebûlkirin. Ji lew re, do jî û îro jî, ên kurd, deverên ku lê desthilatdar bûne, ti carî ferqûmêlî nexistine …

Destpêk Wekî ku tê zanîn, li ser dîroka navê Kurd û Kurdistanê gelek nêrîn, nivîs, nivîsar û lêkolîn hene. Ev rewşeke xwezayî ye, ji lew re wekî kesayet û netewe “Kurd” û wekî welatê wan “Kurdistan”, ji destpêka dîroka mirovahîyê ve li ser axa Mezopotamyaya  Jorîn bi cih e, heye û di çavkanîyên herî kevnar de jî mirov bi hêsanî digihêje van her du …

BERSIVA BEROVAJÎKIRIN Û TALANÊN DÎROKÎ (III) Berê vî beşî de, me li gel çavkanî û belgeyên zanistî piştrast kir ku Mitan û Medan, hem bi nijadî, hem jî bi zimanî, erdnigarî û çandî yek gel in û ên Med, dûhatîyên Mitan in. Beşek ji Mitan, hezarsala 3-an, ji başûrê Gola Ûrmîyê ber bi Rojava ve hatine û li wira li …